NSND Thanh Nam: ‘Hai Lúa’ chính hiệu của sân khấu miền Nam, 30 năm khắc cốt ghi tâm một mối tình

Gần đây, khán giả đã có dịp tái ngộ “Hai Lúa” Thanh Nam với vai diễn ông Quý trong bộ phim “ Tiếng sét trong mưa”. Đã bao nhiêu năm, ông vẫn như vậy, vẫn chân chất, mộc mạc như một lão nông chính hiệu.

Tuy nhiên, đằng sau cái dáng vẻ thong dong, tự tại ấy lại là một trái tim luôn đau đáu hướng về Tổ nghiệp, về sân khấu cải lương – cái nôi đã sản sinh ra tên tuổi Thanh Nam.

Kép độc hài và lão nông “khét tiếng” của sân khấu cải lương

NSND Thanh Nam tên khai sinh Phạm Hoàng Nam, sinh năm 1958 trong một gia đình nông dân lao động nghèo. Năm 17 tuổi, ông được tuyển vào Đoàn Văn công huyện Châu Thành. Tại đây, Thanh Nam được các nghệ nhân đờn ca là Tư Bé, Sáu Chăm truyền dạy nhiều bài cải lương.

Không lâu sau, ông chuyển về Đoàn cải lương Dạ Lan Hương. Trong một lần kép hề tên Sỹ Liêm bị bệnh, không ai đóng vai Tý theo hầu nhân vật Dương Lễ (vở “Lưu Bình – Dương Lễ”), Thanh Nam được đóng thế. Từ đó, sự nghiệp của ông gắn bó với những vai hài. Năm 1978, NSND Thanh Nam chính thức bước vào con đường diễn viên cải lương chuyên nghiệp với Đoàn cải lương Kiên Giang II. Hai năm sau, ông về Đoàn cải lương nhân dân Kiên Giang và làm ở đây cho đến ngày nay.

NSND Thanh Nam đến với cải lương như một cái duyên – Ảnh: Internet

Hẳn khán giả vẫn còn nhớ vào khoảng thập niên 80, làng hài cải lương bắt đầu xuất hiện những giọng ca “không đụng hàng”. Đó là cách ca “tưng tửng” kiểu Vua vọng cổ hài Văn Hường và cách ca “sặc mùi” châm biếm, bất cần đời của danh hài Thanh Nam. Khi đó, thế hệ cải lương hài của miền Nam đều đã bước vào tuổi ngũ tuần. Đây chính là cơ hội để một anh hề trẻ như Thanh Nam có cơ hội để “tung tẩy” và thể hiện hết khả năng của mình. Với thế mạnh là các vai diễn hài hước, Thanh Nam đã bước chân vào “địa hạt” cải lương bằng những vai kép độc nhưng có chút… hài.

Anh kép độc nhưng mang chất… hài khiến khán giả không thể nào quên được – Ảnh: Internet

Tất nhiên, người nghệ sĩ ấy không chỉ “ép” mình trong hình tượng kép độc pha hài. NSND Thanh Nam còn được xem là “trùm” khi hóa thân thành những “lão nông tri điền” Nam bộ chân chất, cục mịch với ngữ điệu đặc trưng của vùng đất Cửu Long. Chính những vai diễn dạng này đã đem lại cho ông thành công vang dội và đưa cái tên Thanh Nam đi thẳng đến trái tim người hâm mộ.

Lão nông kinh điển của sân khấu miền Nam – Ảnh: Internet

Cái “nợ” cải lương

Trong khoảng thời gian cải lương gặp khó khăn, NSND Thanh Nam quyết định “chuyển hệ” qua phim truyền hình. Vẫn là ông nông dân cục mịch, chân chất, quê mùa nhưng giàu lòng thương người, Thanh Nam đã được nhiều khán giả gọi với cái tên thân thương “Hai Lúa” (cũng là một trong số những vai diễn của ông) và được các đạo diễn “đo ni đóng giày” vào những vai nặng ký về người nông dân.

