‘Nóng’ chủ đề Trung Đông tại Hội nghị Ngoại trưởng G7
Rạng sáng 18/4 (giờ Việt Nam), Hội nghị Ngoại trưởng Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) đã khai mạc trên đảo Capri của Italy, với trọng tâm thảo luận là tình hình căng thẳng hiện nay ở Trung Đông.
Các lãnh đạo Nhóm G7 tại một Hội nghị thượng đỉnh ở Hiroshima, Nhật Bản. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Tại phiên khai mạc của hội nghị 3 ngày này, các ngoại trưởng tập trung thảo luận tình hình ở Trung Đông, bao gồm cuộc xung đột giữa Phong trào Hồi giáo Hamas và Israel ở Dải Gaza và những diễn biến trong khu vực sau khi Iran tiến hành cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái vào Israel đêm 13/4 nhằm đáp trả vụ tấn công tòa nhà lãnh sự trong Đại sứ quán Iran tại Syria hôm 1/4 mà Tehran cho là Israel đã thực hiện.
Các ngoại trưởng G7 hiện đang cân nhắc áp đặt trừng phạt với Iran. Phát biểu tại phiên khai mạc, Ngoại trưởng Italy Antonio Tajani nêu rõ: “Chúng tôi sẽ thảo luận những hình thức áp đặt trừng phạt đối với Iran”. Theo một nguồn tin ngoại giao của Italy, các nước G7 có thể đưa ra lời kêu gọi áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với những cá nhân liên quan đến hoạt động cung cấp tên lửa cho Iran. Ngoại trưởng Anh David Cameron kêu gọi G7 thông qua những “biện pháp trừng phạt phối hợp” nhằm vào Tehran.
Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) ngày 17/4 đã nhất trí tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với Iran. Trong khi đó, Mỹ cho biết sẽ sớm áp đặt những biện pháp trừng phạt mới nhằm vào chương trình phát triển tên lửa và thiết bị bay không người lái của Iran.
Các cuộc thảo luận vào sáng 18/4 tập trung vào tình hình an ninh ở Biển Đỏ trong bối cảnh hoạt động vận tải biển tại đây bị gián đoạn do lực lượng Houthi ở Yemen liên tiếp tấn công tàu thương mại đi qua vùng biển này.
Video đang HOT
Trong một thông báo, Italy – nước hiện là Chủ tịch luân phiên G7 – nêu rõ cuộc họp sẽ tìm ra biện pháp hướng tới một giải pháp chính trị đáng tin cậy nhằm đảm bảo hòa bình và an ninh trong khu vực. Hiện Italy đang thúc đẩy nỗ lực đạt được một lệnh ngừng bắn ở Gaza và ngăn chặn leo thang căng thẳng ở Trung Đông.
Bên cạnh những vấn đề ở Trung Đông, các cuộc thảo luận cũng đề cập đến mối quan hệ giữa G7 và châu Phi, trước khi chuyển trọng tâm sang cuộc xung đột ở Ukraine.
Theo kế hoạch, Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba và Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg sẽ tham gia các cuộc thảo luận của G7 trong ngày 18/4. Trước đó, Đức cho biết các ngoại trưởng G7 sẽ thảo luận về cách thức tăng cường năng lực phòng không cho Ukraine.
Thông báo của Italy cũng cho biết các bộ trưởng G7, hiện gồm Pháp, Đức, Italy, Anh, Mỹ, Canada và Nhật Bản, sẽ đề cập sự ổn định ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, cùng những vấn đề khác như kết nối cơ sở hạ tầng, an ninh mạng, trí tuệ nhân tạo và cuộc chiến chống tin giả.
Sự leo thang nguy hiểm
Việc Iran phóng hàng chục máy bay không người (UAV) sang lãnh thổ Israel rạng sáng 14/4 (giờ Việt Nam) để đáp trả vụ việc mà Tehran cho rằng Israel tấn công tòa nhà lãnh sự trong Đại sứ quán Iran tại Syria cách đây hai tuần đánh dấu sự leo thang nguy hiểm mới tại Trung Đông trong bối cảnh chảo lửa này đang nóng lên từng ngày.
