Nợ toàn cầu lên hơn 300.000 tỷ USD, ‘báo động’ tại các thị trường mới nổi
Theo Viện Tài chính Quốc tế (IIF), nợ thế giới gần đạt mức cao kỷ lục trong quý 1/2023, với mức tăng mạnh ở các thị trường trưởng thành.
Đồng USD (trái) và đồng bảng Anh (phải). Ảnh: THX/TTXVN
Nợ toàn cầu đạt mức cao kỷ lục trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại về việc chính phủ Mỹ đứng trước nguy cơ vỡ nợ và có thể gây ra tình trạng hỗn loạn tài chính toàn cầu.
Theo tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), đ.ánh giá này cũng là một cảnh báo mới đối với Trung Quốc – quốc gia đã chứng kiến tỷ lệ nợ trên tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng hàng quý và có mức độ rủi ro lớn đối với trái phiếu kho bạc Mỹ.
Trong một báo cáo ngày 17/5, IIF cho biết nợ toàn cầu đã tăng 8.300 tỷ USD lên 304.900 tỷ USD trong ba tháng đầu năm nay. Kỷ lục đã được thiết lập một năm trước đó, khi nợ toàn cầu đạt 306,3 nghìn tỷ USD trong quý đầu tiên của năm 2022.
Tại các thị trường mới nổi, tổng nợ tăng từ 75.000 tỷ USD đạt mức cao kỷ lục 100,7 nghìn tỷ USD – tương đương 250% GDP, đ.ánh dấu mức tăng 34%.
Video đang HOT
“Mức tăng còn rõ ràng hơn ở các thị trường trưởng thành, chủ yếu là Nhật Bản, Mỹ, Pháp và Anh. Trong số các thị trường mới nổi, mức tăng lớn nhất được ghi nhận ở Trung Quốc, Mexico, Brazil, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ”, IIF cho biết khi đ.ánh giá tình hình nợ toàn cầu.
Theo Viện Tài chính và Phát triển Quốc gia (NIFD) – một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Bắc Kinh, đòn bẩy tài chính vĩ mô của Trung Quốc đang tăng lên, chủ yếu là do sự suy giảm của nền kinh tế. Dữ liệu của NIFD cho thấy tỷ lệ nợ trên GDP của Trung Quốc đã tăng đáng kể lên 281,8% trong quý đầu tiên của năm nay từ mức 273,2% vào cuối năm 2022.
Báo cáo của IIF cũng nêu bật đòn bẩy trong hệ thống tài chính, chi phí nợ dịch vụ ngày càng tăng do lãi suất tăng và các vấn đề về thanh khoản do các chính sách thắt chặt t.iền tệ.
Trong tháng này, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã thông qua lần tăng lãi suất thứ 10 chỉ trong hơn một năm và ngầm ám chỉ chu kỳ thắt chặt t.iền tệ hiện tại đã kết thúc.
Trong khi đó, các quan chức cấp cao của ngân hàng trung ương và bộ tài chính Trung Quốc đã nhấn mạnh những lo ngại về dòng vốn chảy ra khỏi các thị trường mới nổi do lãi suất cao và khủng hoảng ngân hàng ở Mỹ.
Dữ liệu của IIF cho thấy nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã ghi nhận dòng vốn đầu tư ròng kỷ lục 80 tỷ USD vào năm 2022. Tính đến tháng 3, các chính phủ nước ngoài sở hữu khoảng 3,57% nợ bằng đồng nhân dân tệ ở Trung Quốc, giảm so với mức 4,22% một năm trước đó.
Trên toàn cầu, các nhà đầu tư vẫn lo ngại về việc liệu kết quả của các cuộc đàm phán về trần nợ của Mỹ có giúp tránh được tình trạng vỡ nợ hay không. Nếu thỏa thuận không đạt được, Mỹ có thể rơi vào tình trạng vỡ nợ nghiêm trọng đối với khoản nợ 31,4 nghìn tỷ USD ngay sau ngày 1/6.
Trung Quốc hiện là chủ nợ lớn thứ hai của chính phủ Mỹ, sau Nhật Bản. Theo dữ liệu từ Bộ Tài chính Mỹ, Trung Quốc đang nắm giữ khoản nợ trị giá 869,3 tỷ USD trong tháng 3, tăng từ 848,8 tỷ USD trong tháng 2.
Đây là lần đầu tiên Trung Quốc tăng nắm giữ nợ của Mỹ sau 7 tháng giảm liên tiếp khiến tỷ lệ nắm giữ của quốc gia châu Á này giảm xuống mức thấp nhất trong gần 13 năm.
Hu Jie, cựu chuyên gia kinh tế tài chính cấp cao tại Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ ở Atlanta và hiện là giáo sư tại Đại học Jiao Tong Thượng Hải, cho biết các nhà quản lý dự trữ ngoại hối như Nhật Bản và Trung Quốc đầu tư vào trái phiếu chính phủ Mỹ dường như không quá lo ngại về một kịch bản vỡ nợ.
