Nữ ‘người dơi’ Trung Quốc chuyên săn virus

Theo dõi VGT trên

Những mẫu bệnh phẩm bí ẩn được đưa tới Viện Virus học Vũ Hán lúc 19h ngày 30/12/2019. Cuộc “săn virus” của Thạch Chính Lệ bắt đầu.

Một lúc sau điện thoại của bà Thạch Chính Lệ (Shi Zhengli) đổ chuông. Đó là cuộc gọi từ sếp của bà, giám đốc Viện Virus học Vũ Hán.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Vũ Hán đã phát hiện chủng mới của virus corona ở hai bệnh nhân bị viêm phổi không điển hình và muốn phòng thí nghiệm nổi tiếng của bà Thạch nghiên cứu. Nếu phát hiện được xác nhận, mầm bệnh này có thể đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng về sức khỏe cộng đồng, bởi nó cùng họ với virus gây hội chứng suy hô hấp cấp (SARS), dịch bệnh khiến 8.100 người nhiễm và gần 800 người chết hồi năm 2002-2003.

“Dừng hết tất cả công việc hiện tại của cô và xử lý nó ngay”, bà Thạch nhớ lại yêu cầu của giám đốc khi đó.

Nữ người dơi Trung Quốc chuyên săn virus - Hình 1

Nhà virus học Trung Quốc Thạch Chính Lệ. Ảnh: Sun.

Bà Thạch, nhà virus học thường được đồng nghiệp gọi là “người dơi” vì luôn thực hiện các cuộc thám hiểm truy tìm virus ở dơi trong các hang động suốt 16 năm qua, rời hội nghị ở Thượng Hải và lên tàu trở về Vũ Hán.

“Tôi tự hỏi liệu giới chức y tế thành phố có nhầm lẫn gì không. Tôi chưa từng mong đợi điều này xảy ra ở Vũ Hán, miền trung Trung Quốc”, bà Thạch nói.

Những nghiên cứu trước đây của bà cho thấy các tỉnh cận nhiệt đới ở phía nam Trung Quốc như Quảng Đông, Quảng Tây và Vân Nam là nơi chủng virus corona có nguy cơ truyền từ động vật, đặc biệt là dơi, sang người lớn nhất. Khi đó bà đã nghĩ nếu virus corona đúng là nguyên nhân gây bệnh, “liệu có phải nó bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm của chúng tôi hay không?”.

Trong khi nhóm nghiên cứu của bà Thạch ở Viện Virus học Vũ Hán (WIV), thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, chạy đua với thời gian để xác định loại bệnh mới và sau đó phát hiện nó có liên quan tới chủng virus corona mới được gọi là SARS-CoV-2, căn bệnh truyền nhiễm này đã lan nhanh như cháy rừng. Covid-19 đã xuất hiện ở 210 quốc gia và vùng lãnh thổ sau khởi phát từ thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc từ tháng 12/2019, khiến hơn 3,8 triệu người nhiễm và hơn 265.000 người chết.

Các nhà khoa học từ lâu đã cảnh báo rằng tỷ lệ bệnh truyền nhiễm mới xuất hiện đang gia tăng, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển, nơi có mật độ dân số cao và con người thường tiếp xúc với động vật.

“Xác định nguồn lây nhiễm và chuỗi lây nhiễm là việc vô cùng quan trọng”, Peter Daszak, nhà sinh thái học về bệnh và chủ tịch tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận EcoHealth Alliance có trụ sở ở New York, nhận định.

Tổ chức này thường hợp tác với các nhà nghiên cứu như bà Thạch tại 30 quốc gia ở châu Á, châu Phi và Trung Đông nhằm phát hiện các loại virus mới trong tự nhiên. Ông Daszak thêm rằng một nhiệm vụ quan trọng không kém là truy tìm các mầm bệnh khác nhằm ngăn “những đợt bùng phát dịch tương tự xảy ra”.

Đối với bà Thạch, cuộc “săn virus” đầu tiên giống như một kỳ nghỉ. Một ngày mùa xuân đầy nắng năm 2004, bà gia nhập đội nghiên cứu quốc tế để thu thập mẫy sinh phẩm của đàn dơi trong các hang động gần Nam Ninh, thủ phủ tỉnh Quảng Tây. Nơi đầu tiên bà thám hiểm là một hang động rộng, nhiều nhũ đá và dễ tiếp cận bởi là điểm du lịch hút khách.

“Nó đẹp đến mê người”, bà Thạch nhớ lại và cho biết thêm những thạch nhũ màu trắng sữa treo trên vách đá như những cột băng lấp lánh.

Nhưng cảm giác kỳ nghỉ nhanh chóng qua đi. Những loài dơi, bao gồm dơi móng ngựa ăn côn trùng thường có nhiều ở vùng Nam Á, thường sống trong các hang động sâu và hẹp trên các vùng đất dốc. Nhờ dân địa phương dẫn đường, bà Thạch và đồng nghiệp phải đi bộ hàng giờ, lách qua những khe đá hẹp để đến địa điểm tiềm năng. Loài động vật có vú biết bay này thường rất khó tìm. Trong tuần đầu tiên, đội của bà đã đi tới hơn 30 hang động nhưng chỉ phát hiện 12 con dơi.

