Những sự thật thú vị về băng đá (Phần II)

Một trong những yếu tố quan trọng hình thành sự sống

Nếu như phần một của bài viết về những sự thật thú vị về băng đá không đủ để giúp bạn xua tan cái nóng oi bức của mùa hè, thì chúng ta hãy cùng đến nốt với phần hai của bài viết với một số điều thú vị khác mà có thể bạn chưa biết

Sản phẩm thương mại

Trước đây, ở thời kì chưa có tủ lạnh thì rõ ràng người ta chỉ có thể đi mua đá từ những nhà máy cung cấp đá công nghiệp. Một trăm năm trước đây công nghiệp sản xuất nước đá đã từng là một trong những ngành kinh doanh lớn. Cho tới bây giờ, tuy không còn quá lớn mạnh nhưng không có nghĩa là nền sản xuất này đã lụi tàn. Những chiếc tủ lạnh gia đình hầu như chỉ cung cấp được nhu cầu gói gọn trong căn bếp còn với giới kinh doanh, các nhà hàng vẫn phải nhập một nguồn lớn đá công nghiệp.

Ngày nay để kinh doanh người ta thường sản xuất và bán ba loại đá chính : đá bào, đá ống và đá khối. Ngoài việc được đóng gói nhỏ bán cho những nơi phục vụ ăn uống, trộn bê tông bằng đá bào, sản xuất một số hóa chất … Theo một báo cáo năm 2002, một nghiên cứu điều tra dân số cho thấy khoảng hơn 400 công ty sản xuất nước đá hoạt động tại Hoa Kỳ đã tạo ra khoảng 600 triệu đô la lợi nhuận mỗi năm. Và con số đó chỉ mang tính thống kê về sản xuất và bán băng cung cấp cho những nguồn lớn, không bao gồm những công ty nhỏ chỉ chuyển cung cấp đá cho thực phẩm. Như vậy có thể thấy rằng giá trị thương mại của loại mặt hàng này không hề nhỏ, và với tình trạng nóng lên của trái đất nó sẽ còn phát triển mạnh hơn trong tương lai.

Vật liệu xây dựng

Khi chúng ta nghĩ về những công trình được xây dựng từ băng tuyết, có lẽ thứ đầu tiên nảy ra trong tâm trí của chúng ta sẽ là những căn lều tuyết của những người dân những vùng đất siêu lạnh. Lều tuyết đôi khi cũng có thể gọi là nhà tuyết, là một nơi để trú thân được xây bằng các tảng tuyết, thông thường có dạng như một mái vòm. Việc sử dụng tuyết là vì trong thực tế tuyết là một chất cách nhiệt (vì mật độ thấp của nó). Ở bên ngoài, nhiệt độ có thể thấp đến -45 C, nhưng nhiệt độ bên trong có thể từ khoảng -7 C đến 16 C nếu có hơi ấm của con người bên trong.

Tuy nhiên, ngoài loại công trình mang tính “truyền thống” như lều tuyết thì băng là một loại vật liệu có thể dùng để xây dựng nhiều các công trình khác hoành tráng và rực rỡ hơn. Tại vùng Sound McMurdo ở Nam Cực – một trong những nơi khắc nghiệt nhất ở trái đất. Hầu như mọi nỗ lực để xây một bến tàu ở nơi đây đã không thể thực hiện được cho tới năm 1973, Hải quân Mỹ đã khéo léo đưa ra giải pháp xây dựng một bến tàu từ băng. Nỗ lực này đã thành công, và có khoảng 5 cầu tàu đã được xây dựng, mỗi cái kéo dài được vài mùa trước khi được phép làm tan chảy.

Băng cũng đã là vật liệu chính trong một dự án xây tàu sân bay của Anh. Nguyên nhân của dự án này là trong chiến tranh thế giới lần 2, nền công nghiệp quốc phòng Anh rất thiếu thốn nguyên liệu để chế tạo tàu chiến và đã dẫn tới việc họ đề xuất xây tàu sân bay bằng băng đá. Tất nhiên, đây không phải là băng thông thường. Loại băng của dự án mang tên Pykrete (được đặt theo tên của Geoffrey Pyke, người đầu tiên có ý tưởng về dự án). Đây là hỗn hợp đông lạnh của nước và bột gỗ, chiếm 10-20%. Điều đáng nói là hỗn hợp này có tính bền vững không kém gì bê tông và có thể dùng chống đạn vô cùng hiệu quả. Người ta có thể gia công nó bằng khuôn đúc giống kim loại. Quan trọng hơn, đây là vật liệu nhẹ, dễ nổi trên nước. Tuy nhiên công trình này cuối cùng cũng đã bị gác lại do quá nhiều nguy cơ được cho là sẽ xảy ra.

Ngay những năm gần đây, những khách sạn, công trình nghệ thuật làm từ băng đá dường như đã trở thành quá quen thuộc trên thế giới. Hàng năm cứ đến mùa lạnh là hàng loạt các khách sạn băng ở Thụy Điển, Áo, Nhật lại thu hút rất nhiều khách du lịch. Những bức tường cho đến đồ đạc trong các khách sạn đều được làm từ băng hoặc tuyết nén. Chúng được gắn kết với nhau bằng một chất có tên snice. Chất này có chức năng như vữa dùng để xây dựng những khách sạn bằng gạch theo lối truyền thống. Do tính chất mùa vụ nên điển hình như khách sạn Ice Hotel nằm tại ngôi làng Jukkasjrv, miền Bắc Thụy Điển – mỗi năm kiểu kiến trúc, đồ đạc sẽ được thay đổi. Để được ở trong những khách sạn này một đêm thì các vị khách phải bỏ ra một số tiền không hề nhỏ, tuy nhiên do sự độc đáo và tráng lệ nên những công trình này vẫn thu hút khách vô cùng.

