Những thành tựu sau hơn 30 năm triển khai tiêm chủng mở rộng

Mai Thị Diễm19:00 17/02/2020

Sau hơn 30 năm triển khai Chương trình tiêm chủng mở rộng, Việt Nam đã thanh toán được bệnh bại liệt vào năm 2000, loại trừ uốn ván sơ sinh vào năm 2005 và bảo vệ thành công kết quả này từ đó đến nay.

Bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương (Bộ Y tế) khám, điều trị trẻ mắc bệnh sởi. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Tiêm vắcxin 6 trong 1 và các bệnh do Haemophilus influenza type b cho trẻ, tại Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Đắk Lắk. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Tiêm chủng cho trẻ phòng chống dịch bệnh mùa Đông Xuân ở Hà Nội. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Thanh Hóa đưa vào hoạt động Phòng tiêm chủng vắcxin và sinh phẩm y tế đạt tiêu chuẩn. (Ảnh: Hoa Mai/TTXVN))

Nhân viên Trung tâm y tế huyện Nho Quan (Ninh Bình) kiểm tra sức khỏe để tổ chức tiêm chủng cho trẻ, không để xảy ra dịch bệnh trên địa bàn. (Ảnh: Minh Đức/TTXVN)

Từ tháng 1/2019, Hà Nội triển khai tiêm vắcxin ComBE Five miễn phí phòng 5 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho trẻ, trong chương trình tiêm chủng mở rộng thay thế vắcxin Quinvaxem trên toàn địa bàn. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Nhờ triển khai uống vắcxin phòng bệnh bại liệt và nhiều năm duy trì tỷ lệ uống vắcxin ở mức cao, trên 90%, bệnh bại liệt đã dần được khống chế, thanh toán bệnh bại liệt từ năm 2000. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Khám và tổ chức tiêm vắcxin phòng sởi cho học sinh trường tiểu học Nguyễn Việt Hồng, quận 3, TP Hồ Chí Minh. (Ảnh: Thế Anh/TTXVN)

Video đang HOT

Ngành Y tế tỉnh Bình Dương đảm bảo hơn 90% trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Điều trị cho bệnh nhi mắc bệnh sởi tại Khoa Truyền nhiễm – Bệnh viện Nhi Trung ương. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Điều trị cho bệnh nhi mắc bệnh sởi tại Khoa Nhi của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Điều trị cho bệnh nhi mắc bệnh sởi tại Khoa Nhi của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. (Ảnh: Quý Trung/TTXVN)

Trung tâm kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội triển khai chiến dịch tiêm bổ sung vắcxin phòng sởi – rubella miễn phí và bắt buộc tại các trường mầm non công lập, mầm non tư thục và các trạm y tế xã, phường trên địa bàn. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Tỷ lệ tiêm chủng mở rộng đầy đủ cho trẻ dưới 1 tuổi tại Thừa Thiên-Huế đạt 98,5%, tỷ lệ tiêm đủ liều vắcxin phòng uốn ván cho phụ nữ có thai đạt trên 97%, triển khai vắcxin phòng tả, thương hàn, viêm não Nhật Bản tùy theo yếu tố dịch tễ từng vùng… (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Bác sĩ khám cho trẻ tại Khoa Thần kinh, tâm bệnh và phục hồi chức năng, Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng. (Ảnh: Lâm Khánh/TTXVN)

100% các trạm y tế thuộc Trung tâm Y tế quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) triển khai tiêm chủng theo lịch mới và tiêm vét bổ sung các loại vắcxin phòng, chống các bệnh truyền nhiễm cho trẻ. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Bệnh viện Nhi Trung ương thu dung, điều trị bệnh nhi. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN)

Theo vietnamplus

Khi nào vaccine phòng ngừa virus corona được điều chế thành công?

Trong bối cảnh dịch bệnh do virus corona lây lan mạnh, các quốc gia trên thế giới đều mong muốn sớm có vaccine điều trị loại virus này.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có tổ chức nào dám khẳng định về thời điểm chính xác vaccine phòng ngừa virus corona được điều chế thành công.