Hệ thống phòng không Iron Dome (Vòm Sắt) của Israel được kích hoạt để đánh chặn máy bay không người lái (UAV) và tên lửa từ Iran tối 13/4/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Lực lượng Phòng vệ Israsel (IDF) đã xác nhận Iran tấn công, thông báo đóng cửa không phận, cảnh báo sẽ có sự gián đoạn GPS khi quân đội tiến hành chặn các máy bay không người lái. Báo Times of Israel đưa tin cuộc tấn công của Iran huy động hơn 100 UAV và hàng chục tên lửa.
Ngay lập tức, Thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố Israel đã chuẩn bị sẵn sàng cho một cuộc tấn công trực tiếp từ Iran và sẽ đáp trả tương xứng, khẳng định các hệ thống phòng thủ của Isreal đã được triển khai và quân đội đã chuẩn bị sẵn sàng cho mọi tình huống, cả về phòng thủ lẫn tấn công.
Kênh truyền hình Channel 12 đưa tin Nội các Chiến tranh của Israel ngày 14/4 đã được Nội các An ninh nước này trao quyền quyết định các hành động phản ứng đối với cuộc tấn công của Iran. Điều này đồng nghĩa với việc Nội các Chiến tranh - bao gồm 3 thành viên: Thủ tướng Benjamin Netanyahu, Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant và cựu Tổng Tư lệnh Quân đội Benny Gantz - sẽ không cần hỏi ý kiến Nội các An ninh trước khi đưa ra các hành động đáp trả nhằm vào Iran.
Về phần mình, theo truyền thông Iran, đã có khoảng 50 UAV được phóng đi. Phái đoàn ngoại giao Iran tại LHQ tuyên bố hành động quân sự của Tehran là nhằm đáp trả cuộc tấn công mà họ cáo buộc Israel thực hiện vào các cơ sở ngoại giao của Iran ở Syria và ở Damascus và Mỹ nên đứng ngoài cuộc xung đột này.
Bộ Quốc phòng Iran yêu cầu các nước không mở không phận để cho phép Israel tấn công vào lãnh thổ nước này, nếu không "sẽ nhận được đáp trả mạnh mẽ". Iraq cũng đã đóng cửa không phận và ngừng mọi hoạt động bay nội địa. Jordan, quốc gia nằm giữa Iraq và Israel trước đó cũng đóng cửa không phận. Sau đó cùng ngày, phái đoàn thường trực Iran tại LHQ thông báo cuộc tấn công nhằm vào Israel "có thể được coi là đã kết thúc", tuy nhiên để ngỏ các phản ứng nghiêm khắc hơn nhiều nếu quyền Israel phạm một sai lầm khác.
Cộng đồng quốc tế đã lên tiếng bày tỏ quan ngại về những diễn biến leo thang nguy hiểm này. Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres đã kêu gọi các bên "lập tức chấm dứt hành động thù địch", kiềm chế tối đa để tránh hành động dẫn đến đối đầu quân sự quy mô lớn trên nhiều mặt trận ở Trung Đông. Ông tái khẳng định khu vực và thế giới sẽ không thể chịu thêm bất kỳ cuộc chiến nào nữa.
Các nước trong khu vực cũng bày tỏ lo ngại trước nguy cơ xung đột Iran- Israel leo thang thành cuộc chiến toàn diện ở Trung Đông. Bộ Ngoại giao Ai Cập phát thông cáo kêu gọi các bên "kiềm chế hết mức để khu vực và người dân các nước trong khu vực không phải chịu đựng thêm bất ổn và căng thẳng". Italy, nước tiếp giáp Địa Trung Hải và thường chịu tác động từ căng thẳng địa chính trị, làn sóng tị nạn do xung đột ở Trung Đông, tỏ ý lo ngại về diễn biến lần này. Ngoại trưởng Italy Antonio Tajani cho biết đang theo dõi sát sao cuộc xung đột "với sự chú tâm và lo lắng". Chính phủ Italy tuyên bố sẵn sàng "đối phó mọi kịch bản".