Nữ người dơi Trung Quốc chuyên săn virus - Hình 2

Bà Thạch Chính Lệ đang thả dơi sau khi lấy mẫu máu bên ngoài một hang động ở tỉnh Quảng Tây năm 2004. Ảnh: Shuyi Zhang.

Những cuộc thám hiểm như vậy là một phần trong nỗ lực tìm kiếm thủ phạm gây ra dịch SARS, dịch bệnh lớn đầu tiên của thế kỷ 21. Một đội tới từ Hong Kong đã báo cáo rằng những người buôn động vật hoang dã ở Quảng Đông đầu tiên nhiễm virus SARS từ cầy hương.

Trước khi SARS bùng phát, thế giới chỉ hiểu biết mơ hồ về virus có hình dạng vương miện này, theo Linfa Wang, giám đốc chương trình về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Y Duke-NUS ở Singapore. Loại virus này hầu như chỉ được biết đến là nguyên nhân gây cảm lạnh thông thường.

“Sự bùng phát của SARS đã thay đổi tất cả”, Wang nói và thêm rằng đó là lần đầu tiên một chủng virus corona bùng phát có thể dẫn tới đại dịch. Dịch bệnh này đã thúc đẩy cuộc tìm kiếm toàn cầu về các loại virus ở động vật có thể truyền sang người. Bà Thạch đã sớm tham gia cuộc tìm kiếm này và cả Daszak, Wang đều là những cộng sự lâu năm của bà.

Video đang HOT

Tại sao virus SARS lại có trong cầy hương khi đó là một bí ẩn. Trước đó, các nhà khoa học từng ghi nhận hai dịch bệnh truyền từ động vật sang người. Năm 1994, bệnh do virus Hendra gây ra ở Australia truyền từ ngựa sang người, còn dịch Nipah ở Malaysia năm 1998 truyền từ lợn qua người. Wang phát hiện cả hai căn bệnh đều có nguồn gốc từ loài dơi ăn hoa quả và ngựa, lợn là vật chủ trung gian. Loài dơi ở chợ Quảng Đông cũng có dấu vết của virus SARS, nhưng nhiều nhà khoa học không xem đó là nguồn lây nhiễm. Tuy nhiên, Wang lại nghĩ ngược lại.

Trong những tháng đầu tiên của cuộc “săn virus” năm 2004, đội của bà Thạch đã thu thập nhiều mẫu nước tiểu và phân dơi nhưng không tìm thấy bất kỳ dấu vết nào của virus corona. Đó là gáo nước lạnh dội vào những cố gắng của họ.

“8 tháng vất vả tìm kiếm dường như trở thành công cốc. Chúng tôi khi đó đã nghĩ dơi không liên quan gì tới SARS”, bà Thạch nói.

Các nhà khoa học định bỏ cuộc thì một nhóm nghiên cứu của phòng thí nghiệm trong khu vực đưa cho họ một bộ xét nghiệm để kiểm tra các kháng thể của những người từng nhiễm SARS. Dù không chắc bộ xét nghiệm này có hiệu quả với kháng thể của dơi, bà Thạch vẫn quyết định thử. “Chúng ta có gì để mất sao”, bà nói.

Kết quả vượt quá mong đợi của bà. Mẫu sinh phẩm của ba loại dơi móng ngựa có chứa virus SARS. “Đó chính là bước ngoặt của dự án này”, bà nói.

Nhóm của bà Thạch sau đó đã sử dụng xét nghiệm kháng để để thu hẹp danh sách các địa điểm và số lượng loài dơi trong cuộc tìm kiếm những manh mối về hệ gene của virus. Sau rất nhiều chuyến thám hiểm ở hàng chục tỉnh của Trung Quốc, nhóm nghiên cứu giờ tập trung vào một điểm là hang Thạch Đầu (Shitou) ở vùng ngoại ô Côn Minh, thủ phủ tỉnh Vân Nam, nơi họ lấy nhiều mẫu sinh phẩm của dơi trong 5 năm liên tiếp.

Những nỗ lực đã được đền đáp. Các nhà khoa học đã phát hiện hàng trăm loại virus corona với hệ gene đa dạng đến khó tin. “Phần lớn chúng đều vô hại”, bà Thạch cho biết.

Nhưng có hàng chục loại khác cùng họ với virus SARS. Chúng có thể tấn công tế bào phổi của người trong các đĩa thí nghiệm và gây ra căn bệnh tương tự SARS ở chuột.

Cũng tại hang Thạch Đầu, nhóm nghiên cứu đã phát hiện một chủng virus corona từ loài dơi móng ngựa có cấu trúc gene trùng khớp gần 97% với một loại virus có trong cầy hương ở tỉnh Quảng Đông. Phát hiện này đã giúp tìm ra câu trả lời cho bí mật về loại virus SARS trong tự nhiên.

Trong các hang dơi mà bà Thạch lấy mẫu, gồm cả hang Thạch Đầu, “việc tiếp xúc thường xuyên giữa các loại virus khác nhau có thể tạo cơ hội lớn cho một mầm bệnh nguy hiểm mới xuất hiện”, theo Ralph Baric, nhà virus học tại Đại học Bắc Carolina ở Chapel Hill.