NSND Thanh Nam trong “Sông dài” – bộ phim chuyển thể từ vở cải lương cùng tên – Ảnh: Internet

Ông bố độc thân nuôi 3 đứa con từng khiến khán giả khóc nức nở trong “Bố là tất cả” – Ảnh: Internet

Gần nhất là ông Qúy – nhân vật có tính cách khá khó đoán trong “Tiếng sét trong mưa” – Ảnh: Internet

Dù thành công với các bộ phim truyền hình nhưng NSND Thanh Nam vẫn không từ bỏ cải lương – lĩnh vực mà ông xem là bến bờ, nguồn cội, nơi đã sản sinh ra cái tên Thanh Nam để công chúng biết đến. Khi còn giữ chức vụ Giám đốc đoàn cải lương Kiên Giang, ông vẫn xoay sở để đoàn có thể sáng đèn mỗi đêm. “Tôi sống nhờ Tổ nghiệp cải lương, Tổ nghiệp cho tôi được hát hay, bà con thương, nên tôi sẽ cả đời phụng sự Tổ nghiệp”. Ông thành lập đoàn hát xã hội hóa mang chính tên mình, mời gọi các nghệ sĩ tài danh cùng tham gia vào các chuyến lưu diễn ở vùng sâu vùng xa để phục vụ bà con nông dân.

Vai diễn trong “Sài Gòn anh yêu em” đã thay NSND Thanh Nam nói lên nỗi niềm trăn trở của mình với cải lương – Ảnh: Internet

Dù đoàn hát vẫn đang phải bươn chải với từng suất diễn nhưng NSND Thanh Nam vẫn tự tin: “Tôi quyết tâm trả món nợ với khán giả yêu thương mình. Tôi cứ từng bước làm, bằng chính nỗ lực của mình và trọng thị những góp ý, để đưa cải lương đến được với công chúng một cách hãnh diện, đủ sức giữ chân người xem bằng chất lượng và uy tín”.

Cái tâm của người nghệ sĩ chân chính

Dù là quá khứ, hiện tại hay tương lai, NSND Thanh Nam vẫn vậy, vẫn luôn tận tâm với nghề dù ở lĩnh vực cải lương, hài hay phim truyền hình. Nhờ nét diễn mộc mạc, chân tình mà thông qua mỗi bộ phim, mỗi vai diễn, người xem như cảm nhận được sức sống mãnh liệt mà ông mang đến cho từng nhân vật. Để rồi bắt nguồn từ đây, ông được hầu hết khán giả truyền hình ưu ái gọi bằng cái tên “Hai Lúa” thân thương và gần gũi.

Nhờ nét diễn mộc mạc, chân tình mà thông qua mỗi bộ phim, mỗi vai diễn, người xem như cảm nhận được sức sống mãnh liệt mà ông mang đến cho từng nhân vật – Ảnh: Internet

Với nhiệt huyết và đam mê dành cho nghệ thuật, bên cạnh sự kính trọng, yêu thương của đồng nghiệp, khán giả khắp nơi, NSND Thanh Nam còn được các tổ chức nghề nghiệp ghi nhận bằng những giải thưởng vô cùng ý nghĩa: Danh hài được yêu thích nhất vào các năm 1991, 1995 và 1996 do báo Sân khấu (Hội Sân khấu TP. Hồ Chí Minh) tổ chức, Huy chương Bạc tại Hội diễn Sân khấu cải lương chuyên nghiệp toàn quốc năm 2000, Huy chương Vàng tại Liên hoan Sân khấu khu vực Nam bộ, Nam diễn viên được yêu thích nhất tại HTV Awards 2010… Ngoài ra, ông còn được tặng huy chương Vì sự nghiệp Văn hóa cùng nhiều bằng khen khác.

Với nhiệt huyết và đam mê dành cho nghệ thuật, bên cạnh sự kính trọng, yêu thương của đồng nghiệp, khán giả khắp nơi, NSND Thanh Nam còn được các tổ chức nghề nghiệp ghi nhận bằng những giải thưởng vô cùng ý nghĩa – Ảnh: Internet

Năm 2019, ông vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân cùng với các nghệ sĩ cải lương gạo cội: NSND Thanh Tuấn, NSND Thanh Ngân, NSND Thoại Miêu, NSND Minh Vương, NSND Giang Châu…

Sau nhiều năm gắn bó với sân khấu cải lương, sân khấu hài, phim truyền hình, phim điện ảnh, NSND Thanh Nam vẫn cần mẫn làm nghề, không nề hà vai diễn lớn hay nhỏ, nhiều hay ít. Bởi với ông, được gắn bó, được tận tâm tận lực, được cống hiến vì nghệ thuật luôn là điều bản thân khao khát và mong mỏi.