Mỹ cùng các đồng minh phương Tây đã phản ứng mạnh mẽ. Mỹ đã cử một tàu tấn công đổ bộ USS Bataan và 2.500 lính thủy đánh bộ tới Đông Địa Trung Hải.
Các căn cứ của Mỹ tại Iraq cũng đã được đặt trong tình trạng báo động cao và sẽ bắn hạ tên lửa và UAV nhằm vào Israel. Ngoài ra, Mỹ còn có 2 tàu khu trục và một tàu tuần dương ở Biển Đỏ được trang bị đầy đủ vũ khí chống tên lửa đều đã được lệnh bắn hạ mọi tên lửa hoặc UAV trên đường hướng tới Israel.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ Adrienne Watson nhắc lại sự ủng hộ của Tổng thống Joe Biden đối với an ninh của Israel. Bà này khẳng định Washington hỗ trợ đồng minh Israel trước những mối đe dọa từ Iran và cho biết ông Biden được cập nhật thường xuyên về tình hình chiến sự.
Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejourne cho rằng đây là "cấp độ mới" về căng thẳng an ninh, cho rằng "Iran đang liều lĩnh trong hành động leo thang quân sự". Ông đồng thời nhắc lại cam kết của Pháp đối với an ninh của Israel. Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Josep Borrell cho rằng đây là "sự leo thang chưa từng có" và "đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh khu vực". Thủ tướng Anh Rishi Sunak cũng đưa ra quan điểm tương tự.
Trong khi đó, Nga đã nhắc lại vụ tấn công cho là do Israel thực hiện nhằm vào cơ quan đại diện ngoại giao của Iran tại Syria và đưa ra Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ dự thảo thông cáo tương ứng với tuyên bố dành cho báo chí.
Các diễn biến mới này là đỉnh điểm của một tuần đặc biệt căng thẳng tại khu vực Trung Đông vốn luôn bất ổn. Việc Iran tuyên bố tấn công các lợi ích của Israel trên thế giới kéo theo nguy cơ làm leo thang chiến tranh ở Gaza, thậm chí có thể lan sang cả nước Mỹ. Giới quan sát nhận định với cuộc chiến giữa Israel và tổ chức Hồi giáo Hamas của người Palestine tại Dải Gaza chưa có dấu hiệu chấm dứt, những diễn biến nguy hiểm này càng khiến nguy cơ về một cuộc xung đột lan rộng tại Trung Đông trở nên cận kề hơn dù Iran tuyên bố "cuộc tấn công đã kết thúc".
Vụ tấn công UAV của Iran có thể coi là lời nhắc nhở nghiêm khắc của nước này rằng Israel cần thận trọng hơn trong mỗi bước đi tiềm ẩn nguy cơ leo thang chiến tranh của mình. Hơn lúc nào hết, LHQ và cộng đồng quốc tế cần nỗ lực đoàn kết, có các bước đi khẩn cấp để hối thúc các bên liên quan kiềm chế, tiến hành hòa đàm và giữ "cái đầu lạnh" trong mỗi lựa chọn để hạn chế tối đa những quyết định sai lầm, đẩy Trung Đông vào một vòng xoáy bạo lực nguy hiểm mới, gây tổn hại tới dân thường, tàn phá khu vực và đe dọa hòa bình, an ninh thế giới.
Trung Đông bên bờ vực chiến tranh khu vực sau vụ tấn công đại sứ quán Iran Cuộc tấn công vào khu phức hợp đại sứ quán Iran ở thủ đô Damascus của Syria ngày 1/4 có thể là sự leo thang nguy hiểm nhất bên ngoài Gaza kể từ khi bắt đầu cuộc chiến Hamas - Israel gần sáu tháng trước. Lực lượng cứu hộ khẩn cấp làm nhiệm vụ tại hiện trường vụ oanh tạc khu vực gần...