Tiếp xúc gần với những “điểm nóng” như vậy, bà Thạch cho rằng “bạn vẫn có thể nhiễm bệnh dù không phải là người buôn động vật hoang dã”.

Khi thu thập mẫu máu của hơn 200 cư dân sống trong 4 ngôi làng gần hang Thạch Đầu, bà Thạch phát hiện 6 người, khoảng 3%, mang kháng thể chống virus giống SARS ở loài dơi, dù không ai trong số họ buôn bán động vật hoặc có triệu chứng bệnh phổi. Tất cả người dân cho biết họ thường thấy dơi bay khắp làng.

Nữ người dơi Trung Quốc chuyên săn virus - Hình 3

Hai nhà khoa học của tổ chức EcoHealth Alliance tìm kiếm mẫu xét nghiệm để nghiên cứu về virus mới tại tỉnh Vân Nam. Ảnh: EcoHealth Alliance.

Ba năm trước, nhóm của bà Thạch được gọi tham gia điều tra về loại virus ở một giếng mỏ thuộc huyện miền núi Mặc Giang, Vân Nam, sau khi phát hiện 6 thợ mỏ mắc bệnh giống viêm phổi và hai người đã chết. Sau một năm thu thập mẫu ở đây, các nhà nghiên cứu phát hiện nhóm virus corona tồn tại trong 6 loại dơi. Trong nhiều trường hợp, nhiều chủng virus cùng nhiễm cho một loài động vật và biến nó thành nơi sản xuất các loại virus mới.

“Giếng mỏ giống như địa ngục. Phân dơi phủ đầy nấm mốc la liệt khắp hang”, bà Thạch, người phải mặc đồ bảo hộ và đeo khẩu trang khi vào hang, cho biết. Dù các loại nấm mốc này sau đó được phát hiện là thủ phạm gây bệnh cho thợ mỏ, bà Thạch cho biết việc họ nhiễm virus corona chỉ là vấn đề thời gian nếu mỏ này không bị đóng cửa.

Cách đây hơn một năm, nhóm của bà Thạch từng công bố hai đánh giá toàn diện về virus corona trên chuyên trang nghiên cứu khoa học MDPI và Nature Reviews Microbiology . Dựa trên những bằng chứng từ nghiên cứu của mình, bà Thạch và các cộng sự từng cảnh báo về nguy cơ về một đợt bùng phát virus corona ở loài dơi trong tương lai.

Trên chuyến tàu trở về Vũ Hán đêm 30/12 năm ngoái, bà Thạch Chính Lệ và đồng nghiệp đã thảo luận những cách để xét nghiệm mẫu bệnh phẩm. Trong những tuần sau đó, khoảng thời gian căng thẳng và áp lực nhất trong cuộc đời, “người dơi” Trung Quốc cảm thấy bà đang chiến đấu với một cơn ác mộng tồi tệ nhất, ngay cả khi đó là một trong những kịch bản mà bà đã chuẩn bị suốt 16 năm qua. Sử dụng kỹ thuật được gọi là phản ứng chuỗi polymerase (PCR), xác định virus bằng cách khuếch đại gene, nhóm của bà Thạch đã phát hiện 5 trong 7 bệnh nhân có trình tự gene của virus corona.

Bà Thạch đã hướng dẫn nhóm thực hiện lại các xét nghiệm, đồng thời gửi mẫu tới một cơ sở khác để giải trình tự gene đầy đủ. Trong khi đó, bà điên cuồng lục tung các hồ sơ của phòng thí nghiệm vài năm trở lại đây để kiểm tra. Bà thở phào nhẹ nhõm khi phát hiện không có trình tự gene nào trùng khớp với các loại virus mà nhóm bà nghiên cứu.

“Tôi thấy như được trút hết gánh nặng. Đã nhiều ngày qua tôi không thể chợp mắt”, bà Thạch chia sẻ.

Tới ngày 7/1, nhóm nghiên cứu xác định một chủng virus mới đã gây ra căn bệnh giống viêm phổi cho các bệnh nhân. Trình tự gene của loại virus, mà sau đó được gọi là SARS-CoV-2, tương đồng tới 96% với loại virus corona mà nhóm từng phát hiện trong loài dơi móng ngựa ở Vân Nam. Kết quả này đã được công bố trên tập san khoa học Nature ngày 3/2.

“Rõ ràng rằng một lần nữa dơi lại trở thành vật thể mang virus trong tự nhiên”, Daszak, người không tham gia vào nghiên cứu này, nhận định.

Kể từ đó, các nhà nghiên cứu đã công bố hơn 4.500 trình tự gene của SARS-CoV-2, cho thấy các mẫu virus trên toàn thế giới dường như có “chung một tổ tiên”, Baric nói.

Vì virus này có vẻ khá ổn định lúc đầu và nhiều người nhiễm virus thường có triệu chứng nhẹ, các nhà khoa học nghi ngờ dịch bệnh này có thể đã lây lan trong nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng trước khi các ca nhiễm nặng được phát hiện ở Vũ Hán.

“Có thể đã có những đợt bùng phát nhỏ, nhưng tự dập tắt hoặc có mức độ lây lan thấp nên không gây ra đợt bùng phát lớn. Hầu hết các loại virus có nguồn gốc từ động vật đều tái bùng phát định kỳ, nên Covid-19 bùng phát ở Vũ Hán không phải là ngẫu nhiên”, Baric nói.

