Nóng dần cuộc đua vào Nhà Trắng

Cuộc đua của đảng Cộng hòa đã bắt đầu với việc một loạt ứng cử viên tuyên bố tranh cử vòng sơ bộ để giành suất đại diện đảng này ra đối đầu với ứng cử viên đảng Dân chủ vào năm tới.

Mọi sự chú ý vẫn tập trung vào cựu Tổng thống Donald Trump.

Ông Trump là người tuyên bố tranh cử sớm nhất trong số các ứng cử viên của đảng Cộng hòa, với một thông báo được đưa ra từ 15/11/2022 tại khu nghỉ mát Mar-a-Lago, bang Florida. Vẫn với giọng điệu hùng hồn và những chính sách gây tranh cãi, ông Trump tiếp tục cho rằng mình ra tranh cử để “làm cho nước Mỹ vĩ đại và huy hoàng trở lại”. Ông muốn trở thành người đầu tiên làm Tổng thống Mỹ 2 nhiệm kỳ không liên tục.

Nhưng, khác với lần tranh cử trước, Donald Trump của năm 2024 mang theo mình khá nhiều vấn đề pháp lý phức tạp. Vụ bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6/1/2021 vẫn tiếp tục bị điều tra đến giai đoạn cuối trước khi tòa án ra phán quyết cuối cùng về vai trò của ông.

Rồi còn những vụ kiện tụng lạm dụng tình dục. Hôm 6/6, một bồi thẩm đoàn ở New York phát hiện rằng ông Trump đã lạm dụng tình dục nữ biên tập viên báo chí E. Jean Carroll vào những năm 1990 và sau đó phỉ báng bà này bằng cách hô hoán bà nói dối, rồi trao khoảng 5 triệu USD tiền bồi thường. Trước đó, ông Trump cũng bị hơn 20 phụ nữ buộc tội có hành vi sai trái hoặc tấn công tình dục nhưng không phải chịu hậu quả pháp lý nào. Những lời tố cáo, buộc tội đó đồng loạt giáng xuống ứng cử viên hàng đầu của đảng Cộng hòa trong cuộc đua vào Nhà Trắng là điều chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ.

Ứng cử viên Mike Pence.

Sẽ không có chuyện nhiều người (của đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa) đồng loạt kêu gọi ông Trump từ bỏ cuộc bầu cử sơ bộ. Trên các phương tiện truyền thông cũng không thể hiện sự mong muốn một sự “kết thúc” đối với ông Trump. Những câu chuyện bê bối của ông Trump đã được bình thường hóa, khả năng kỳ lạ đặc biệt của ông trong việc vượt qua những vụ việc ồn ào vốn có thể nhấn chìm các chính trị gia khác giờ đây được coi là điều hiển nhiên đối với ông. Vào hôm 5/6, trang web Axios viết: “Tin xấu chính là thứ vũ khí kỳ lạ của ông Trump”.

Vì vậy, bất chấp 2 lần bị luận tội và 1 cáo trạng hình sự, ông Trump vẫn dẫn trước đương kim Tổng thống Joe Biden 7 điểm trong cuộc thăm dò của Washington Post-ABC News được công bố vào hôm 4/6. Đáng ngạc nhiên là 18% số người được hỏi cho rằng ông Trump nên bị bắt vẫn thích ông ta hơn vị tổng thống hiện tại.

Trong bối cảnh đó, có vẻ như phán quyết dân sự sẽ không có tác động gì đến những người ủng hộ cốt lõi của ông Trump, những người coi những rắc rối pháp lý của ông là một phần trong nỗ lực phối hợp của các đối thủ nhằm làm suy yếu ông. Liệu những người từng giúp ông Trump đắc cử năm 2016 có lung lay chút nào không? Chắc là không. Cuốn băng Access Hollywood và vụ án dùng tiền bịt miệng Stormy Daniels khiến họ hầu như không bị lay chuyển. Họ có nhiều khả năng chia tay với ông Trump hơn vì ông ấy không sẵn sàng cực đoan trong một số vấn đề như các đối thủ của mình.

