Những tin nhiễu góp gió vào bão Covid-19 Ấn Độ
Khi làn sóng Covid-19 thứ hai tiếp tục nhấn chìm Ấn Độ, thông tin sai lệch cũng không ngừng lan truyền và đôi khi được coi như sự thật.
Một số bác sĩ Ấn Độ truyền tai nhau rằng họ thấy triệu chứng Covid-19 xuất hiện nhiều hơn ở người trẻ . Thông điệp từ chính phủ ủng hộ ý kiến này. Ngày 15/4, Thủ hiến New Delhi Arvind Kejriwal công bố đoạn video, kêu gọi người trẻ đặc biệt chú ý. “Trong đợt bùng phát Covid-19 này, người trẻ tuổ.i đang bị nhiễm. Tôi kêu gọi họ tự đề phòng”, ông đăng Twitter.
Tất cả điều này đã dẫn tới niềm tin rộng rãi rằng làn sóng thứ hai đang ảnh hưởng tới người trẻ nhiều hơn các nhóm khác. Tuy nhiên, thống kê của chính phủ cho thấy nhóm người trẻ không bị ảnh hưởng nặng nề hơn. Trong đợt bùng phát đầu tiên, khoảng 31% bệnh nhân dưới 30 tuổ.i, VK Paul, người đứng đầu đội ứng phó Covid-19 của Ấn Độ, nói tại cuộc họp báo ngày 19/4. Trong đợt bùng phát thứ hai, con số này chỉ tăng thêm 1%.
Khoảng 21% bệnh nhân Covid-19 của Ấn Độ trong đợt bùng phát đầu tiên có độ tuổ.i dao động từ 30 đến 45, tỷ lệ này không thay đổi trong đợt bùng phát thứ hai. Tỷ lệ t.ử von.g cũng có xu hướng tương tự. Năm ngoái, 20% ca t.ử von.g có độ tuổ.i từ 50 trở xuống. Năm nay, tỷ lệ này là 19%.
“Không có nguy cơ quá lớn về việc người trẻ dễ nhiễm nCoV hơn. Chúng tôi không thấy sự thay đổi tỷ lệ nhiễm bệnh theo độ tuổ.i trên cả nước”, Paul nói.
Ấn Độ là quốc gia có dân số tương đối trẻ với tuổ.i trung bình 28, trong khi Anh là 38 và Mỹ là 40, theo CIA World Factbook. Thực tế ở nhiều quốc gia cho thấy người trẻ có xu hướng di chuyển nhiều hơn nên có nguy cơ lây nhiễm cao hơn.
Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm nCoV tại thành phố Amritsar, bang Punjab hôm 3/5. Ảnh: AFP.
Không có loại vaccine nào trên thế giới có thể ngăn lây nhiễm cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, truyền thông Ấn Độ mới đây đưa tin một số bác sĩ đã dương tính với nCoV sau khi tiêm chủng đầy đủ. Điều này làm dấy lên nhiều lo ngại trong dư luận rằng vaccine của Ấn Độ không hiệu quả với biến chủng mới xuất hiện trong đợt bùng phát thứ hai.
Tuy nhiên, thống kê của chính phủ không cho thấy điều đó. Trong số 1,7 triệu người tiêm chủng đủ hai liều vaccine Covaxin do Ấn Độ sản xuất, 695 người dương tính với nCoV, theo dữ liệu của Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Ấn Độ (ICMR) tháng trước, tương đương tỷ lệ 0,04%. Trong số 15 triệu người tiêm đủ hai liều vaccine Covishield, phiên bản AstraZeneca của Ấn Độ, 5.014 người dương tính với virus, chiếm 0,03%.
Tính tới cuối tuần trước, Ấn Độ mới chỉ triển khai tiêm chủng cho nhân viên tuyến đầu và nhóm có nguy cơ cao nhất. “Những người dương tính với nCoV sau khi tiêm đủ hai liều vaccine chủ yếu là nhân viên y tế và lao động tuyến đầu. Đây là nhóm đầu tiên tiêm chủng và cũng dễ bị nhiễm do đặc thù nghề nghiệp”, Balram Bhargava, giám đốc ICMR, cho hay.