Dù một số nghiên cứu, trong đó có của nhóm bà Thạch, chỉ ra Covid-19 có thể bắt nguồn từ dơi, một số nghiên cứu độc lập khác chỉ ra tê tê cũng có thể là vật chủ trung gian truyền bệnh. Các nhóm nghiên cứu này đã phát hiện virus corona giống SARS-CoV-2 trong loài tê tê được thu giữ trong các hoạt động chống buôn lậu ở miền nam Trung Quốc. Điều này khiến nhiều nhà nghiên cứu lo ngại về các mầm bệnh có nguồn gốc từ động vật có thể xuất hiện trong tương lai.

Nữ người dơi Trung Quốc chuyên săn virus - Hình 4

Bà Thạch và các đồng nghiệp chuẩn bị mẫu máu dơi để xét nghiệm tại tỉnh Quảng Tây, năm 2004. Ảnh: Shuyi Zhang.

Trong khi đó, những thông tin mới về nCoV tiếp tục được tiết lộ. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện mầm bệnh này tấn công tế bào phổi người bằng cách sử dụng protein có tên gọi angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2) ở bề mặt tế bào. Nhóm của bà Thạch cũng như nhiều nhóm khác đang tìm kiếm các loại thuốc hiệu quả để ngăn chặn loại virus này. Trong khi đó, cuộc chạy đua phát triển vaccine cũng đang diễn ra trên khắp toàn cầu để ngăn các loại virus corona đe dọa cuộc sống của con người.

“Đợt bùng phát ở Vũ Hán chính là một hồi chuông cảnh tỉnh”, bà Thạch Chính Lệ nói và thêm rằng sẽ tiếp tục công việc nghiên cứu của mình dù trải qua nhiều xáo trộn.

“Những gì chúng ta biết chỉ là phần nổi của tảng băng… Virus corona từ loài dơi có thể gây ra nhiều đợt bùng phát mới. Chúng ta phải tìm ra chúng trước khi chúng tìm tới chúng ta”, bà Thạch nói.

Lý do Viện Virus học Vũ Hán bị nghi làm lọt nCov

Nằm gần khu chợ khởi phát Covid-19, Viện Virus học Vũ Hán chuyên nghiên cứu các chủng virus corona, khiến cơ sở này bị nghi là nơi phát tán nCoV.

Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc gần đây gia tăng, sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump tăng cường chỉ trích Bắc Kinh giấu dịch, đồng thời thúc đẩy cáo buộc nCoV lọt ra từ phòng thí nghiệm của Viện Virus học Vũ Hán (WIV).

Đây không phải lần đầu nghi vấn nCoV rò rỉ từ phòng thí nghiệm này được đưa ra. Ngay từ khi Covid-19 mới bùng phát ở Vũ Hán, mạng xã hội Trung Quốc đã lan truyền những tin đồn về mối liên quan giữa virus với WIV.

Nhà chức trách Trung Quốc lúc đó cho rằng Covid-19 khởi phát từ chợ hải sản Hoa Nam Vũ Hán, nơi những bệnh nhân đầu tiên làm việc hoặc ghé thăm. Một số nhà khoa học Trung Quốc cũng nhận định các loài động vật hoang dã bán ở chợ nhiều khả năng là nguồn phát tán virus.

Tuy nhiên, giả thuyết về nguồn gốc virus này gây hoài nghi, khi các nhà nghiên cứu Trung Quốc đăng một bài viết trên tạp chí y khoa quốc tế Lancet hôm 24/1 cho biết trong số 41 bệnh nhân nhiễm nCoV đầu tiên được báo cáo, chỉ có 27 người từng tới chợ Hoa Nam Vũ Hán.

Một tài khoản mạng xã hội Trung Quốc lập tức tung ra tin đồn rằng một nhà nghiên cứu tại Viện Virus học Vũ Hán, địa điểm chỉ nằm cách chợ hải sản Hoa Nam 13 km, đã bị dơi cắn và nhiễm virus, trong khi người khác lại nhận định một nghiên cứu sinh tại đây là "bệnh nhân số 0".

Khoảng cách gần với chợ Hoa Nam khiến WIV trở thành tâm điểm của những tin đồn và thuyết âm mưu lúc đó, nhiều tháng trước khi chính quyền Trump và các cơ quan tình báo phương Tây đưa ra những nghi vấn đầu tiên về nguồn gốc virus. Một vài giả thuyết còn cho rằng đây là cơ sở nghiên cứu vũ khí sinh học của quân đội Trung Quốc và nCoV vô tình bị lọt ra ngoài.

Lý do Viện Virus học Vũ Hán bị nghi làm lọt nCov - Hình 1

Phòng thí nghiệm BSL-4 của WIV hồi giữa tháng 4. Ảnh: AFP.

Không có bằng chứng nà được đưa ra để chứng minh cho những tin đồn này, nhưng chúng cũng khiến Thạch Chính Lệ , nhà virus học hàng đầu của WIV, phải lên mạng xã hội "lấy mạng ra bảo đảm" rằng phòng thí nghiệm của bà không liên quan tới đại dịch. Sự ngờ vực vẫn tồn tại trong một thời gian dài cho đến khi Trung Quốc kiểm soát được tình hình dịch bệnh.

