Những sai lầm khiến bệnh nhân mắc sốt xuất huyết trở nặng
Chủ quan không đi khám bệnh, cho rằng hết sốt là khỏi bệnh, chỉ mắc 1 lần trong đời,… là những sai lầm khiến bệnh nhân sốt xuất huyết trở nặng, thậm chí tử vong.
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra. Nguyên nhân lây lan bệnh là do muỗi vằn truyền virus Dengue từ người bệnh sang người khỏe mạnh.
Khi mắc sốt xuất huyết, các triệu chứng có thể nhẹ hoặc nặng. Các triệu chứng nhẹ của bệnh sốt xuất huyết có thể bị nhầm lẫn với các bệnh khác gây sốt, đau nhức hoặc phát ban. Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh sốt xuất huyết là sốt kèm các triệu chứng như: buồn nôn, nôn, phát ban, đau và nhức hố mắt, đau cơ, khớp hoặc xương… Các triệu chứng này thường kéo dài từ 2-7 ngày. Hầu hết người bệnh sẽ hồi phục sau khoảng 1 tuần. Tuy nhiên nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời dễ dẫn đến sốt xuất huyết dạng nặng, có thể gây chảy máu nặng, giảm huyết áp đột ngột (sốc) và tử vong.
Trao đổi với VietNamNet, bác sĩ Nguyễn Thị Hiệp, Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chỉ ra những sai lầm thường gặp khiến bệnh nhân nhiễm virus Dengue trở nặng thậm chí tử vong.
- Chủ quan không đi khám
Sốt xuất huyết được chia thành 3 mức độ: nhẹ, có dấu hiệu cảnh báo và nặng. Mặc dù mức độ nhẹ có thể được chỉ định theo dõi tại nhà nhưng người bệnh vẫn cần đi khám để được chẩn đoán và theo dõi vì bệnh có thể tiến triển từ mức độ nhẹ sang nặng.
Đối với sốt xuất huyết ở mức độ nặng có thể gây ra biến chứng nặng như xuất huyết nội tạng, tổn thương não, tổn thương gan thận, thậm chí tử vong nếu không được phát hiện kịp thời.
- Hết sốt là khỏi bệnh
Sau giai đoạn sốt cao lại chính là giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh. Sau 2-7 ngày, phần lớn người bệnh đã hết sốt và cảm thấy dễ chịu hơn nhưng đây lại là giai đoạn tiểu cầu giảm nặng và thoát huyết tương. Triệu chứng bắt đầu nhận rõ như: xuất huyết dưới da, chảy máu cam…
Tùy vào mức độ cũng như biến chứng của bệnh có thể dẫn đến chảy máu nội tạng, tràn dịch màng phổi, xuất huyết tiêu hóa, sốc dengue, thậm chí tử vong. Chính vì vậy, đây là giai đoạn cần được bác sĩ theo dõi sát sao và bệnh nhân cần được nghỉ ngơi tuyệt đối, hạn chế vận động nặng, đi lại nhiều.
Video đang HOT
- Chỉ mắc bệnh 1 lần trong đời
Bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra với 4 tuýp, ký hiệu là D1, D2, D3, D4. vì vậy có thể hiểu rằng một người có thể mắc sốt xuất huyết 4 lần trong đời với 4 tuýp virus khác nhau.
Chia sẻ với Zing, TS.BS Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng khoa Sốt xuất huyết – Huyết học, Bệnh viện Nhi đồng 1 (Tp.HCM), bổ sung thêm một số sai lầm trong cách chăm sóc và nhìn nhận về bệnh, nhiều người chủ quan khiến sốt xuất huyết diễn biến nặng hơn, đó là:
- Dùng kháng sinh điều trị sốt xuất huyết
Tự ý uống hạ sốt liên tục, uống kháng sinh là sai lầm khá phổ biến khi điều trị sốt xuất huyết tại nhà. Nguyên nhân là bệnh sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, không phải vi khuẩn. Do đó, kháng sinh không có tác dụng điều trị bệnh này.
Việc tự ý dùng thuốc kháng sinh càng khiến người bệnh có nguy cơ chuyển nặng và biến chứng như xuất huyết, giảm tiểu cầu thậm chí rối loạn đông máu, từ đó khiến bệnh sốt xuất huyết bị chậm trễ điều trị.
