Ông Duterte mở lời nghỉ hưu, con gái hành động lạ lùng

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte không ưa chuyện bám giữ quyền lực trong chính trị. Thế nhưng, những diễn biến mới trên chính trường Philippines lại cho thấy một câu chuyện khác.

Vào thời điểm chỉ còn 9 tháng nữa là tới buộc bầu cử giữa kỳ có thể quyết định sự thành bại cho nhiệm kỳ của vị tổng thống 73 tuổi, con gái của ông – Sara Duterte đang nổi lên nhanh chóng trong vai trò trung gian quyền lực nhằm thúc đẩy sự ủng hộ cho chương trình nghị sự chính sách tham vọng của cha mình.

Muốn nghỉ hưu

Theo Reuters, qua lời một số chuyên gia và các nhân vật trong nội bộ chính trường Philippines, hành động đó của con gái ông Duterte thậm chí còn để chuẩn bị cho sự tiếp nối quyền lực của vị tổng thống.

Ông Duterte đã bắt đầu nói tới chuyện nghỉ hưu. Ảnh: Reuters

Chính ông Duterte đã mở lời bày tỏ sự buông xuôi. Hôm 14-8, ông than thở về cuộc chiến chống ma túy quá khó khăn, cũng như những nỗ lực giải quyết nạn tham nhũng, dự đoán rằng ông sẽ khó lòng làm tròn 4 năm còn lại của nhiệm kỳ.

Trong một buổi lễ tại bữa tối sau đó, vị tổng thống lại tiếp tục nói rằng ông mệt mỏi, cáu giận và nghĩ về việc nghỉ ngơi. Ông kết thúc bài phát biểu ủ rũ kéo dài 1 giờ 20 phút của mình với tuyên bố: “Tôi sẵn sàng từ chức và nghỉ hưu”.

Những động thái này hoàn toàn trái ngược với các bước đi của cô con gái 40 tuổi của ông Duterte. Theo Reuters, cô Sara Duterte đã bắt đầu vận động để xây dựng liên minh và mở rộng đảng của mình ở khu vực phía Nam Davao thành một thế lực mới giữa lúc những nứt vỡ xuất hiện trong đảng PDP-Laban cầm quyền của cha mình.

Theo Reuters, cô Sara Duterte chính là nhân tố đưa các phe phái chính trị lại với nhau trong vụ hạ bệ kịch tính đồng minh gây chia rẽ của ông Duterte – Pantaleon Alvarez khỏi ghế chủ tịch hạ viên hôm 23-7 và thay thế ông ta bằng cựu tổng thống Gloria Macapagal Arroyo – người có tầm ảnh hưởng và đảm bảo ủng hộ ông Duterte và chương trình nghị sự của vị tổng thống.

Bà Gloria Macapagal Arroyo có tầm ảnh hưởng và đảm bảo ủng hộ ông Duterte và chương trình nghị sự của vị tổng thống. Ảnh: Reuters

Động thái này được sự trợ giúp đắc lực từ quan hệ đang lớn mạnh giữa cô Sara Duterte và Tỉnh trưởng Ilocos Norte Imee Marcos, 62 tuổi – nhân vật chủ chốt trong gia đình vẫn còn nhiều ảnh hưởng của ông Ferdinand Marcos – người từng giữ vị trí tổng thống Philippines trong 2 thập kỷ trước khi bị phế truất trong cuộc nổi dậy năm 1986.

Hai người phụ nữ này đã xuất hiện trong một số bức ảnh hồi tuần trước với cử chỉ giương nắm đấm đặc trưng của ông Duterte, trong khi đó cô Sara Duterte thậm chí còn đưa 2 ngón tay làm dấu hiệu chứ V- dấu hiệu từng gắn liền với cố tổng thống Ferdinand Marcos.

Thị trưởng TP Davao Sara Duterte-Carpio (trái) và Tỉnh trưởng Ilocos Norte Imee Marcos (phải) tại cuộc họp liên minh với các đảng phái chính trị địa phương tại Paranaque. Ảnh: Reuters

Thị trưởng TP Davao Sara Duterte-Carpio (trái) và Tỉnh trưởng Ilocos Norte Imee Marcos (phải) tại cuộc họp liên minh với các đảng phái chính trị địa phương tại Paranaque. Ảnh: Reuters

Giới chuyên gia cho biết sự gia tăng quyền lực của ông Rodrigo Duterte có lợi cho gia đình Marcos. Bà Imee Marcos thường xuyên dự các sự kiện chính thức của ông và vào năm 2016, ông Duterte đã chấp thuận mong mỏi từ lâu của bà Imee Marcos là được chôn người cha quá cố với nghi lễ danh dự quân sự tại nghĩa trang anh hùng ở Manila.