Đến giữa tháng 4, phòng thí nghiệm Vũ Hán tiếp tục trở thành tâm điểm chú ý sau khi truyền thông Mỹ dẫn các báo cáo từ năm 2018, trong đó Bộ Ngoại giao Mỹ cảnh báo về mức độ an toàn và các điểm yếu trong quản lý tại cơ sở này. Kể từ đó, chính phủ Mỹ liên tục xem xét khả năng nCoV được nghiên cứu trong phòng thí nghiệm Vũ Hán và bị rò rỉ ra ngoài trong một sự cố.

Ngoài khoảng cách gần chợ hải sản Hoa Nam, phòng thí nghiệm VIW cũng là trung tâm nghiên cứu toàn cầu về các chủng virus corona và những hậu quả tiềm tàng của chúng.

Được khánh thành năm 2015 với chi phí xây dựng 44 triệu USD và đi vào hoạt động từ năm 2018, phòng thí nghiệm cấp độ bảo mật sinh học BSL-4 này ban đầu được Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc lên kế hoạch biến thành phòng thí nghiệm tham chiếu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Các phòng thí nghiệm BSL-4 được thiết kế để nghiên cứu những mầm bệnh nguy hiểm nhất thế giới với khả năng lây nhiễm cao, dễ gây chết người và thường không có phương pháp điều trị hiệu quả.

Các nghiên cứu ban đầu của WIV tập trung vào bệnh sốt xuất huyết ở Crimea và Congo, Ebola và virus Lassa Tây Phi. Về sau, WIV trở thành trung tâm nghiên cứu toàn cầu về chủng virus corona và những hậu quả tiềm tàng của nó, điều mà các nhà khoa học Trung Quốc đã được cảnh báo từ đại dịch SARS hồi đầu những năm 2000.

Lý do Viện Virus học Vũ Hán bị nghi làm lọt nCov - Hình 2

Nhà virus học Thạch Chính Lệ. Ảnh: AFP.

WIV là một trong số ít cơ sở trên thế giới đạt cấp độ bảo mật sinh học BSL-4, mức cao nhất được quốc tế công nhận. Họ phải tuân thủ quy trình nghiêm ngặt như không khí và nước cần được lọc và xử lý trước khi thải ra ngoài, các nhà nghiên cứu phải thay quần áo và tắm trước và sau khi rời phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng dù quy trình chặt chẽ đến đâu, sự cố vẫn có thể xảy ra.

Năm 2003, dịch SARS ở Singapore có liên quan tới sự cố tại một phòng thí nghiệm bệnh viện cấp độ BSL-3 khiến một sinh viên 27 tuổi bị nhiễm. Kết quả điều tra cho thấy quy tắc an toàn đã bị vi phạm khi các nhà nghiên cứu phải làm việc cùng nhau trong lúc một phòng thí nghiệm khác được cải tạo.

Dù liên tục đưa ra những cáo buộc nhằm vào Viện Virus học Vũ Hán, giới chức Mỹ vẫn không chắc chắn về nguồn gốc thực sự của nCoV.

Sau khi tuyên bố "có bằng chứng to lớn" rằng nCoV lọt ra từ phòng thí nghiệm Vũ Hán, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm 6/5 lại thừa nhận ông "không thể đoan chắc" về điều này. Trước đó, giới chức Lầu Năm Góc và liên minh tình báo Ngũ Nhãn gồm Mỹ, Anh, Australia, New Zealand và Canada cũng thiên về nhận định nCoV có nguồn gốc tự nhiên.

Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ tuần trước ra thông cáo khẳng định các cơ quan tình báo nước này "đồng tình với quan điểm của giới khoa học rằng nCoV không phải virus nhân tạo hay được điều chỉnh gene". Hai quan chức phương Tây nhận định "khả năng rất cao" là Covid-19 không bắt nguồn từ phòng thí nghiệm, mà khởi phát từ chợ động vật tươi sống ở Vũ Hán.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc gọi những cáo buộc trên là chiến lược chính trị nhằm bôi nhọ nước này nhằm phục vụ cho cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào cuối năm nay.

"Họ được khuyến khích công kích Trung Quốc với cái cớ là nCoV, chúng tôi đã chán ngấy những chiêu trò như vậy. Chúng tôi kêu gọi Mỹ ngừng tung tin giả hoặc lừa dối cộng đồng quốc tế. Họ nên tự giải quyết vấn đề của chính mình cũng như đại dịch ở nước Mỹ", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói hôm 6/5.

Bà Hoa cũng nhấn mạnh rằng Ngoại trưởng Pompeo chưa đưa ra được bằng chứng xác đáng nào để ủng hộ các tuyên bố của mình. "Ông ấy không thể công bố vì không có bằng chứng nào, vấn đề này nên để các nhà ngoại giao giải quyết, thay vì các chính trị gia đang theo đuổi mục tiêu đối nội", bà Hoa nói thêm.

