Nobel 2022: Sức mạnh của ký ức mang về Giải Nobel Văn học cho nữ nhà văn Pháp

Chiều 7/10 (giờ Việt Nam), Viện Hàn lâm Thụy Điển đã xướng tên nữ nhà văn người Pháp Annie Ernaux là chủ nhân của giải thưởng Nobel Văn học năm 2022.

Nữ văn sĩ người Pháp Annie Ernaux. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Bà Ernaux, 82 tuổi, được biết đến vì các tác phẩm tự truyện phản ánh cuộc đời cá nhân dưới góc nhìn xã hội học, đã được trao Giải Nobel Văn học vì “lòng can đảm, sự nhạy bén sắc lạnh mà bà sử dụng để khám phá căn nguyên, sự bất hòa và những hạn chế của ký ức cá nhân”.

Bà Annie Ernaux sinh ngày 1/9/1940, lớn lên trong gia đình thuộc tầng lớp bình dân ở Yvetot, vùng Normandy, Đông Bắc nước Pháp. Cha mẹ bà kinh doanh một cửa tiệm tạp hóa kiêm cửa hàng bán cà phê tại quê nhà.

Bà bắt đầu sự nghiệp văn chương vào năm 1974 với tác phẩm tự truyện đầu tay mang tên Les Armoires vides. Đến năm 1984, bà đoạt giải Renaudot cho tác phẩm tự truyện khác của mình mang tên La Place (bản dịch tiếng Việt: Một chỗ trong đời do Nhã Nam và nhà xuất bản HNV xuất bản).

Tác phẩm gần đây nhất của Annie Ernaux là Mémoire de fille, xuất bản tháng 4/2016 (bản dịch tiếng Việt: Hồi ức thiếu nữ do Nhã Nam và nhà xuất bản Hội Nhà Văn xuất bản), trong đó bà kể lại những ký ức của thời thiếu nữ 60 năm về trước, vào cái năm bà mới chỉ là cô gái 18 tuổi.

Tác phẩm nổi bật nhất của bà phải kể đến Les Années do Nhà xuất bản Gallimard phát hành năm 2008, phác họa một giai đoạn xã hội Pháp kéo dài từ thời hậu thế chiến cho đến ngày nay. Tác phẩm đã nhận một số giải thưởng văn học vào các năm 2008 và 2009.

Trong năm 2008, Ernaux nhận giải thưởng Prix de la langue franaise, vinh danh toàn bộ sự nghiệp sáng tác văn chương của bà. Đến năm 2019, cuốn Les Années của bà được tạp chí Le Monde xếp vào danh mục 100 tác phẩm văn chương sáng giá của nền văn học Pháp.

Bà được ví như một “biên niên sử” về cuộc sống hằng ngày ở Pháp. Annie Ernaux được coi là một trong những nhà văn còn sống vĩ đại nhất của đất nước hình lục lăng.

Song song với sự nghiệp sáng tác văn chương, Annie Ernaux là người đấu tranh không mệt mỏi chống lại phân biệt và bất công xã hội, bà đặc biệt tiên phong trong phong trào chống lại nạn bất bình đẳng giới.

\Nữ văn sĩ người Pháp Annie Ernaux tại Paris, ngày 12/11/1984. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Giải Nobel Văn học đầu tiên được trao cho nhà thơ Pháp – Sully Prudhomme – năm 1901. Người đoạt giải Nobel Văn học trẻ tuổi nhất cho đến nay là nhà báo – nhà văn Rudyard Kipling (người Anh) – được vinh danh vào năm 1907, ở tuổi 41. Trong khi đó, người cao tuổi nhất từng nhận giải thưởng này là tiểu thuyết gia Doris Lessing, ở tuổi 88 (năm 2007).

Đây là giải Nobel thứ tư được công bố trong mùa giải Nobel năm 2022. Các giải thưởng còn lại của mùa Nobel 2022 là Hòa bình và Kinh tế sẽ lần lượt được công bố vào các ngày 7 và 10/10 tới.

Bắt đầu được tổ chức từ năm 1901, đến nay giải Nobel Văn học đã được trao 114 lần nhưng có đến 118 tác giả nhận giải, do có 4 lần có hai người đồng đoạt giải. Năm ngoái, giải thưởng danh giá này thuộc về nữ thi sĩ Louise Gluck (người Mỹ). Bà được vinh danh vì giọng thơ mang bản sắc riêng – vừa cứng rắn, thẳng thắn nhưng cũng đầy chất hài hước và dí dỏm.