Sông băng

Nói đến băng không thể không đề cập tới khái niệm sông băng. Sông băng hay còn được gọi là băng hà, là một con sông lớn chảy chậm, chứa băng tạo từ các lớp tuyết bị nén. Dòng băng chậm chạp biến dạng và chảy do tác dụng của trọng lực. Các con sông băng bao phủ các vùng lớn tại các vùng cực, nhưng tại các vùng nhiệt đới, chúng chỉ nằm trên các đỉnh núi cao nhất. Tại những nơi khác trong hệ Mặt Trời, những mũ băng lớn tại hai cực của Sao Hỏa cũng có độ lớn ngang ngửa với những vùng tương tự ở Trái Đất (nguồn : Wikipedia). Rõ ràng với số lượng nước ngọt khổng lồ mà nó chứa, sông băng rất quan trọng với cuộc sống của con người. Lượng băng chứa trong các sông băng là là nguồn dự trữ nước ngọt lớn nhất trên Trái Đất (3/4 lượng nước ngọt). Có thể nhận thấy được khối lượng của tất cả các hồ nước ngọt trên trái đất cộng lại cũng không là gì với sông băng. Mỗi năm những dòng chảy băng theo mùa đều là một nguồn nước vô cùng quan trọng cho các vùng hạ lưu. Chỉ riêng tiểu bang Washington tại Mỹ, hàng năm có khoảng 470 tỷ gallon nước được sản xuất mỗi năm từ băng tan.

Cho đến hiện tại tốc độ tan chảy của các dòng sông băng đang ngày càng nhanh do sự biến đổi tiêu cực từ khí hậu. Bắt đầu từ năm 1850, sông băng đã có sự lùi dần, về lâu dài đây cũng là nguyên nhân gây gia tăng mực nước biển. . Sự tồn tại của phần lớn sông băng còn lại trên thế giới hiện đang bị đe dọa. Tại những nơi như dãy Andes của Nam Mỹ và dãy Himalaya ở châu Á, sự biến mất của sông băng sẽ có khả năng ảnh hưởng đến nguồn cung cấp nước. Những nhà băng học đã đưa ra nghiên cứu về sự trùng hợp thời gian ngẫu nhiên giữa việc sông băng lùi dần với sự gia tăng lượng khí nhà kính đo được trong khí quyển và xem đây là bằng chứng của quá trình ấm lên toàn cầu.

Lõi băng trở thành tư liệu nghiên cứu

Greenland là một vùng đất ở rất gần cực Bắc và diện tích băng bao phủ nơi đây lên tới 81% và được coi là vùng đất nhiều băng thứ nhì trái đất chỉ sau Nam Cực. Ở phía sâu khoảng 1 dặm dưới bề mặt nơi đây có loại băng đã bị đóng băng khoảng từ một trăm ngàn năm trước. Năm 1955, các nhà khoa học đã bắt đầu quá trình khoan sâu và thu thập một số lõi băng cổ làm mẫu vật. Khoa học kỹ thuật ngày một phát triển và các mẫu đá sâu dưới bề mặt ngày càng được thu thập cũng như bảo quản hiệu quả hơn.

Nghiên cứu sâu bền vững mẫu vật này cho thấy những kỷ lục của sự biến đổi khí hậu xuyên suốt lịch sử. Các nhà khoa học đã có thể nghiên cứu từ những lõi băng để có được thông tin về nhiệt độ, mức độ khí nhà kính của hàng trăm thế kỉ qua. Họ đã nhận ra được sự gia tăng nhiệt độ đáng báo động hiên nay so với những thời kì trước, từ đó đưa ra những dự báo và giải pháp ngăn chặn tình hình tệ hại gia tăng. Các nghiên cứu gần đây đã cho thấy nhiệt độ đã tăng khoảng 8 độ trong mấy trăm năm gần đây, mực biển Eemian cũng đã dâng lên rất nhiều. Hiện tại các nhà khoa học vẫn tiếp tục nỗ lực nghiên cứu hi vọng sẽ đưa ra được những dự đoán sát thực nhất với tương lai.

Chìa khóa sự sống

Có thể khẳng định được một điều rằng băng không chỉ có ở trái đất, nó có ở khắp nơi trên vũ trụ. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy băng trên sao Hỏa và chắc chắn nó còn tồn tại ở rất nhiều các hành tinh khác. Hydro và oxy là một trong những chất dễ tìm nhất trên vũ trụ. Các nhà khoa học tin vào thực tế rằng nước trên trái đất thực ra không phải có sẵn mà nó đến từ các sao chổi băng hoặc tiểu hành tinh đâm vào trái đất trong thời kì hành tinh mới được hình thành. Và nước thì có rất nhiều nhưng hầu hết chúng đều được tìm thấy ở dạng băng trên các hành tinh xa xôi. Ngay tại trái đất, băng cũng là một viện bảo tàng nho nhỏ chứa những hóa thạch cổ đại, một môi trường chứa nhiều hình thức khác của vi sinh vật thời kì trước. Ở thời xa xưa khi kỉ băng hà ngự trị, rõ ràng đây không phải là nơi thích hợp để giới sinh vật phát triển nhưng điều này có lẽ đã được thay đổi qua thời gian và giờ chúng ta có cả một thế giới phong phú.

Các nhà khoa học đã tìm thấy nước trên một số hành tinh và vệ tinh của các hành tinh lớn. Thực chất rất có thể nó đã chứa sự sống nhưng chỉ Trái Đất với điều kiện đủ về phạm vi khoảng cách với mặt trời mới là thích hợp nhất cho sự sống phát triển.

theo Trí Thức Trẻ