Bắc Kinh nhiều lần bị nghi ngờ che giấu dịch bằng cách kiểm soát chặt chẽ thông tin về Covid-19, khiển trách những người cảnh báo sớm về dịch bệnh như bác sĩ Lý Văn Lượng, cũng như giảm nhẹ mối đe dọa của nCoV khi ban đầu thông báo virus không lây từ người sang người và không công bố số liệu ca nhiễm, tử vong thực tế.

Lý do Viện Virus học Vũ Hán bị nghi làm lọt nCov - Hình 3

Nhà nghiên cứu đang làm việc trong phòng thí nghiệm WIV hồi tháng 2/2017. Ảnh: AFP.

Trong khi đó, phần lớn giới khoa học bác bỏ những nghi vấn cho rằng nCoV có nguồn gốc nhân tạo. 27 chuyên gia y tế cộng đồng hồi cuối tháng 2 từng viết thư cho tạp chí y khoa Lancet để lên án những giả thuyết như vậy, đưa ra dẫn chứng khoa học để chứng minh "nCoV bắt nguồn từ tự nhiên".

Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia Mỹ Anthony Fauci hôm 4/5 cũng phản bác giả thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm. "Dựa vào quá trình tiến hóa virus ở loài dơi và tình hình hiện nay, bằng chứng khoa học đang nghiêng về khả năng nCoV không thể do con người tạo ra một cách có chủ đích. Nhiều nhà sinh vật học có trình độ chuyên môn cao cũng cho rằng nCoV tiến hóa trong tự nhiên, sau đó truyền sang các loài động vật", ông nói.

Trong một bài viết đăng trên tạp chí Nature Medicine hôm 17/3, các chuyên gia bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Mỹ, Anh và Australia cũng khẳng định "khó có khả năng" nCoV rò rỉ từ phòng thí nghiệm, dựa trên phân tích so sánh dữ liệu bộ gene. "Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy rõ ràng nCoV không phải sản phẩm trong phòng thí nghiệm hay được cố ý chỉnh sửa gene", bài viết có đoạn.

Một nguồn tin trong liên minh tình báo Ngũ Nhãn nói rằng họ không loại trừ giả thuyết virus phát tán từ phòng thí nghiệm, nhưng cảnh báo rằng chưa có bằng chứng ủng hộ điều này. Nguồn tin này nhấn mạnh "rõ ràng chợ hải sản Hoa Nam là nơi bùng phát dịch", nhưng giới tình báo và khoa học vẫn chưa rõ virus xuất hiện ở khu chợ này bằng con đường nào.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Đã có kết luận về bệnh 'bí ẩn' gây chết người ở CongoĐã có kết luận về bệnh 'bí ẩn' gây chết người ở Congo
16:09:16 19/12/2024
Ông Trump: Xung đột Nga - Ukraine phải chấm dứtÔng Trump: Xung đột Nga - Ukraine phải chấm dứt
22:07:53 17/12/2024
Dùng xe tải 5 tấn và 20 người hỗ trợ chôn cất người đàn ông nặng 420kgDùng xe tải 5 tấn và 20 người hỗ trợ chôn cất người đàn ông nặng 420kg
07:40:48 18/12/2024
Khai "lố" tuổi để lấy vợ, 28 năm sau người chồng ra tòa yêu cầu hủy hônKhai "lố" tuổi để lấy vợ, 28 năm sau người chồng ra tòa yêu cầu hủy hôn
09:47:50 18/12/2024
Tổng thống Hàn Quốc không trình diện để cung cấp lời khaiTổng thống Hàn Quốc không trình diện để cung cấp lời khai
07:19:53 19/12/2024
Trung Quốc tăng thời gian quá cảnh miễn thị thực cho công dân từ 54 nướcTrung Quốc tăng thời gian quá cảnh miễn thị thực cho công dân từ 54 nước
06:33:35 19/12/2024
"Tiểu tam" kiện vợ của người tình ra tòa và cái kết bất ngờ"Tiểu tam" kiện vợ của người tình ra tòa và cái kết bất ngờ
06:35:53 18/12/2024
Bitcoin tiến sát kỷ lục 108.000 USD sau phát biểu của Tổng thống TrumpBitcoin tiến sát kỷ lục 108.000 USD sau phát biểu của Tổng thống Trump
07:20:30 18/12/2024

