Nơi dòng nước chảy giữa không trung

Pontcysyllte là cây cầu máng dẫn nước từ kênh đào Llangollen qua dòng sông Dee ở phía tây bắc xứ Wales.

Ảnh: Pontcysyllte Aqueduct

Pontcysyllte trong tiếng Wales mang nghĩa là cây cầu của Cysyllte – tên một thị trấn nhỏ nằm ở phía cuối cây cầu. Những phiên bản khác trong tiếng Anh cho rằng, Pontcysyllte nghĩa là cầu nối.

Kiến trúc sư Thomas Telford và William Jessop cùng thiết kế cầu máng này cho một địa điểm ở phía cầu đường bộ Pont Cysyllte, cách Pontcysyllte khoảng 200 m. Toàn bộ chi phí cho cây cầu tốn khoảng 47.000 bảng vào thế kỷ 19, tức hơn 3,84 triệu bảng tính theo mệnh giá năm 2019.

Kiến trúc 18 mái vòm bằng đá của nó đủ chắc chắn để tải dòng nước cùng tàu thuyền nhỏ đi lại thoải mái. Công trình hoàn thiện vào năm 1808, trước đó phải mất hơn 10 năm để thiết kế và xây dựng.

Ngày nay, du khách có thể ngồi thuyền qua cầu máng để ngắm cảnh, đi bộ hoặc thậm chí tự chèo kayak. Ảnh: Pontcysyllte Aqueduct

Vữa dùng để xây cầu là hỗn hợp của vôi, nước và máu bò. Máu và các chất chiết xuất từ máu có chứa hemoglobin được sử dụng trong ngành xây dựng từ thời cổ đại, có tác dụng như hỗn hợp tạo khí tăng độ vững chắc cho công trình một cách hiệu quả mà không tốn kém.

Cây cầu máng chính thức mở cửa vào ngày 26/11/1805. Pontcysyllte là cầu máng dài nhất tại Anh và kênh dẫn nước cao nhất trên thế giới với chiều dài hơn 307 m, rộng 3,7 m, và sâu 1,6 m. Cây cầu cao 38,4 m phía trên dòng sông, có 19 nhịp mái vòm – mỗi nhịp cách nhau 16 m.

Những tấm gang đúc được đặt ngang để tạo thành đáy cầu. Theo định luật Archimedes, khi một chiếc thuyền chở hàng đi trên cầu, nó sẽ đẩy một lượng nước ra khỏi cầu, do đó các kiến trúc sư làm lối đi bộ bên cạnh cao hơn hẳn để nước không tràn lên. Nhưng phía thành cầu còn lại thấp hơn, tạo cảm giác cho những người đi thuyền như thể họ đang ở rìa vực thẳm.

Những ngày gió mạnh có thể đem đến khó khăn cho tàu thuyền qua lại. Ảnh: The Sign Hunters

Bốn năm một lần, hai đầu cầu máng lại được đóng lại vào tháng 1 hoặc tháng 2. Ống xả ở những nhịp cao nhất được mở ra để thoát nước từ kênh vào sông Dee bên dưới, cho phép chuyên gia kiểm tra và bảo dưỡng cầu.

Toàn bộ công trình này được sử dụng liên tục trong 200 năm qua – trong đó khoảng 130 năm phục vụ vận chuyển than, sắt, đá phiến, đá vôi, hàng hóa tổng hợp… và sau này là khách du lịch ngồi thuyền vãn cảnh hay vận chuyển nước uống. Cầu Pontcysyllte được đánh giá cao vì tầm quan trọng trong lịch sử, môi trường xanh sạch và kiến trúc trúc ngoạn mục; thu hút hàng trăm nghìn lượt khách mỗi năm. Năm 2009, UNESCO công nhận cây cầu máng này là di sản thế giới.

Video: Canal & River Trust