Virus corona chủng mới đột biến quá nhanh

Theo Tiến sĩ Chia-Yi Hou, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm ở Mỹ, các nhà khoa học đã xác định được vật liệu di truyền của virus corona chủng mới (Covid-19) là Axit ribonucleic (RNA). RNA tồn tại trong một chuỗi, không giống như DNA là chuỗi kép. Chỉ có một chuỗi duy nhất giúp RNA dễ dàng tách và phối lại vì chỉ cần một kết nối bị phá vỡ. Điều này đồng nghĩa virus có thể đột biến nhanh chóng, khiến cho bất kỳ loại thuốc hoặc vaccine nào ra đời sẽ sớm bị lỗi thời.

Tiến sĩ Chia-Yi Hou nói rằng, đối với các loại virus không còn lây lan như bệnh đậu mùa và bệnh bại liệt, vaccine sẽ hoạt động vĩnh viễn trừ khi virus thoát ra và bắt đầu đột biến, sản sinh ra chủng mới. Mặc dù virus đột biến khó xảy ra ngay cả đối với bệnh đậu mùa nhưng điều này thực sự đã bắt đầu xảy ra với vaccine bại liệt.

Hiện, đang có hai loại vaccine ngừa bại liệt. Một loại là dạng virus "chết" dùng cho tiêm chủng và một loại là virus "sống bị suy yếu" truyền qua đường miệng. Vaccine bại liệt dạng uống đã bị ngưng sử dụng ở Mỹ nhưng vì thiếu nguồn cung nên vẫn được dùng ở nhiều nước thu nhập thấp.

Các bác sĩ đã ghi nhận những trường hợp mắc bệnh bại liệt mới ở những người chưa được tiêm chủng, xuất phát từ virus đột biến trong vắc xin dạng uống", Tiến sĩ Hou nói.

Cùng nói về vấn đề này, Giám đốc điều hành Liên minh Đổi mới sáng tạo Sẵn sàng cho dịch bệnh (CEPI) Richard Hatchett, người nhiều năm phụ trách Cơ quan Nghiên cứu và phát triển y sinh tiên tiến Mỹ cho rằng, chiến dịch phát triển vaccine phòng ngừa virus corona mà CEPI đầu tư đang gặp một thách thức mà ông gọi là "vấn đề khó bậc nhất mà tôi từng đối mặt trong cuộc đời".

Ông lý giải: "Có quá nhiều thứ chúng ta không biết về virus này. Bản chất dịch tễ học, các mẫu hình lan truyền, số người thực sự bị lây nhiễm? Số người bị nhiễm có thể không phải được xác định về phương diện địa lý, mà phải được xác định bằng số lượng người thực, bằng cách xác định theo nhóm tuổi và nhóm có nguy cơ bị lây nhiễm. Để khi vaccine sẵn sàng, mỗi quốc gia có thể cung cấp ngay cho những người thuộc nhóm ở nguy cơ rủi ro cao nhất".

Cho ra vaccine cần mất một khoảng thời gian dài

Đối với hầu hết các loại virus, giới chuyên gia và hãng dược sẽ đánh giá mức độ nguy hiểm của chúng. Nếu loại virus đó không gây chết người và lây lan rộng thì không cần phát triển vaccine. Đa số virus không phải vấn đề lớn trong dân chúng, chẳng hạn những loại virus cảm lạnh thông thường.

Virus cũng có thể đột biến khá nhanh, thu nhận vật liệu di truyền mới từ các virus khác. Các nhà nghiên cứu có thể cố gắng ước tính tỷ lệ đột biến cho những loại virus khác nhau, nhưng chúng cũng có thể thay đổi, tiến hóa và thích nghi.

Trong khi đó, hầu hết các chuyên gia cho biết khung thời gian ngắn nhất để phát triển vaccine là khoảng một năm. Theo quy định của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), vaccine sẽ phải trải qua 6 giai đoạn.