Hồi tuần trước, ông Duterte cũng nói rằng nếu ông từ chức, anh trai của bà Imee Marcos là Ferdinand Marcos Jr, một cựu nghị sĩ được biết tới nhiều hơn với biệt danh “Bongbong”, sẽ có thể thay thế ông.

Ông Marcos Jr xếp vị trí thứ hai sít sao sau bà Leni Robredo – một đối thủ của ông Duterte trong cuộc bầu cử phó tổng thống, nhưng ông đã khiếu nại kết quả này lên Tòa án Tối cao.

Kế hoạch B

Học giả chính trị Richard Heydarian cho biết gia đình Marcos muốn giữ chỗ đứng trong văn hóa chính trị – nơi sự trung thành dễ dàng thay đổi, và Sara Duterte nay được xem là một nhân vật đáng để kết giao.

“Những người xung quanh ông (Rodrigo) Duterte đang tìm kiếm một trung tâm thu hút mới. Họ nhận thấy những dấu hiệu kiệt sức của vị tổng thống và họ thấy rằng có thể có một số cách tiếp nối có thể bảo vệ lợi ích của mình”- ông Heydarian phân tích.

“Ông ấy không có một mạng lưới chính khách mạnh, ông ấy không còn ở đỉnh cao. Ông ấy chỉ cố gắng duy trì lâu nhất có thể”- vị học giả nhấn mạnh thêm.

Bản thân ông Duterte hôm 14-8 cũng thừa nhận rằng ông không thể từ chức bởi vì theo quy định trong hiến pháp, Phó tổng thống Leni Robredo sẽ lên thay ông. Ông Duterte nhiều lần khẳng định Robredo “không đủ năng lực” đảm nhiệm vai trò này.

Tuy nhiên, quan hệ của ông Duterte với cô Sara có vẻ không được êm ả. Sara Duterte thường xuyên nói rằng cô là người kế vị miễn cưỡng vị trí thị trưởng TP Davao – nơi cha mình cũng từng là thị trưởng.

Cũng giống như cha, Sara Duterte nhận được tự trọng vọng và cũng được biết đến với sự thẳng thắn, khó lường và công khai lời qua tiếng lại với cha.

Tuy vậy, ít ai nghi ngờ sự trung thành của cô với cha. Dù phủ nhận có quan tâm tới quyền lực, cô Sara cùng một số đồng mình của ông Duterte, bao gồm cả người phát ngôn của ông, trợ lý đặc biệt và cựu cảnh sát trưởng của ông, đều đã tham gia chạy đua vào 24 ghế Thượng viện năm 2019. Bà Imee Marcos cũng tham gia cuộc đua này.

Diễn biến này có thể là một bước ngoặt cho Tổng thống Duterte, người đang xây dựng thế đa số vững mạnh tại Hạ Viện nhưng cần kiểm soát Thượng viện để thực hiện những cam kết của mình.

Trong các kế hoạch, ông Duterte muốn soạn thảo lại hiến pháp và đưa ra chính trách kinh tế trọng tâm của mình, một dự án hạ tầng lớn trị giá 180 tỉ USD được thiết kế để hiện đại hóa đất nước, thúc đẩy chi tiêu, tạo việc làm và thu hút đầu tư.

“Lúc này là cơ hội để củng cố thêm quyền lực bằng cách kiểm soát cả hai viện của Quốc hội và các đơn vị chính quyền địa phương, từ đó chúng ta có thể cũng tiến về phía trước”- một thành viên trong liên minh 9 đảng do bà Sara Duterte thành lập, cho biết hồi tuần rồi.

Nhân vật nói trên yêu cầu được giấu tên, ông nói rằng chỉ có cô Sara Duterte có thể phát ngôn về liên minh này.

“Mục tiêu là lấp đầy Thượng viện với những người có thể trợ giúp… Chúng tôi không muốn những người sẽ chỉ cản trở các kế hoạch của ông (Duterte)” – nhân vật này nói thêm.

Nhà lập pháp đối lập Antonio Tinio đánh giá rằng ông Rodrigo Duterte về cơ bản là một chính trị gia địa phương trở thành tổng thống và cần những đồng minh cấp quốc gia.

“Do đó, ông ta liên minh với nhà Marcos và bà Gloria Arroyo”- ông Tinio nói.

Nhà lập pháp này cũng bày tỏ hoài nghi với những phát ngôn về chuyện nghỉ hưu của ông Duterte. Ông này cũng nhằm trong số những người đối lập cho rằng ông Duterte vẫn sẽ tiếp tục nỗ lực thay đổi quy định tổng thống chỉ cầm quyền một nhiệm kỳ 6 năm và không thể tái tranh cử của Philippines.

Theo lời ông Tinio, kế hoạch B của ông Duterte có thể là con gái của ông sẽ kế nhiệm.

Theo Người lao động