Ngày 23/4, Bộ Y tế Ấn Độ tiết lộ “biến thể đáng lo ngại và một đột biến kép đã được phát hiện ở Ấn Độ”. Nhiều người ngày càng lo sợ rằng biến chủng mới, gọi là B.1.617, là lý do khiến đợt bùng phát thứ hai lây lan nhanh và nghiêm trọng hơn đợt đầu tiên. Một trong những điều mà nhiều người lo lắng nhất là liệu biến chủng này có thể “né” được tất cả các loại vaccine đang được triển khai hay không.
Video đang HOT
Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn tiếp tục nghiên cứu về biến chủng mới và hiện chưa có đủ thông tin để xác định liệu đây có phải nguyên nhân gây ra đợt bùng phát nghiêm trọng của Ấn Độ hay không. Để có đủ bằng chứng, giới chuyên gia cho rằng một quốc gia phải thực hiện giải trình tự gene ít nhất 5-10% mẫu sinh phẩm thu thập được. Tuy nhiên, Ấn Độ mới chỉ giải trình tự gene chưa tới 1% số mẫu, theo Ashish Jha, hiệu trưởng Trường Y tế Cộng đồng Đại học Brown.
Kể từ khi đại dịch bắt đầu, một số biện pháp phòng ngừa và điều trị chưa qua kiểm chứng nhanh chóng xuất hiện ở Ấn Độ và được một số quan chức, người nổi tiếng truyền bá.
Tháng 3 năm ngoái, một nhóm tín đồ Hindu tổ chức “bữa tiệc” uống nước tiểu bò ở New Delhi với khoảng 200 người tham dự. Trong tháng đó, một lãnh đạo thuộc đảng cầm quyền Bharatiya Janata ở bang Assam nói rằng nước tiểu bò và phân bò “có thể được sử dụng để điều trị Covid-19″.
Một chuyên gia về yoga nổi tiếng hồi tháng 2 cũng đưa ra một công thức pha chế thảo dược, tuyên bố nó có thể chữa Covid-19 và được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chứng nhận.
Gần đây nhất, vào ngày 1/5, BL Santhosh, một lãnh đạo đảng Bharatiya Janata, đăng Twitter ảnh chụp các sĩ quan cảnh sát ngồi hít hơi nước ở Mangalore thuộc bang Karnataka, phía tây nam Ấn Độ. Một sĩ quan cảnh sát cho biết đây là biện pháp phòng ngừa “hữu ích” giúp họ thấy thư giãn.
Có rất ít bằng chứng cho thấy những phương pháp trên có thể ngăn ngừa hoặc điều trị Covid-19, đồng thời chúng cũng bị các cơ quan y tế bác bỏ.
WHO hồi tháng 2 đăng Twitter xác nhận “chưa từng đán.h giá hoặc chứng nhận hiệu quả cho bất kỳ loại thuố.c cổ truyền nào để điều trị Covid-19″. WHO trước đó cũng nói rằng “hiện chưa có cách chữa Covid-19 và không có đủ bằng chứng cho thấy hít hơi nước có tác dụng”, thêm rằng nó có thể “gây bỏng nếu làm không đúng cách”.
“Khi nỗ lực tìm cách điều trị Covid-19, cần phải cảnh giác trước thông tin sai lệch, đặc biệt trên mạng xã hội về hiệu quả của một số phương pháp”, WHO nói trong một tuyên bố năm ngoái. Cơ quan này thêm rằng việc sử dụng các sản phẩm chưa qua kiểm nghiệm để điều trị Covid-19 có thể khiến mọi người gặp nguy hiểm, tạo cảm giác an toàn sai lầm và khiến họ lơ là các biện pháp phòng dịch cơ bản như rửa tay hay giữ khoảng cách an toàn.