Đáng lo ngại nhất là vào thời điểm một loại vaccine hiệu quả được phát triển hoàn thiện và đánh giá là an toàn để sử dụng, thì dịch bệnh đã được kiểm soát. Cụ thể là dù có một số loại thuốc và vaccine phát triển nhanh chóng, thử nghiệm trong đợt dịch bệnh Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) năm 2002-2003 đến nay vẫn không được cấp phép.

Các phương pháp điều trị hoặc chữa khỏi bệnh cho các bệnh do virus gây ra là hoàn toàn khác. Vaccine chỉ hiệu nghiệm trước khi bị lây nhiễm vì vaccine giúp hệ thống miễn dịch của con người phản ứng với virus. Trong khi đó, thuốc là dùng điều trị cho những người bị nhiễm bệnh, thường nhắm vào các cơ chế virus xâm nhập vào tế bào trong cơ thể.

Hiện các chuyên gia đang thử nghiệm phương pháp bằng thuốc kháng virus hiện có trong điều trị HIV. Một số loại thuốc kháng virus theo toa có tác dụng trong điều trị bệnh cúm do có cơ chế can thiệp vào sự sinh sản của virus cúm, ngăn chặn chúng nhảy từ tế bào này sang tế bào khác. Tuy nhiên, trong trường hợp virus corona mới, những loại thuốc kháng virus hiện có không thể loại trừ nguy cơ biến chứng và kháng thuốc.

Thiếu kinh phí để phát triển vaccine chống virus corona

Các công ty dược lớn đều thận trọng trước khi tuyên bố dấn thân vào việc phát triển vaccine bởi chi phí đầu tư cho vaccine lên tới 800 triệu USD. Ngay cả khi được đẩy nhanh tiến độ, quá trình cho ra vaccine cũng phải mất hơn một năm.

"Chúng tôi sẽ mất ít nhất 12-18 tháng để chế ra vaccine nên sẽ không mang đến lợi ích gì giữa lúc tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp. Một số hãng dược lớn thậm chí còn không dám đầu tư", Thomas Breuer, Giám đốc đơn vị phụ trách sản xuất vaccine của hãng GlaxoSmithKline cho biết.

Còn theo Tiến sĩ Hou, các hãng dược thường dồn tài nguyên vào các loại thuốc có thể mang lại lợi nhuận cao như thuốc giảm đau. Và ngay cả khi việc phát triển vaccine được đẩy nhanh trong dịch bệnh, điều đó chưa thể đảm bảo nó sẽ được sản xuất đại trà vì vướng những rào cản pháp lý. Một số loại virus hiện đang có vaccine bao gồm sởi, bại liệt và HPV là do sự tàn phá của những căn bệnh đó lớn hơn chi phí phát triển vaccine.

Công cuộc nghiên cứu ra vaccine ngừa virus corona được đánh giá vô cùng khó khăn và mất thời gian. Ảnh minh họa

Sản xuất vaccine là cuộc đua marathon, không phải chạy nước rút

Tiến sĩ Hou cho biết, các thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành ở tâm dịch Vũ Hán nhưng những loại thuốc điều trị vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm. Các nhà khoa học Anh thì đang thử nghiệm vaccine trên chuột.

Trong khi đó, một số chuyên gia cảnh báo thiếu nguồn tài trợ cho nghiên cứu về vắc xin Ebola và nay là vaccine phòng virus corona. Thậm chí, một vài bệnh nguy hiểm vẫn không có vắc xin là bệnh lao và sốt rét, dù có nhiều tiền tài trợ. "Xem xét tất cả các lý do trên, chúng ta có thể sẽ không bao giờ có một loại vaccine hay thuốc điều trị virus corona nào", tiến sĩ Hou nói.

Còn những hy vọng nào cho cuộc đua sản xuất vaccine?

