NSND Vũ Thị Kim Dung -”giọng ngâm thơ vàng” – qua đời

Nghệ sĩ ngâm thơ tài hoa Vũ Thị Kim Dung đã qua đời tại Praha, Cộng hòa Séc, sau thời gian dài chiến đấu với căn bệnh ung thư. Bà hưởng thọ 80 tuổi.

Nhà báo Trần Nhật Minh – Trưởng ban Văn học Nghệ thuật VOV6, nơi “ giọng ngâm thơ vàng ” (danh xưng mà công chúng yêu mến dành cho NSND Vũ Thị Kim Dung ) gắn bó – thông tin với phóng viên Dân trí, bà qua đời vào 7h10 ngày 26/3 (tức 13h10 – giờ Hà Nội).

Nhà báo Nhật Minh chia sẻ rằng, trong ký ức của anh, NSND Vũ Thị Kim Dung là người sống chan hòa, ấm áp với các thế hệ đi sau.

“Bà mang đậm chất nghệ sĩ qua tình yêu cháy bỏng với thi ca và sự tận tâm với nghề ngâm thơ – một lĩnh vực đòi hỏi kỹ thuật độc đáo – mà ngày nay hiếm ai còn theo đuổi được”, anh nói.

NSND Vũ Thị Kim Dung chụp cùng nhà báo Trần Nhật Minh dịp về nước nhận danh hiệu NSND năm ngoái (Ảnh: Nhà báo Trần Nhật Minh cung cấp).

Lúc còn sống, NSND Kim Dung từng chia sẻ: “Giọng ngâm là để chắp cánh cho thơ. Phải làm sao để người nghe không chỉ hiểu mà còn cảm được cái hồn, cái tình của câu thơ”.

Với Kim Dung, phòng thu âm – nơi bà gửi gắm cả tuổi thanh xuân, nơi tiếng thơ của bà được cất lên đầy cảm xúc – không chỉ là nơi làm việc, mà còn là một phần ký ức thiêng liêng.

Đó là một không gian ấm áp, tràn đầy tình thương mến của những người đồng điệu với sóng phát thanh.

“Nói nhớ dường như là chưa đủ. Có một cái gì hơn cả nỗi nhớ. Tôi luôn cảm nhận được điều đó mỗi khi nhắc về nơi này”, bà từng tâm sự.

Những năm tháng chiến tranh khốc liệt in sâu trong tâm trí nghệ sĩ Kim Dung. Bà từng kể, có lần bà đạp xe gần 40 cây số từ chùa Thầy về Hà Nội để ngâm thơ phục vụ đoàn chiến sĩ miền Nam.

Trên đường trở về, bà chứng kiến cảnh tượng tan hoang của phố Khâm Thiên sau trận bom ác liệt. Trong sự đau xót ấy, thế hệ bà chỉ biết động viên nhau phải sống, phải làm việc, để mỗi lời thơ cất lên trên sóng phát thanh có thể chạm đến trái tim người nghe, giúp họ cảm nhận sâu sắc hơn nỗi mất mát của chiến tranh.

Hòa bình lập lại, bà vẫn miệt mài mang tiếng thơ đến khắp mọi miền đất nước, bất chấp nắng mưa. Kim Dung thường đồng hành cùng những tên tuổi lớn của văn đàn như: Hoàng Như Mai, Hà Minh Đức, Trần Quốc Vượng, Nguyễn Bùi Vợi, Vũ Quần Phương… để lan tỏa tình yêu thơ ca đến với công chúng.

Sinh thời, bà tâm đắc các bài thơ trong tập Nhật ký trong tù của Chủ tịch Hồ Chí Minh vì thấy ở đó sự nhân văn, trí tuệ và tình người sâu sắc. Bà đã từng ngâm trọn bộ tác phẩm này, thu âm và gửi tặng Khu di tích Kim Liên như một món quà tri ân.

Sinh ra tại Nam Định vào năm 1945, NSND Vũ Thị Kim Dung đã có những đóng góp đáng kể cho đất nước trong thời kỳ chiến tranh.

Từ năm 1967 đến năm 1968, bà là cộng tác viên ngâm thơ cho Phòng Phát thanh binh – địch vận thuộc Cục Nghiên cứu, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.

Trước đó, năm 16 tuổi, bà đã trúng tuyển vào Đoàn Cải lương Trung ương, bắt đầu sự nghiệp nghệ thuật của mình.

Từ năm 1972, Đài Tiếng nói Việt Nam trở thành nơi gắn bó mật thiết với sự nghiệp của nghệ sĩ Kim Dung.

Tại đây, bà để lại dấu ấn sâu sắc qua chương trình phát thanh Tiếng thơ , đồng thời góp giọng ngâm thơ cho nhiều chương trình về đề tài nông thôn, phụ nữ và thanh niên.

Bên cạnh việc phục vụ trên làn sóng phát thanh và biểu diễn cho khán giả, bà còn tích cực tham gia vào công tác đào tạo, truyền dạy kinh nghiệm cho các thế hệ học trò. Trong số đó, có con gái của bà – ca sĩ Trịnh Thu Hương – người đã được bà dìu dắt trên con đường nghệ thuật.

Ngoài tình yêu mãnh liệt với ngâm thơ, NSND Vũ Thị Kim Dung còn dành thời gian để học hỏi và trau dồi kiến thức về ca trù. Bà đã có 10 năm theo học ca trù từ 2 nghệ nhân nổi tiếng là Quách Thị Hồ và Nguyễn Thị Phúc, thể hiện sự say mê và tâm huyết của bà đối với nghệ thuật truyền thống.

Trong những năm tháng chiến tranh gian khổ, bà và đồng nghiệp vẫn kiên trì thu âm, bất chấp những lần gián đoạn do báo động.

Năm 1993, bà được phong tặng danh hiệu NSƯT. Sau khi nghỉ hưu vào năm 2000 và chuyển đến sống tại Cộng hòa Séc, bà vẫn thường xuyên trở về quê hương.

Nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội vào năm 2010, bà đã thực hiện thành công bản thu ca trù Mừng Thăng Long ngàn tuổi phát trên VOV2.

Trong thời gian này, bà cũng tham gia giảng dạy ngâm thơ trên chương trình Câu lạc bộ dành cho người cao tuổi .

Năm 2015, bà ra mắt cuốn sách Con đường đến với nghệ thuật ngâm thơ và ca trù do Nhà xuất bản Hà Nội ấn hành.

Tại Cộng hòa Séc, bà tiếp tục hoạt động nghệ thuật, tổ chức biểu diễn và đào tạo cho thế hệ trẻ người Việt.

Năm 2023, Kim Dung đã dành thời gian trở về Việt Nam để tham gia chương trình giao lưu Tiếng thơ sóng bước cuộc đời do Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức, thể hiện tình cảm gắn bó sâu sắc với quê hương.

Đầu năm 2024, niềm vui lại đến với Kim Dung khi bà vinh dự được phong tặng danh hiệu NSND. Trong khoảnh khắc đáng nhớ đó, nghệ sĩ Kim Dung đã chia sẻ rằng, được mang lời thơ tiếng hát, tâm tình gửi đến mọi người chính là phần thưởng quý giá nhất trong cuộc đời bà.