‘Nope’ – độc đáo nhưng chưa đủ ‘đã’

Bộ phim mới của Jordan Peele khai thác chủ đề UFO dưới lăng kính độc đáo, sáng tạo. Tuy vậy, chất lượng phim chỉ dừng ở mức khá, kém đặc sắc so với hai bộ phim tiền nhiệm.

* Lưu ý: Bài viết tiết lộ một số chi tiết nội dung phim

Thể loại: Kinh dị, Khoa học viễn tưởng
Biên kịch/Đạo diễn: Jordan Peele
Diễn viên: Daniel Kaluuya, Keke Palmer, Brandon Perea, Steven Yeun,…
Đánh giá: 7/10

Nope theo chân Otis Jr (Daniel Kaluuya) và Emerald (Keke Palmer) trên một nông trang mang tên Haywood tại California. Sau cái chết đầy bất thường của người cha, hai anh em được thừa kế trại huấn luyện ngựa nhằm phục vụ cho ngành công nghiệp điện ảnh.

Cùng các cư dân tại thị trấn biệt lập này, họ đã chứng kiến và bằng mọi giá ghi hình lại các sự kiện, âm thanh bí ẩn từ một vật thể lạ lẩn khuất sau đám mây lớn lơ lửng trên bầu trời. Mọi thứ trở nên tồi tệ và căng thẳng hơn khi nó bắt đầu rình rập họ và những cuộc chạm trán đáng sợ nổ ra.

Chủ đề cũ, góc nhìn mới

Ýtưởng làm phim về UFO quả thực là một quyết định táo bạo. Bởi lẽ, chủ đề này đã quá quen thuộc với khán giả điện ảnh kể từ khi The Flying Saucer (1950) – bộ phim đầu tiên về các sinh vật ngoài hành tinh – được ra mắt. Thế nhưng, góc nhìn và cách khai thác độc đáo của Jordan Peele mới là điều khiến Nope trở nên khác biệt.

Lấy cảm hứng từ Close Encounters of the third kind (1977) của đạo diễn huyền thoại Steven Spielberg, bộ phim thứ ba của Jordan tạo nên khẩu vị cân bằng hoàn hảo giữa cảm hứng và yếu tố kinh dị thông lệ.

Phim được chia làm ba hồi với nội dung không mấy phức tạp. Đạo diễn dành nhiều thời gian cho việc kiến tạo một màn dạo đầu đầy ẩn ý, và phần lớn hồi hai để xây dựng, phát triển chiều sâu các mối quan hệ. Mạch phim trong giai đoạn này được đắp kết bằng hồi ức và những khoảnh khắc đời thường của nhân vật với nhịp độ chậm rãi.

Cao trào phim xuất hiện khá muộn, tạo nên bước ngoặt cho cốt truyện khi bí mật về UFO được khám phá. Các nhân vật trở nên mạnh mẽ khi đối mặt với hiểm họa thay vì lẩn trốn trong sợ hãi.

Một cảnh trong Nope.

Bỏ qua “quy tắc bậc thang” phổ biến trong điện ảnh, mà cụ thể, sự kiện xảy ra sau có tác dụng thúc đẩy mạch phim đi lên cao hơn so với các sự kiện xảy ra trước đó, Jordan Peel đã xây dựng một kịch bản nhiều lớp, sử dụng hồi sau để gỡ rối cho hồi đầu.

Phương pháp tiếp cận sáng tạo này từng được ông thử nghiệm thành công trong bom tấn Us (2019) trước đây. Càng nhiều lớp bí mật được bóc tách, càng nhiều yếu tố bất ngờ được gợi mở, từ đó thúc đẩy bản năng tâm lý khám phá của khán giả.

Nhân vật là chìa khóa giải mã tác phẩm

Vị đạo diễn giành tượng vàng Oscar đã lật đổ nguyên tắc của thể loại kinh dị thông thường với việc pha trộn văn hóa đại chúng cùng “thuyết Auteur” trong ngôn ngữ điện ảnh mà ông sử dụng.

Tuyến nhân vật chính qua từng lớp phim hiện lên chân thực, sâu sắc, với diễn biến tâm lý có chiều sâu, được đạo diễn tập trung khai thác xuyên suốt ba hồi của tác phẩm.

Bằng cách tập trung vào đời sống và sức khỏe tinh thần của những người Mỹ gốc Phi thuộc tầng lớp trung lưu, Jordan Peele truyền đạt quan điểm “bình thường hóa những khuôn mặt da màu trong nền văn hóa đại chúng, quét sạch tàn dư của hệ tư tưởng phân biệt chủng tộc suy đồi”. Đây là một trong những chủ đề đồng hành cùng ông xuyên suốt sự nghiệp làm phim, được lồng ghép một cách tinh tế mà không tạo nên cảm giác phô trương, gượng gạo.

Hỗ trợ cho điều ấy là dàn cast nhiều màu sắc. Trong đó, ấn tượng nhất là Daniel Kaluuya. Sự trở lại của Daniel Kaluuya tạo sức hút kỳ lạ cho Nope. Trước đó, anh đã từng tham gia Get Out, tác phẩm điện ảnh kinh dị đầu tay của Jordan .

Nam chính OJ trong phim được tạo dựng là một nhân vật khắc kỷ nhưng lại mang nhiều nét dịu dàng, có sự pha trộn đặc biệt trong tính cách nhân vật.

Daniel không cần dùng quá nhiều ngôn từ để diễn đạt điều mình muốn nói. Như đạo diễn Jordan chia sẻ: “Cậu ấy thuộc tuýp diễn viên chỉ cần im lặng thôi cũng đủ mang lại cảm xúc cho khán giả. Trong những khoảnh khắc yên tĩnh, đáng sợ nhất, khán giả biết chính xác những gì cậu ấy cảm nhận và trải nghiệm, chỉ cần bằng một ánh nhìn”.