Bên cạnh những quan điểm cho thấy sự thận trọng thậm chí bi quan về sự ra đời của vaccine ngừa virus corona, vẫn có những nhóm, tổ chức, doanh nghiệp đang chạy đua tìm ra một vaccine đặc hiệu. Thậm chí đã có một số nhóm nghiên cứu vaccine đang sẵn sàng chờ kiểm tra thử trên động vật, chỉ vài tuần sau giải trình tự gene của Covid-19 được công khai với các nhà nghiên cứu.

Ông Jeff Richardson từ công ty Inovio Pharmaceuticals, một trong những đơn vị được CEPI đầu tư 11 triệu USD cho biết, vaccine của họ đã sẵn sàng để sản xuất trên quy mô lớn và chuẩn bị cho thử trên người vào đầu hè này. Một nhóm nghiên cứu khác từ trường Đại học Queensland, cũng nhận được hỗ trợ của CEPI, đang sẵn sàng kiểm tra vaccine của họ trong sự kết hợp công nghệ do GlaxoSmithKline - một trong những gã khổng lồ ngành dược, phát triển. Công nghệ này có khả năng giúp hệ miễn dịch phản hồi mạnh hơn.

TS. Anthony Fauci, Giám đốc bộ phận bệnh truyền nhiễm của Viện nghiên cứu Y tế quốc gia Mỹ cũng cho biết đã lên kế hoạch thử trên người loại vaccine tiềm năng được phát triển trên nền tảng công nghệ của công ty y sinh Moderna trong khoảng 2 tháng rưỡi nữa.

Còn theo tuyên bố của Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa dịch bệnh Trung Quốc (CDC Trung Quốc), cơ quan này cùng Trường Đại học Đông Tế và công ty Stermirna Therapeutics đã bắt đầu quá trình thử nghiệm trên chuột loại vaccine mRNA do họ phát triển.

Điểm thuận lợi là tất cả các nhóm nghiêm cứu phát triển vaccine trên thế giới hiện nay đều có những cách tiếp cận đầy sáng tạo trước lời hứa gia tăng tốc độ thực hiện chưa từng thấy trước đây. Tuy nhiên, chưa chắc họ đã được cấp phép cho vaccine ngay.

Trong tình bối cảnh trên, có rất ít người tin vào khả năng có một loại vaccine hiệu quả sẽ được thử trên người sớm. Ngay cả với vaccine mRNA của Trung Quốc, dù chu trình phát triển và sản xuất dựa trên công nghệ mới có thể ngắn hơn so với vaccine truyền thống nhưng việc thử nghiệm trên động vật vẫn thuộc giai đoạn đầu của phát triển vaccine và còn nhiều bước cần thiết trước khi sẵn sàng được thử nghiệm trên người, một quan chức CDC cảnh báo. Đơn giản là vì kiểm tra trên chuột vẫn mới chỉ là bước sàng lọc ban đầu của một vaccine ứng viên. Chỉ sau khi trải qua các kiểm tra độc chất trên những loài động vật có kích thước lớn như khỉ mới bảo đảm độ an toàn cho những ca thử nghiệm trên người tiếp theo.

"Những trường hợp thử nghiệm lâm sàng trên người sẽ tập trung vào tính an toàn của vaccine, kiểm thử các liều khác nhau, thông thường trên các tình nguyện viên khỏe mạnh. Ít nhất là một năm, tôi hy vọng là chúng ta sẽ ít nhất có một phần của câu trả lời", bà Elena Maria Bottazzi, đồng Giám đốc Trung tâm Phát triển vaccine của Bệnh viện Nhi Texas (Mỹ) nhận định.

Sau đó, vòng tiếp theo sẽ là lựa chọn một số liều để kiểm nghiệm trên hàng trăm người. Đây là giai đoạn cuối, giai đoạn nhiều thách thức nhất của quá trình phát triển thuốc. Theo quy định thì cần có những ca thử nghiệm với số lượng cần được gia tăng, trong đó số người tham gia thử vaccine sẽ được tăng từ 20 đến 200 người và sau đó là hàng ngàn người, sẽ mất nhiều tháng để chắc chắn là loại vaccine đó đủ an toàn và thậm chí là để phát hiện những tác dụng phụ hiếm gặp.