Tuy nhiên, các thành viên đảng Dân chủ đang hy vọng rằng các quy luật vật lý trong chính trị chắc chắn sẽ được khẳng định, bất kể sự thiếu nhiệt tình đối với đương kim Tổng thống Joe Biden. Bên ngoài hệ sinh thái truyền thông cánh hữu, hàng triệu khán giả hiện đã xem một video clip từ cuộc luận tội ông Trump tháng 10/2022 cho thấy ông đã “nhầm” nữ nhà báo Carroll với một trong những người vợ cũ của mình (trước đó ông Trump đã nói rằng ông không thể cưỡng hiếp Carroll bởi vì cô ta không phải là “mẫu người của ông”).

Nhưng, cuộc đua sơ bộ trong đảng Cộng hòa mới chỉ bắt đầu và những vấn đề của ông Trump dường như cũng đang là thứ mà các ứng cử viên khác của đảng này khai thác triệt để nhằm loại ông ngay từ vòng sơ bộ. Hiện tại, ngoài ông Trump, trong đảng Cộng hòa còn có Thống đốc bang Florida Ron DeSantis (tuyên bố tranh cử ngày 24/5), thượng nghị sĩ Tim Scott (ngày 22/5) và người tham gia mới nhất Mike Pence – cựu phó tướng của ông Trump (tuyên bố ngày 7/6).

Hai ông Pence và DeSantis đều từng là “người cùng phe” với ông Trump khi ông còn đương chức. Ông Pence là Phó Tổng thống, còn ông DeSantis là Thống đốc bang Florida có quan điểm và chính sách khá tương đồng với ông Trump. Tuy nhiên, dù từng là “người cùng phe” nhưng khi bước vào cuộc đấu chính trị thì “không bạn bè”, tất cả đều là đối thủ. Ông Pence dù vẫn tuyên bố “tự hào” về khoảng thời gian cùng làm việc với ông Trump trong Nhà Trắng nhưng trong video tuyên bố tranh cử, ông không tiếc lời chỉ trích ông Trump về hành động hung hăng trong vụ bạo loạn ngày 6/1/2021 trên Đồi Capitol. Rõ ràng không một chính khách nào bỏ qua được việc này dù có thân đến mấy hay từng làm việc dưới trướng ông Trump. Dư luận cho rằng nếu ông Pence muốn có được một kết quả khả quan trong cuộc đua sơ bộ, điều đầu tiên ông phải làm được là “thoát khỏi” ông Trump, tách mình ra khỏi người mà ông từng làm việc dưới trướng. Điều có vẻ khó đối với ông Pence, bởi hầu hết các chính sách của ông Trump đều ít nhiều có sự tham gia của ông, ngoại trừ vụ bạo loạn đồi Capitol.

Trong các ứng cử viên đối đầu với ông Trump, DeSantis là người trẻ tuổi nhất (44 tuổi), là ngôi sao đang lên trong đảng Cộng hòa, là lãnh đạo thế hệ mới của đảng và thời gian gần đây thường được dư luận ví như đối thủ tiềm năng có thể đánh bại ông Trump trong cuộc đua năm 2024. Ông DeSantis không tập trung vào chỉ trích những vấn đề của ông Trump, mà chủ yếu nhấn mạnh những thành quả đạt được trong quá trình làm Thống đốc bang Florida thời gian qua. Sự khẳng định phong cách lãnh đạo một cách rõ nét đã tạo nên hình ảnh chính khách trẻ đầy triển vọng trong tương lai.

Nhưng, hiện tại, có vẻ chưa có ứng cử viên nào vượt qua được ông Trump. Các cuộc thăm dò dư luận đều cho điểm ông cao hơn, thậm chí cao gấp đôi ông DeSantis.