- Cạo gió khi bị sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết thường xuất hiện những nốt đỏ như xuất huyết dưới da. Do đó, nhiều người, nhất là gia đình ở khu vực vùng sâu, vùng xa có thói quen cắt lể, cạo gió để hút bớt máu độc ra ngoài. Đây là hành động nguy hiểm vì có thể gây tình trạng chảy máu khó cầm, nhiễm trùng.
- Kiêng tắm khi bị sốt xuất huyết
Việc kiêng tắm hoàn toàn là không nên, người bệnh vẫn có thể tắm gội với nước ấm, trong phòng kín gió. Ngoài ra, khi bị sốt, người bệnh được lau người bằng nước ấm cũng là cách hạ sốt.
Ngoài ra, người bệnh mới phát hiện sốt xuất huyết cần nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát, sạch sẽ, ăn uống đa dạng, chú ý đồ dễ tiêu. Đặc biệt, khi bị sốt, người bệnh nên uống nhiều nước, bao gồm cả nước trái cây, dung dịch điện giải Oresol.
Người lớn hay trẻ em có thể dùng thuốc hạ sốt Paracetamol nhưng cần đúng liều lượng. Khi thấy những dấu hiệu như sốt cao không hạ, chân tay lạnh, vật vã, mệt mỏi li bì, đau bụng, nôn… cần lập tức đến cơ sở y tế.
Nhiều bệnh nhân mắc sốt xuất huyết nặng, nhập viện muộn
Theo ghi nhận tại các bệnh viện cho thấy, nhiều bệnh nhân mắc sốt xuất huyết được đưa vào viện trong tình trạng nặng, sốc do biến chứng vẫn chưa có dấu hiệu giảm.
Các địa phương đang tăng cường phòng, chống sốt xuất huyết.
Giảm tiểu cầu do nhập viện quá muộn
Theo thống kê từ Bộ Y tế, tích lũy từ đầu năm đến nay cả nước ghi nhận 258.480 trường hợp mắc sốt xuất huyết (SXH), 102 tử vong. So với cùng kỳ năm 2021 (54.219/21) số ca mắc tăng 4,8 lần, tử vong tăng 81 trường hợp. Khu vực miền Nam, miền Trung, Tây Nguyên tiếp tục ghi nhận số ca mắc và tử vong ở mức cao. Khu vực miền Bắc đã ghi nhận sự gia tăng số ca mắc và đã có trường hợp tử vong.
Riêng tại Hà Nội, theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) thành phố, trong tuần qua có thêm 1.034 trường hợp mắc SXH tại 30 quận, huyện, thị xã. Cộng dồn từ đầu năm 2022 đến nay, Hà Nội ghi nhận 6.779 mắc SXH (tăng gấp 3,2 lần so với cùng kỳ năm 2021), trong đó có 5 trường hợp tử vong. Ngoài ra, trong tuần qua cũng ghi nhận thêm 48 ổ dịch SXH mới tại 19 quận, huyện...
Đáng lo ngại hơn, số ca nhập viện do mắc SXH nặng, biến chứng cũng đang gia tăng với nguyên nhân chính là do người bệnh nhập viện muộn. Ghi nhận tại một số bệnh viện trên địa bàn Hà Nội, như Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương, Bệnh viện E, Bệnh viện đa khoa Đống Đa... đều cho biết thời gian gần đây, số ca nhập viện vì SXH nặng đang có chiều hướng gia tăng với những biến chứng nguy hiểm của bệnh.
Thông tin từ Bệnh viện đa khoa Đống Đa cho biết, về trường hợp bệnh nhân mắc SXH có tiểu cầu hạ về 0 hiếm gặp. Cụ thể, 1 tuần trước, bệnh nhân N.Đ.T. (57 tuổi, ở huyện Thanh Oai, Hà Nội) có dấu hiệu gai rét, mệt nhiều, sốt cao. Tuy nhiên, bệnh nhân không đi thăm khám mà chỉ uống thuốc hạ sốt tại nhà. Sau khi sốt 3 ngày, bệnh nhân đánh răng thấy máu tươi chảy ồ ạt. Ngay lập tức, người bệnh được đưa tới cấp cứu tại bệnh viện huyện, xét nghiệm dương tính SXH Dengue, đặc biệt, tiểu cầu về mức 0 G/l. Ông T. được chuyển lên Bệnh viện đa khoa Đống Đa.