Do đó, để một vaccine sẵn sàng thương mại hóa và tung ra thị trường, có khi mất cả năm trời cũng đã là nhanh. TS. Gregory Poland, Giám đốc của nhóm nghiên cứu vaccine thuộc Trung tâm Nghiên cứu Mayo Clinic (Mỹ), cho biết, cần hàng trăm ngàn bệnh nhân và hàng trăm ngàn USD cho giai đoạn cuối. "Đã có những bước phát triển lớn trong vài năm trở lại đây trong việc thúc đẩy tạo ra vaccine từ những nguyên liệu ban đầu nhưng bất chấp điều đó, tiến trình này sẽ mất vài năm", TS. Stanley Plotkin, người đã tham gia vào nghiên cứu vaccine từ năm 1958 và đóng vai trò quan trọng trong phát triển vaccine Rubella trong những năm 1960, bổ sung. Ước tính thời gian của ông còn khắc nghiệt hơn các đồng nghiệp. "Để một vaccine sẵn sàng cho đông đảo người dân, tôi chỉ có thể nói là cần mất ít nhất là 2 năm".

Phong Lâm

Theo The Hill, The Guardian/vietq

Trước sự xuất hiện của virus corona Vũ Hán, châu Á từng đối mặt với những đại dịch nào? Trong thời gian gần đây, đại dịch gây viêm phổi cấp do virus corona Vũ Hán đang được truyền thông quốc tế liên tục nhắc tới bởi tốc độ bùng phát và lây lan chóng mặt. Virus corona đã bắt đầu lan rộng ở một số quốc gia châu Âu như Pháp, Đức, Italia, Phần Lan "Virus corona Vũ Hán" là loại virus...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Thực hư tin Campuchia điều binh sĩ tới biên giới với Thái Lan sau vụ đối đầu08:43

Xung đột Nga - Ukraine trước bước ngoặt08:59

Vụ trộm bồn cầu làm bằng 98 kg vàng: nghi phạm ra tay trong 5 phút09:08

Báo Mỹ: Ông Trump "khó chịu" vì trang phục của ông Zelensky01:28

Ông Trump khen ông Zelensky dũng cảm, không cam kết hỗ trợ lực lượng châu Âu tại Ukraine08:00

Phát sốt đoạn phim ông Trump, ông Netanyahu nhâm nhi cocktail ở bãi biển Gaza08:01

Không chỉ Mỹ, Pháp cũng đàm phán về khoáng sản quan trọng với Ukraine09:14

Xe mất thắng lao xuống rãnh ven đường, ít nhất 18 người thiệt mạng tại Thái Lan01:07

Đột ngột chuyển sai hướng, ô tô gây tai nạn liên hoàn ở Đắk Lắk00:50

Ông Trump nổi giận, tương lai nào đang chờ đón ông Zelensky và Ukraine?01:38

Ông Tập Cận Bình nói kinh tế Trung Quốc đang đối mặt nhiều thách thức08:09

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

5 món tuyệt đối không nên ăn vào buổi tối

19:12:52 04/03/2025

Để tránh các vấn đề về tiêu hóa và khó nghỉ ngơi, tốt nhất bạn nên ăn những bữa ăn nhẹ, ít calo. Ăn một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh vào thời điểm này trong ngày là chìa khóa để có được sức khỏe tốt.

Khuyên lưỡi rơi vào dạ dày khi ăn cơm

18:07:55 04/03/2025

Nếu không lấy kịp thời, dị vật có thể đâm thủng đường tiêu hóa, nặng hơn thì có thể gây nhiễm khuẩn, áp xe trung thất hay trong ổ bụng, viêm phúc mạc, diễn biến nặng nguy cơ đe dọa tính mạng.