NSND Thanh Nam vẫn cần mẫn làm nghề, không nề hà vai diễn lớn hay nhỏ, nhiều hay ít – Ảnh: Internet

Duyên tình bền vững

Bên cạnh duyên nghề, NSND Thanh Nam còn có một duyên tình khác bền vững không kém, đó là duyên vợ chồng mấy mươi năm với người vợ tào khang – nghệ sĩ Y Phương.

Cả hai vốn cùng hoạt động ở Đoàn cải lương Nhân dân Kiên Giang. Bao năm nay, dù là đào chánh của đoàn nhưng nghệ sĩ Y Phương luôn đứng sau lưng, là hậu phương vững chắc cho chồng. Mỗi lần nhận bất kỳ giải thưởng nghệ thuật nào, dù có trực tiếp truyền hình hay không trực tiếp, NSND Thanh Nam đều xúc động phát biểu: “Tôi cảm ơn vợ tôi – người phụ nữ quan trọng nhất trong cuộc đời”. Đó không phải là câu cửa miệng, cũng không phải là “chiêu” để Thanh Nam “nịnh” vợ mà sự thật hoàn toàn như thế.

Mỗi lần nhận bất kỳ giải thưởng nghệ thuật nào, NSND Thanh Nam đều xúc động phát biểu: “Tôi cảm ơn vợ tôi – người phụ nữ quan trọng nhất trong cuộc đời” – Ảnh: Internet

Trong giới nghệ sĩ, hầu như ai cũng thầm ngưỡng mộ bà xã của ông, người luôn âm thầm vun vén cho nghề nghiệp của chồng, cho tổ ấm hạnh phúc của mình. Bà ít nói, hay cười, gương mặt hiền lành đậm chất của người con gái miền Tây. “Có Y Phương trong cuộc đời này, có thể nói tôi rất may mắn. Tui chỉ biết diễn và làm quản lý sân khấu. Việc quán xuyến gia đình, lo liệu đời sống, chăm sóc con cái cho đến bữa ăn đều do Y Phương đảm đương. Y Phương nấu ăn tuyệt lắm, món nào cũng biết nấu. Cũng vì ghiền món ăn vợ nấu nên tui đâu, bả đó, như hình với bóng vậy”.

Vợ chồng NSND Thanh Nam trong tiểu phẩm “ Bác Ba Phi thời @” - Ảnh: Internet

Nhiều người vẫn thường nói giới nghệ sĩ thay vợ đổi chồng như thay áo nhưng chuyện tình bền vững của hai người suốt mấy chục năm qua đã cho thấy sự sai lệch của câu nói này. “Nghệ sĩ là người của công chúng thì phải đẹp từ sân khấu đến cuộc đời, chớ trên sân khấu huy hoàng, sáng đẹp bao nhiêu mà trong cuộc sống đời thường lấm lem, đen tối thì không đáng gọi nghệ sĩ, là người của công chúng”.

Khi được hỏi có ý định đưa cả gia đình lên Sài Gòn sống hay không, NSND Thanh Nam khẳng định: “Tôi sống dưới Kiên Giang quen rồi, quen tình cảm của khán giả miền Tây dành cho mình, rồi tình nghĩa của các anh ở địa phương. Tôi sống nặng tình cảm lắm, làm sao có thể dứt áo ra đi. Khi nào trên Sài Gòn có vai nào hay, còn nhớ đến Thanh Nam thì tui lại khăn gói lên đóng phim”.

Dù đã mấy mươi năm, “Hai Lúa” Thanh Nam vẫn mãi sống trong lòng người hâm mộ như điển hình của một nghệ sĩ chân chính – Ảnh: Internet

Cả nhà NSND Thanh Nam có một điểm chung là rất quan tâm đến công tác từ thiện bởi theo họ, nghệ sĩ làm từ thiện chính là làm đẹp cho đời, đồng thời cũng giúp cho mình có nhiều niềm vui hơn khi biết chia sẻ với những nỗi khổ của người khác.

Theo phunusuckhoe.vn