Tin đang nóng

HOT: "Hoàng tử nụ cười" James Jirayu chính thức kết hôn với bạn gái ngoài ngành hơn 4 tuổiHOT: "Hoàng tử nụ cười" James Jirayu chính thức kết hôn với bạn gái ngoài ngành hơn 4 tuổi
15:01:10 19/12/2024
Vợ Anh Đức nhăn mặt nhất quyết không chịu lên thảm đỏ, nguyên nhân đằng sau khiến netizen bùng tranh cãiVợ Anh Đức nhăn mặt nhất quyết không chịu lên thảm đỏ, nguyên nhân đằng sau khiến netizen bùng tranh cãi
15:21:06 19/12/2024
Mua nhà 15 năm thì bị phá dỡ, người phụ nữ được đền bù 14,6 tỷ đồng nhưng chủ cũ quay lại đòi chia tiền, toà tuyên bố: Chị phải trả cho họ một phần tài sảnMua nhà 15 năm thì bị phá dỡ, người phụ nữ được đền bù 14,6 tỷ đồng nhưng chủ cũ quay lại đòi chia tiền, toà tuyên bố: Chị phải trả cho họ một phần tài sản
14:01:41 19/12/2024
Sốc: Nữ diễn viên hạng A ly hôn không phải vì chồng ngoại tình với trợ lý, mà bị nhà chồng "hút máu" đến cùng cực?Sốc: Nữ diễn viên hạng A ly hôn không phải vì chồng ngoại tình với trợ lý, mà bị nhà chồng "hút máu" đến cùng cực?
14:58:46 19/12/2024
Sao nữ Vbiz quyết định chia tay cuộc tình tệ hại vì 1 câu nói của bạn trai, Song Luân bị réo tênSao nữ Vbiz quyết định chia tay cuộc tình tệ hại vì 1 câu nói của bạn trai, Song Luân bị réo tên
15:09:08 19/12/2024
Diệp Lâm Anh thay đổi ra sao sau 2 năm ly hôn?Diệp Lâm Anh thay đổi ra sao sau 2 năm ly hôn?
13:18:06 19/12/2024
1,4 triệu người choáng ngợp với căn biệt thự trang trí Giáng sinh khác lạ ở TP.HCM, zoom kỹ bỗng hoảng hồn vì 1 chi tiết1,4 triệu người choáng ngợp với căn biệt thự trang trí Giáng sinh khác lạ ở TP.HCM, zoom kỹ bỗng hoảng hồn vì 1 chi tiết
12:01:50 19/12/2024
Một nam ca sĩ: "Không phải ai cũng được vào trại giam hát"Một nam ca sĩ: "Không phải ai cũng được vào trại giam hát"
12:19:24 19/12/2024

Tin mới nhất

Pháp ban bố tình trạng thảm họa thiên nhiên đặc biệt tại Mayotte

Pháp ban bố tình trạng thảm họa thiên nhiên đặc biệt tại Mayotte

18:06:44 19/12/2024
Theo số liệu sơ bộ từ Bộ Nội vụ Pháp, bão Chido đã khiến 31 người đã thiệt mạng, 45 người bị thương nặng và gần 1.400 người bị thương.
Viết tiếp hành khúc xanh

Viết tiếp hành khúc xanh

18:05:42 19/12/2024
Châu Á cũng tạo nên những nốt nhạc xanh của kinh tế tuần hoàn, trong những lĩnh vực trọng điểm như quản lý chất thải nhựa, tái chế rác thải điện tử hay phát triển nông nghiệp bền vững.
Mặt trận mới cho cuộc cạnh tranh địa chính trị ở Trung Đông

Mặt trận mới cho cuộc cạnh tranh địa chính trị ở Trung Đông

17:37:43 19/12/2024
Với việc Chính quyền Tổng thống Assad sụp đổ, Iran cũng bị tước mất một tuyến đường bộ và đường hàng không quan trọng đến lực lượng Hezbollah ở Liban.
Định hướng cho sự ổn định và phát triển bền vững của kinh tế EU

Định hướng cho sự ổn định và phát triển bền vững của kinh tế EU

17:25:36 19/12/2024
Đây được xem là gói kích cầu kinh tế, là bước đi quan trọng nhằm giải quyết các thách thức kinh tế và xã hội đang nổi lên, đồng thời định hình chính sách để đảm bảo sự ổn định và tăng trưởng bền vững cho châu Âu trong năm 2025.
Đắm tàu ngoài khơi Tunisia khiến ít nhất 20 người tử vong

Đắm tàu ngoài khơi Tunisia khiến ít nhất 20 người tử vong

16:40:52 19/12/2024
Trước đó hôm 12/12, Lực lượng bảo vệ bờ biển Tunisia cũng cho biết 9 người di cư đã thiệt mạng và 27 người khác từ các quốc gia châu Phi cận Sahara đã được cứu, trong khi 6 người khác mất tích.
Đại cử tri bỏ phiếu xác nhận ông Trump đắc cử Tổng thống Mỹ

Đại cử tri bỏ phiếu xác nhận ông Trump đắc cử Tổng thống Mỹ

16:04:21 19/12/2024
Hôm 17.12, đại cử tri ở 50 tiểu bang đã họp để xác nhận kết quả bầu cử tại từng bang, theo đó ông Donald Trump đủ phiếu để thành Tổng thống Mỹ kế tiếp khi thắng Phó tổng thống Kamala Harris với tỷ lệ phiếu 312 và 226.
Trung Quốc không duyệt khoản vay mới nào cho Campuchia trong 9 tháng

Trung Quốc không duyệt khoản vay mới nào cho Campuchia trong 9 tháng

16:01:34 19/12/2024
Dữ liệu của chính phủ Campuchia cho thấy Trung Quốc chiếm hơn 1/3 trong số 11,6 tỉ USD nợ chưa thanh toán của quốc gia Đông Nam Á này, theo Reuters.
Trung Quốc lập kỷ lục thế giới mới về đi bộ ngoài không gian

Trung Quốc lập kỷ lục thế giới mới về đi bộ ngoài không gian

15:59:04 19/12/2024
Các phi hành gia trên tàu vũ trụ Thần Châu 19 của Trung Quốc đã hoàn thành chuyến đi bộ ngoài không gian với thời gian dài nhất thế giới.
Việt Nam ghi nhận hàng chục nghìn ca, bệnh tay chân miệng vẫn là thách thức lớn

