NỘI CHIẾN SYRIA (*): Nội chiến trong phe nổi dậy

Các nước phưng Tây ủng hộ có chừng mực lực lượng nổi dậy ở Syria vì chưa rõ ai là thủ lĩnh thực sự

Câu hỏi lớn nhất hiện nay là cuộc nổi dậy chống chính quyền Tổng thống al-Assad ở Syria đang đi về đâu? Trong 14 tháng qua, nổi lên quá nhiều nhóm “đối lập” cầm súng chống lại chính quyền theo kiểu “địa phưng quân” không thần phục ai ngoài chính họ.

Không thống nhất mục tiêu

Theo tạp chí Mỹ The Republic, phe nổi dậy chủ yếu có hai nhómcó tầm nhìn hoàn toàn khác nhau về tưng lai của Syria. Nhóm thứ nhất được nước ngoài chi viện vũ khí dồi dào bao gồm chừng một trăm tiểu đoàn “bán tự trị”, phần lớn là lính đào ngũ và thường dân tự vũ trang. Lực lượng này tập hợp trong tổ chức Quân đội Tự do Syria (FSA) có trụ sở chính ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Một đội quân của FSA. Ảnh: REUTERS

Mặc dù có một số thành viên của FSA gọi cuộc chiến đấu chống chính quyền Damacus là “thánh chiến” mang hi hướng Hồi giáo cực đoan, hầu hết các nhà lãnh đạo FSAchủ trưng xây dựng một xã hội hậu al-Assad đa đảng, dân chủ. Theo tạp chí Mỹ nói trên, FSA nhận được sự ủng hộ rộng rãi của các nhà tài trợ quốc tế và phần đông những người chống lại chính quyền Tổng thống al-Assad.

Nhóm thứ hai gồm có các nhómđộc lập, “kata’ib” (lữ đoàn) Hồi giáo cực đoan. Họ hô hào “thánh chiến” tiêu diệt chính quyền Shia al-Assad. Iran và tổ chức Hezbollah ở Lebanon hậu thuẫn chính quyền al-Assad cũng bị họ liệt vào danh sách “kẻ thù không đội trời chu.Nhóm này không được cộng đồng quốc tế, nhất là các nước phưng Tây, ủng hộ lắm vì nghi ngại tiếp tay cho Al-Qaeda và đồng bọn.

Giữa nhóm thứ nhất và nhóm thứ hai không có sự thống nhất về mục tiêu chiến đấu. Tạp chí Atlantico cho biết nhiều nhóm đối lập như Quân đội Giải phóng Syria, Quân đội Yêu nước hay Phong trào Thay đổi Syria chống đối FSA ra mặt. Thậm chí đã xảy ra những vụ thanh trừng lẫn nhau.

Tiểu Vưng quốc Ả Rập Hồi giáo Homs

Walid al-Boustani, người Syria gốc Lebanon, là thủ lĩnh của nhóm nổi dậy “Tiểu Vưng quốc Ả Rập Hồi giáo Homs” (IEH) ở thành phố Homs. Miệng lúc nào cũng hô hào “thánh chiến” với chính quyền Tổng thống al-Assad nhưng chủ yếu là bắt cóc, ám sát dân lành. Người dân địa phưng rất ngán và cũng rất ghét vị “tiể tưng lai này.

Tháng 3-2012, một độiquân của FSA ở Homs bắt Walid đem ra xét xử về tội “bội phản” và hành quyết ngay tại chỗ. Toàn bộ diễn biến này được ghi hình và tung lên mạng You Tube gây xôn xao dư luận. Theo một giả thuyết, vấn đề ở đây không phải là tội ác của Walid mà là quan hệ của y với tổ chức khủng bố Fatah al-Islam ở Lebanon.Dưới mắt FSA, tổ chức này là công cụ của tình báo Syria. Cái chết của Walid khiến nhóm IEH chỉ thọ được vài tuần.

Giả thuyết trên bắt nguồn từ lịch sử, theo đó xưa nay chính quyền Damacus từng giao kèo với các nhóm Hồi giáo cực đoan ở Syria, kể cả các tổ chức thân Al-Qaeda,rằng có thể tự do sang Iraqđánh nhau với kẻ thù chung là Mỹ với điều kiện không được hoạt động tại Syria. Nhờ vậy mà gần 30 năm qua, Syria sống yên ổn không bị khủng bố tấn công. Do đó, bất cứ tổ chức nào hao hao giống Al-Qaeda ở Syria đều bị nghi ngờ là sản phẩm của Damacus.

Chọn mặt gửi vũ khí

Bởi lực lượng nổi dậy hết sức phức tạp đan xen các yếu tố sắc tộc, tôn giáo, bộ tộc, xu hướng chính trị khác nhau, Mỹ đã làm một việc chẳng đặng đừng: triển khai đặc vụ CIA ở miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ bí mật tìm hiểu nhóm nổi dậy nào xứng đáng nhận viện trợ vũ khí để đánh lại quân chính phủ. Nhật báo Mỹ The New York Times số ra ngày 21-6 vừa qua dẫn lời một quan chức cao cấp Mỹ cho biết đặc vụ CIA đã hoạt động ở vùng biên giới Thổ Nhĩ Kỳ – Syria nhiều tuần lễ với hai nhiệm vụ.

Một là ngăn cản việc cung cấp vũ khí đạn dược cho các nhóm nổi dậy có quan hệ với Al-Qaeda hoặc các tổ chức khủng bố bản địa. Hai là tổ chức đưa một số lượng vũ khí lớn như súng tiểu liên, súng phóng lựu, tên lửa chống tăng từ Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria để tăng cường sức mạnh quân sự của phe nổi dậy.

CIA không trực tiếp thực hiện việc tiếp tế súng đạn nói trên mà qua trung gian của một số tổ chức, trong đó có cả Tổ chức Huynh đệ Hồi giáo Syria. Tiền mua vũ khí đạn dượcdo Qatar, Ả Rập Saudi và Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp.

Một ngày trước khi bài báo được đăng,phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ – bà Victoria Nuland – vẫn còn tái khẳng định rằng đường lối ngoại giao chính thức của Mỹ là “không dính dáng gì đến việcvũ trang cho các nhóm nổi dậy ở Syria” như đại sứ Syria ở Liên Hiệp Quốc tố cáo.

Thật ra, chuyện phe nổi dậy ở Syria đượccác cường quốcnước ngoài trang bị vũ khí hiện đại là chuyện ai cũng biết. Ngày 16-5-2012, The Washington Post, một tờ báo lớn khác của Mỹ,đã từng viết rằng “quân nổi dậy đã bắt đầu nhận được vũ khí tốt nhất nhiều hn từ các nước vùng Vịnh theo sự điều phối của Mỹ”.

Tờ báo cũng tiết lộ đặc vụ Mỹ đã tăng cường việc tiếp xúc với các lực lượng đối lậpSyria để giúp các nước vùng Vịnhbiết rõ xu hướng chính trị của các lực lượng chống đối và c cấu thượng tầng chỉ huy của lực lượng này.

Theo NLD