Đặt cạnh diễn xuất nổi bật của Daniel, nữ chính Emerald do Keke Palmer thủ vai, có phần hơi lép vế. Tuy nhiên, vai diễn này được đạo diễn ưu ái dành một thời lượng phim khá dài để khai thác, phát triển chiều sâu nhân vật. Keke đã khắc họa thành công một Emerald bộc trực, rất “đời”, nhưng cũng chất chứa đầy xúc cảm nội tâm giấu kín từ những trầy xước tổn thương trong quá khứ. Chuyển biến tâm lý nhân vật ở hồi cuối của bộ phim cũng tạo nên sự bùng nổ, phấn khích cho khán giả theo dõi.

Bên cạnh đó, Nope còn có sự góp mặt của nam diễn viên người Mỹ gốc Hàn Steven Yeun trong vai Ricky “Jupe” Park. Anh nổi tiếng sau bộ phim truyền hình The Walking Dead và tác phẩm đoạt giải Oscar Minari (2020)

Bộ ba Daniel Kaluuya, Keke Palmer và Brandon Perea trong phim.

Ê-kíp kinh nghiệm

Với hai bộ phim kinh dị đình đám trước đó, Jordan Peele trở thành một trong số đạo diễn được quan tâm bậc nhất Hollywood hiện tại. Ông sở hữu 4 đề cử, trong đó giành chiến thắng tại hạng mục Kịch bản gốc xuất sắc với tác phẩm Get Out. Lần trở lại này của ông cùng Nope trở thành chủ đề được bàn luận sôi nổi trên các trang blog, mạng xã hội.

Bộ phim cũng đánh dấu sự hợp tác đầu tiên giữa Jordan và nhà quay phim Hoyte van Hoytema – được biết đến qua các bom tấn điện ảnh của Christopher Nolan như Interstellar (2014) , Dunkirk (2017), Tenet (2020) và Guilaume Rocheron – giám sát VFX từng giành giải Oscar danh giá với tác phẩm Life of Pi (2012).

Tuy nhiên, bất ngờ lớn nhất tới từ vị trí của nhà soạn nhạc Michael Abels, người đã góp phần tạo nên thành công của Nope với một màn trình diễn xuất sắc. Hiệu ứng âm thanh mà Michael tô vẽ trên từng phân cảnh khéo léo tới mức, nó dẫn dắt và thao túng được từng cung bậc cảm xúc của khán giả, từ hồi hộp, suy tư cho tới rùng rợn hay phấn khích.

Không ngoa khi nhận xét rằng, âm nhạc là một trong số yếu tố then chốt mang lại sự hấp dẫn giải trí cho tác phẩm kinh dị này.

Kịch bản còn sạn

Sự bất đối xứng hai hồi đầu và cuối có lẽ là điểm trừ lớn nhất của Nope. Ở nửa đầu phim, thời lượng dẫn dắt dài cùng các cảnh chắp vá rời rạc tạo cho khán giả cảm giác mất kiên nhẫn, lạc khỏi mạch truyện chính.

Việc sử dụng những xúc tác điện ảnh như các tình tiết, lời thoại giải trí hài hước, dường như là một nỗ lực quá sức của đạo diễn hòng gắn kết logic của một bộ phim nhiều lớp. Điểm thắt nút đến chậm nhưng mở nút chóng vánh khiến kết phim dù xây dựng trọn vẹn nhưng chưa tạo được cảm giác “đủ” và “đã”.

Câu chuyện và cái chết bất ngờ của Otis Haywood Sr. (Keith David) mở ra ngay từ đầu phim cũng không được khai thác triệt để. Thông thường với dòng phim kinh dị, cái chết của tuyến nhân vật phụ đặt ở hồi đầu sẽ được khai thác và sử dụng để đánh dấu “biến cố khởi đầu”, dẫn tới “bước ngoặt 1″ trong hồi sau, thay vì chỉ là thông báo về sự tồn tại của phe phản diện một cách sáo rỗng như trong Nope.

Cùng motif như vậy, cách mở đầu của It (2019) với cái chết của nhân vật Adrian gây ấn tượng và mang lại hiệu ứng tâm lý tốt hơn rất nhiều. “Bên cạnh là một bộ phim kinh dị kể về sự xấu xa của phản diện, nó cũng phải là một bộ phim cho thấy con người chúng ta có thể trở nên tồi tệ tới mức nào” – theo Andy Muschietti.

Bộ phim cũng không còn nhuốm đậm màu sắc châm biếm chua cay, hay việc chơi đùa cùng các biểu tượng giàu tính ẩn dụ như hai tác phẩm trước đó của Jordan. Có vẻ như lần trở lại này, anh bị mắc kẹt giữa việc cố gắng tạo ra một bộ phim bom tấn mang tính giải trí và chiều sâu nghệ thuật trong tác phẩm của mình.

Có thể Nope sẽ không hoàn toàn dễ xem, vì thường những bộ phim của Peele không dành cho mục đích giải trí đơn thuần bởi tính lớp lang và giàu ý nghĩa. Tuy nhiên, phim vẫn ghi nhận nhiều phản hồi tích cực. Trên trang tổng hợp đánh giá phim Rotten Tomatoes, tác phẩm nhận về 83% “chứng nhận cà chua tươi” từ giới chuyên gia dù chỉ đạt 68% đến từ đánh giá của các khán giả.

Chung quy, Nope là bộ phim không dành cho những người xem khó tính về mặt giải trí và dễ dãi trong khẩu vị nghệ thuật.

Trailer Nope