Việt Nam ghi nhận hàng chục nghìn ca, bệnh tay chân miệng vẫn là thách thức lớn

15:44:23 19/12/2024
Tại hội thảo, các chuyên cho rằng, việc phát triển và triển khai vaccine phòng tay chân miệng, đặc biệt đối với virus EV71 là chìa khóa để ngăn ngừa dịch bệnh hiệu quả.
Mỹ giải mã hiện tượng UAV bí ẩn

Mỹ giải mã hiện tượng UAV bí ẩn

08:45:26 19/12/2024
Tổng thống Mỹ Joe Biden và các cơ quan chính phủ đang trấn an người dân sau liên tiếp các vụ phát hiện máy bay không người lái (UAV) bí ẩn gần đây trên lãnh thổ Mỹ.
Trung Quốc nghiên cứu phát triển kỹ thuật mới để chiết xuất uranium từ nước biển

Trung Quốc nghiên cứu phát triển kỹ thuật mới để chiết xuất uranium từ nước biển

08:41:59 19/12/2024
Các nhà nghiên cứu Trung Quốc sử dụng sáp để tạo ra các hạt gel gốc nước có khả năng tách uranium khỏi nước biển, một giải pháp mới nhằm cung cấp năng lượng cho các nhà máy điện hạt nhân từ đại dương.
FSB bắt nghi phạm vụ ám sát tướng Nga tại Moscow

FSB bắt nghi phạm vụ ám sát tướng Nga tại Moscow

08:39:19 19/12/2024
Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) hôm nay 18.12 thông báo đã bắt giữ nghi phạm thực hiện vụ nổ khiến trung tướng Nga Igor Kirillov thiệt mạng ở Moscow hôm 17.12.

Có thể bạn quan tâm

Bức ảnh "bóc trần" style hẹn hò bất ngờ của thái tử tài phiệt và siêu sao Kpop Lisa (BLACKPINK)

Bức ảnh "bóc trần" style hẹn hò bất ngờ của thái tử tài phiệt và siêu sao Kpop Lisa (BLACKPINK)

Sao châu á

18:06:28 19/12/2024
Lisa và Frédéric Arnault vẫn bên nhau bền chặt trong ánh mắt ngưỡng mộ của cư dân mạng, nhưng cách họ hẹn hò ngày càng khiến fan phải chú ý.
Hoa hậu Thanh Thủy làm vedette, xuất hiện sáng bừng lấn át dàn người đẹp đình đám

Hoa hậu Thanh Thủy làm vedette, xuất hiện sáng bừng lấn át dàn người đẹp đình đám

Sao việt

17:01:40 19/12/2024
Sau khi đăng quang cuộc thi sắc đẹp quốc tế, Hoa hậu Thanh Thủy được khen ngợi ngày càng thăng hạng nhan sắc rõ rệt.
Ngọc Tân 'dập tắt' niềm vui của tuyển Philippines

Ngọc Tân 'dập tắt' niềm vui của tuyển Philippines

Sao thể thao

16:42:47 19/12/2024
Nụ cười của Philippines không thể giữ tới cuối trận đấu. Bàn thắng ở phút 90+7 của Doãn Ngọc Tân đã dập tắt tất cả , báo chí Philippines tiếc nuối
Không thời gian - Tập 15: Đại phát hiện đám người lạ mặt có vũ khí sống trong rừng

Không thời gian - Tập 15: Đại phát hiện đám người lạ mặt có vũ khí sống trong rừng

Phim việt

16:19:49 19/12/2024
Trong lúc tìm kiếm học sinh bị mất tích, trung tá Đại và mọi người phát hiện ra có một nhóm người ẩn náu trong rừng và có vũ khí.
Hôm nay nấu gì: Bữa tối 3 món ngon lại dễ nấu

Hôm nay nấu gì: Bữa tối 3 món ngon lại dễ nấu

Ẩm thực

16:17:06 19/12/2024
Thực đơn bữa tối 3 món ngon lại dễ nấu. Không cần nhiều món, bữa ăn này cũng đủ khiến cả nhà thích thú khi thưởng thức.
Bắt quả tang đối tượng tàng trữ trái phép gần 1.000 viên MTTH

Bắt quả tang đối tượng tàng trữ trái phép gần 1.000 viên MTTH

Pháp luật

16:11:30 19/12/2024
Ngày 18/12, tại Tổ dân phố 10, phường Tân Thanh, TP Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, Công an TP Điện Biên Phủ phát hiện 1 đối tượng về hành vi tàng trữ trái phép gần 1.000 viên ma túy tổng hợp .
Ăn những loại thực phẩm này có thể giúp bạn ngủ ngon hơn

Ăn những loại thực phẩm này có thể giúp bạn ngủ ngon hơn

Sức khỏe

15:46:39 19/12/2024
Ăn gà tây chứa tryptophan, một loại axit amin được chuyển hóa thành melatonin, giúp bạn cảm thấy buồn ngủ và ngủ ngon hơn. Do đó, bạn nên kết hợp gà tây với carbohydrate nguyên hạt để tăng cường tác dụng của nó.