Hiệp hội Y khoa Ấn Độ (IMA), tổ chức bác sĩ quốc gia, đã chỉ trích những người nổi tiếng vì quảng bá các phương pháp điều trị chưa được chứng minh, nói rằng đây là điều vô đạo đức và làm suy yếu sự cần thiết của các biện pháp quan trọng như tiêm vaccine.
Gia đình nạ.n nhâ.n Covid-19 đứng ôm nhau tại khu hỏa táng ở New Delhi hôm 26/4. Ảnh: AFP.
Ấn Độ đã ghi nhận hơn 20 triệu ca nhiễm và hơn 222.000 ca t.ử von.g vì Covid-19. Quốc gia Nam Á hiện được xem là vùng dịch chế.t chóc nhiều thứ ba thế giới, chỉ sau Mỹ và Brazil. Những ngày gần đây, Ấn Độ đều ghi nhận hơn 3.000 ca t.ử von.g mỗi ngày.
Hỏa táng là một phần quan trọng trong nghi thức mai táng của người Hindu, được xem là cách giải phóng linh hồn khỏi cơ thể. Riêng tại New Delhi, các khu hỏa táng phải xử lý hơn 600 th.i th.ể người chế.t vì Covid-19 mỗi ngày, khiến các giàn thiêu đỏ lửa suốt ngày đêm.
Không ít người lo ngại khói từ khu hỏa táng có thể khiến tình trạng ô nhiễm không khí của Ấn Độ thêm trầm trọng . Một số khu vực ở New Delhi thực tế đã báo cáo mức độ ô nhiễm không khí không tốt cho sức khỏe trong đợt bùng phát Covid-19 thứ hai.
Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu trước đây chỉ ra hình thức hỏa táng bằng củi ngoài trời thải ra lượng CO2 và các chất gây ô nhiễm khác tương đối ít. Vimlendu Jha, nhà hoạt động xã hội và môi trường ở New Delhi, cho rằng lượng khí thải từ các khu hỏa táng “chưa đủ mức gây báo động”.
“Chúng tôi đã quen với mức độ ô nhiễm không khí cao và dù chất lượng không khí hiện tại kém, nó không có gì bất thường với tiêu chuẩn của Ấn Độ”, ông nói.
Bác sĩ Ấn Độ kiệt sức chống dịch
Nhiều bác sĩ Ấn Độ nhiễm nCoV và t.ử von.g trong khi dịch hoành hành ngày càng mạnh và virus có thể bùng lên hơn nữa vào mùa thu.
Tính đến ngày 9/9, tổng số ca nhiễm nCoV tại Ấn Độ lên 4,3 triệu, vượt qua Brazil, trở thành quốc gia bị ảnh hưởng nặng thứ hai vì đại dịch, sau Mỹ. Đây dường như là hệ quả của quá trình nới lỏng giãn cách xã hội. Đầu hè, chính quyền các bang đã mở cửa trở lại nền kinh tế sau ba tháng phong tỏa.
Các bệnh viện ở New Delhi tiếp nhận hơn 3.000 ca mắc mới mỗi ngày, phải chịu thêm áp lực từ cả bệnh nhân đến từ bang khác. Y bác sĩ tại một trong những bệnh viện tư nhân lớn nhất Ấn Độ cho biết họ đã kiệt sức và chịu tình cảnh thiếu nguồn lực trong suốt 6 tháng qua.
Trong khoa hồi sức tích cực (ICU), Bệnh viện Max Smart, 32 giường nằm đã kín chỗ. Các bệnh nhân có dấu hiệu hồi phục nhanh chóng được chuyển sang đơn vị khác để giải phóng máy thở. Ronak Mankodi, một bác sĩ tại đây, cho biết: "Mọi người đều kiệt quệ về mặt tinh thần. Tình hình đòi hỏi bác sĩ phải quan tâm và chăm sóc bệnh nhân liên tục".
Arun Dewan, giám đốc của ICU, cho biết một trong những thách thức lớn nhất là sắp xếp để nhân viên nghỉ ngơi sau hai tuần quay cuồng, vất vả điều trị cho người bệnh.