Bé trai 6 tuổi nguy kịch vì điện giật khi đang chơi đùa

17:04:48 04/03/2025

Sau khi bị giật điện, bé T bất tỉnh ngay tại chỗ. Phải mất khoảng 5 phút sau, người thân mới phát hiện và đưa bé đến cơ sở y tế địa phương để sơ cứu trước khi chuyển tuyến lên Bệnh viện Nhi đồng 2.

Nhiều phụ nữ mang thai nhiễm cúm, hệ lụy ra sao?

16:57:07 04/03/2025

Phụ nữ mang thai khó tránh khỏi các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt cúm, do thời kỳ thai sản có nhiều thay đổi về cơ thể. Nội tiết, hệ thống miễn dịch bị suy giảm so với người bình thường, dẫn đến mẹ bầu rất nhạy cảm với các tác nhân gây bệ...

5 không khi ăn xôi

16:50:57 04/03/2025

Do kết cấu dẻo, dính, xôi có thể gây nguy cơ nghẹn, đặc biệt với trẻ nhỏ và người cao tuổi. Theo New York Post, ở Nhật Bản, mochi (bánh gạo nếp) thường gây hàng chục ca tử vong mỗi năm do bị nghẹn, nhất là vào dịp Tết.

Bé gái phổi đông đặc do mắc cúm A và sởi: vì sao bệnh sởi ở trẻ có diễn biến nhanh và nặng?

16:46:00 04/03/2025

Trẻ em là đối tượng có sức đề kháng và hệ miễn dịch kém nên khi bị lây nhiễm virus sởi thì khả năng đáp ứng miễn dịch của trẻ sụt giảm nhanh chóng, khiến bệnh diễn biến nhanh và ngày càng tồi tệ hơn.

Vì sao khoai lang được mệnh danh là siêu thực phẩm?

16:40:52 04/03/2025

Khoai lang chứa nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng như vitamin A, C, B6, mangan, kali và chất xơ. Đặc biệt, một củ khoai lang trung bình có thể cung cấp đến 400% nhu cầu vitamin A hàng ngày, hỗ trợ sức khỏe mắt và hệ miễn dịch.

5 loại rau là kho canxi giúp xương chắc khỏe cho độ tuổi trung niên

15:32:58 04/03/2025

Theo y học hiện đại, rau lang chứa nhiều chất xơ, vitamin, beta caroten, magie, canxi, kali. Giá trị dinh dưỡng của lá khoai lang vượt trội hơn củ khoai lang, được mệnh danh là "nữ hoàng của các loại rau".

Đồ uống giúp xương khớp chắc khỏe trong mùa đông

10:08:28 04/03/2025

Sữa ấm pha chút tinh bột nghệ chứa nhiều chất curcumin, hợp chất hoạt tính trong nghệ có đặc tính chống viêm mạnh. Sữa giàu canxi kết hợp với nghệ hỗ trợ cải thiện sức khỏe khớp, giảm viêm, cung cấp nhiều canxi và vitamin D.

Tin vui cho những người có thói quen ăn gừng và uống trà gừng

08:53:55 04/03/2025

Thông qua một màn hình để xác định các thành phần hóa học của gừng liên kết với các thụ thể liên quan đến IBD, nhóm nghiên cứu đã quan sát thấy sự tương tác mạnh mẽ giữa FDN và thụ thể pregnane X (PXR).

Bài thuốc từ cá ngựa bổ dưỡng, tăng cường sức khỏe

08:46:05 04/03/2025

Theo các nghiên cứu về dược lý hiện đại, cá ngựa có tác dụng chống lão suy (làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể), chống huyết khối, do đó có tác dụng phòng ngừa nghẽn tắc huyết quản.

Nhiễm nấm đường ruột nguy hiểm như nào?

08:39:25 04/03/2025

Nấm đường tiêu hóa hay còn gọi là nấm đường ruột là bệnh do nấm candida phát triển trong hệ tiêu hóa gây ra. Nấm Candida ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và đường tiêu hóa, gây ra nấm đường tiêu hóa.