“Có thể thấy một số áp lực về giá trên thị trường trái phiếu và có thể xảy ra cái gọi là bán tháo trái phiếu Mỹ ở một mức độ nhất định. Nhưng nếu bạn xem xét vấn đề này một cách bao quát hơn, thì những biến động trên thị trường hiện này giống như một phản ứng cảm xúc”.
Tỷ lệ nợ của các thị trường mới nổi tăng lên mức cao kỷ lục
Theo Viện Tài chính quốc tế (IIF), mặc dù quy mô nợ toàn cầu trong quý III/2022 giảm 6.400 tỷ USD xuống 290.000 tỷ USD do đồng USD mạnh lên và doanh số bán trái phiếu chậm lại, tỷ lệ nợ/Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của các thị trường mới nổi lại tăng lên mức cao kỷ lục.
Người dân trên đường phố Hong Kong, Trung Quốc. Ảnh (minh họa): AFP/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Hong Kong (Trung Quốc), báo cáo "Giám sát nợ toàn cầu" do IIF công bố mới đây cho thấy thâm hụt ngân sách gia tăng và tăng trưởng kinh tế chậm lại khiến cho tỷ lệ nợ/GDP của các nền kinh tế đang phát triển tăng lên 254%, tương đương với mức cao kỷ lục trong quý I/2021. Tuy nhiên, tổng nợ của các thị trường mới nổi giảm từ mức 98.700 tỷ USD của quý trước đó xuống 96.200 tỷ USD trong quý III. Bên cạnh đó, tỷ lệ nợ toàn cầu/GDP ghi nhận giảm quý thứ 6 liên tiếp, xuống 343%.
Giá năng lượng và thực phẩm leo thang trên phạm vi toàn cầu tiếp tục đẩy cao lãi suất và chi phí huy động vốn, các chính phủ cũng tăng cường chi tiêu để hỗ trợ nền kinh tế. IIF cho rằng chênh lệch lãi suất của những người vay lãi suất cao trong năm nay trung bình mở rộng khoảng 400 điểm cơ bản, tuy nhiên mức độ mở rộng chênh lệch lãi suất của những người vay đầu tư lại tương đối nhỏ.
Theo báo cáo, Giám đốc bộ phận nghiên cứu phát triển bền vững của IIF Emre Tiftik nhấn mạnh "đối diện với môi trường huy động vốn toàn cầu thắt chặt, rất nhiều người vay lãi suất cao đã gặp phải nhiều thách thức hơn khi tham gia thị trường quốc tế trong năm nay". Báo cáo còn cho rằng chi phí lãi vay của các tổ chức có chủ quyền trên toàn cầu sẽ gia tăng nhanh chóng, đặc biệt là ở khu vực phía Nam sa mạc Sahara ở châu Phi và các thị trường mới nổi châu Âu.
Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức xếp hạng tín nhiệm cảnh báo, áp lực nợ mà các nền kinh tế đang phát triển dễ bị tổn thương đối diện còn lâu mới kết thúc, khả năng xảy ra vỡ nợ nhiều hơn. Theo IIF, chi phí trả nợ tăng lên có thể gây tổn hại đặc biệt cho các nước chịu ảnh hưởng lớn nhất từ biến đổi khí hậu. Nhóm ngân hàng toàn cầu nhấn mạnh trong báo cáo quý rằng mặc dù sự phụ thuộc vào nợ bằng USD trong những năm qua đã giảm bớt, nhưng mức độ phụ thuộc của Mỹ Latinh và châu Phi vẫn rất cao, khiến cho rất nhiều nước chịu ảnh hưởng sâu sắc của sự biến động trên thị trường ngoại hối.
Ngoài các quỹ đầu tư quốc gia, các doanh nghiệp quy mô nhỏ và hộ gia đình thu nhập thấp cũng là đối tượng chịu tác động nặng nề từ việc chi phí cho vay gia tăng. IIF cho rằng "do các hộ gia đình thu nhập thấp và doanh nghiệp nhỏ phụ thuộc cao vào nguồn vốn ngắn hạn, nên sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng khi chi phí vay tăng lên".
Đồng USD trong quý III tăng mạnh nhất ở mức 20%, tuy nhiên tính cả năm mức tăng là 12%. Tỷ giá hối đoái của các đồng t.iền thị trường mới nổi có lúc giảm 10% so với đồng USD trong năm nay, và mức giảm hiện nay là 7%.
Nga ghi nhận lạm phát giảm trong tháng 5 Ngày 8/6, Cơ quan Thống kê LB Nga (Rosstat) thông báo lạm phát hằng năm của nước này đã giảm xuống 17,1% trong tháng 5 so với mức cao kỷ lục trong 2 thập kỷ qua là 17,8% ghi nhận một tháng trước đó. Một khu chợ ở Moskva, Nga. Ảnh: AFP/TTXVN Trong một tuyên bố, Rosstat cho biết mặc dù tỷ lệ...