"Chúng tôi chỉ có ít nhân lực để luân chuyển", ông nói.
Khu hồi sức tích cực tại một bệnh viện ở Ấn Độ, tháng 7/2020. Ảnh: Reuters
Dữ liệu từ Hiệp hội Y khoa Ấn Độ (IMA), tổ chức đại diện cho 350.000 bác sĩ trên khắp đất nước, chỉ ra rằng gần 200 nhân viên y tế đã chế.t vì Covid-19. RV Asokan, tổng thư ký của IMA, cho biết: "Hầu hết họ đều trên 50 tuổ.i và có bệnh nền. Tỷ lệ t.ử von.g của y bác sĩ là 8%, cao hơn so với dân số nói chung".
Các bác sĩ gia đình, nơi bệnh nhân đến khám đầu tiên, trước khi phát hiện mắc Covid-19, đặc biệt có nguy cơ lây nhiễm. Sunil Khandelwal, một bác sĩ khoa hồi sức tích cực tại New Delhi, đã nhiễm nCoV trong một ca trực. "Tôi cũng sợ hãi hệt như những bệnh nhân", anh chia sẻ.
Dù không nặng đến mức phải thở máy hay thở oxy, anh cho biết đây là trải nghiệm mệt mỏi. Anh cũng chỉ có rất ít thời gian để nghỉ ngơi trước khi quay trở lại làm việc.
"Chúng tôi kiệt sức. Nhưng các ca bệnh đang tăng lên theo cấp số nhân. Đó là lý do chúng tôi vẫn tiếp tục. Chúng tôi là bác sĩ và đây là công việc của chúng tôi", Khandelwal nói.
Khác với giai đoạn đầu đại dịch, chính quyềnThủ tướngNarendra Modi dần phân cấp ứng phó, trao quyền quản lý cho các cơ quan nhà nước để kiểm soát tốt hơn các vấn đề như phân bổ nguồn lực, chăm sóc sức khỏe và thực hiện các biện pháp phòng ngừa.
Nhân viên y tế tại khu hồi sức tích cực tại Bệnh viện Max Smart, ngày 5/9. Ảnh: Reuters
"Virus có thể còn lưu hành tại Ấn Độ, để lại hậu quả vào mùa thu", Prabhat Jha, giáo sư, chủ nhiệm môn Dịch tễ học và Sức khỏe toàn cầu tại Đại học Toronto, nhận định.
Trong khi các cơ quan chính phủ miễn cưỡng dự báo các tình huống xấu nhất, các chuyên gia độc lập cảnh báo đất nước nên chuẩn bị cho đợt bùng phát mới trong tương lai gần, cũng như một cuộc chiến còn kéo dài phía trước.
"Dịch vẫn chưa đạt đỉnh ở hầu hết các khu vực. Số người chế.t tiếp tục leo thang, có lẽ đang đi ngang ở Delhi. Tỷ lệ t.ử von.g nhìn chung tăng chậm, nhưng vẫn cao hơn trước đó", giáo sư Jha khẳng định.
Cựu tổng thống Ấn Độ Pranab Mukherjee cho rằng số ca nhiễm được báo cáo chỉ là "phần nổi của tảng băng". Dựa trên các xét nghiệm huyết thanh ở New Delhi và Mumbai, có thể thấy tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nhiều so với dữ liệu ghi nhận.
Ảnh bác sĩ Ấn Độ ướt đẫm mồ hôi gây sốt Bác sĩ Sohil Makwana đăng ảnh người anh ướt đẫm mồ hôi sau khi làm việc nhiều giờ để chống Covid-19, cùng thông điệp kêu gọi mọi người tiêm vaccine. "Thật tự hào khi được phục vụ Tổ quốc", Makwana, người làm việc tại bệnh viện y tế GMERS ở Dharpur, viết trên Twitter ngày 28/4. "Thay mặt cho tất cả bác sĩ...