Bác sĩ Hà Huy Tình - Phó trưởng khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện đa khoa Đống Đa thông tin, bệnh nhân có nhiều bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, gout đã biến chứng u sùi bàn chân. Khi vào viện, bệnh nhân mệt mỏi nhiều, chảy máu chân răng, chảy máu tại các khối u sùi chân; chỉ số tiểu cầu là 2 G/l.
Theo các bác sĩ Tình, thông thường số lượng tiểu cầu trung bình của một người khỏe mạnh là từ 150 - 450 G/l; mức nguy hiểm khi tiểu cầu giảm dưới 50; mức nghiêm trọng là 10 - 20. Đối với bệnh nhân nói trên mức tiểu cầu về mức 0 G/l là trường hợp hiếm gặp và vô cùng nguy hiểm. Được biết, sau 4 ngày điều trị, bệnh nhân đã hồi phục và được xuất viện.
Một trường hợp khác, đã xuất viện được vài ngày nhưng vẫn còn mệt mỏi vì nhập viện điều trị SXH trong tình trạng nặng, chị Nguyễn Cẩm Giang (Hà Nội) kể lại: "Cách đây 2 tuần tôi sốt cao nhưng chỉ nghĩ là cảm cúm thông thường nên không đi khám mà ở nhà và uống thuốc hạ sốt. 5 ngày sau, do sức khỏe ngày càng kém, bệnh không thuyên giảm và xuất hiện thêm nhiều triệu chứng khác nên tôi nhập bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương. Tại đây, bác sĩ yêu cầu nhập viện vì kết quả xét nghiệm cho thấy tiểu cầu, hồng cầu đều xuống thấp đến mức nghiêm trọng, thậm chí bác sĩ yêu cầu đi vệ sinh tại chỗ, không được rời giường, không được đánh răng vì lo ngại khi có va chạm gây chảy máu thì cơ thể không thể tự cầm máu được. Nhập viện vì SXH là trải nghiệm rất tệ, tôi xuất hiện thêm nhiều triệu chứng như ăn không tiêu, không thể nằm nghiêng người vì phần bụng chướng lên đau. Đi kèm đó là triệu chứng đi tiểu ra máu. May mắn thay, nhờ sự chăm sóc của các bác sĩ, tôi cũng đã hồi phục và được xuất viện".
Bác sĩ Hà Huy Tình lý giải, một trong những sai lầm thường gặp ở bệnh nhân mắc biến chứng SXH, đó là nhập viện muộn vì chủ quan. Người bệnh thường cho rằng giai đoạn sốt là giai đoạn nguy hiểm nhất (khoảng 3 ngày đầu), khi hết sốt tức là cơ thể đã khỏe. Nhưng đối với SXH, suy nghĩ này là hoàn toàn sai lầm, đối với căn bệnh này, thời điểm nguy hiểm nhất lại là khi hết sốt, thường rơi vào ngày thứ 4-7 của bệnh. Trong đó, một trong những biến chứng nguy hiểm và thường gặp là giảm tiểu cầu.
"Khi bị SXH, virus gây bệnh sẽ ức chế khu vực sản xuất tiểu cầu (tủy xương) làm giảm khả năng sản xuất tiểu cầu, các tế bào máu bị ảnh hưởng bởi virus khiến số lượng tiểu cầu trong máu giảm, cộng thêm các kháng thể được tạo ra trong giai đoạn SXH cũng phá hủy một lượng lớn tiểu cầu... gây nên tình trạng giảm tiểu cầu ở bệnh nhân SXH. Số lượng tiểu cầu trong máu giảm sẽ gây tình trạng xuất huyết, máu khó đông, khả năng chống nhiễm trùng của người bệnh cũng giảm đi. Do đó, khi người dân mắc SXH cần lưu ý các biểu hiện của giảm tiểu cầu. Ở thể nhẹ, người bệnh có xuất huyết trên da ở cẳng tay cẳng chân, nách, ngực, thắt lưng... Ở thể trung bình, người bệnh có xuất huyết niêm mạc: Chảy máu chân răng, chảy máu mũi, nôn ra máu, đi ngoài có phân đen hoặc máu, đi tiểu ra máu. Ở nữ có thể có kinh nguyệt kéo dài hoặc đến sớm hơn kỳ hạn" - bác sĩ Tình cho biết.
Điều trị cho bệnh nhân mắc sốt xuất huyết tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương. Ảnh: TL.
Điều trị theo đúng chỉ định, phác đồ để tránh biến chứng
Tại TPHCM, tính từ đầu năm tới ngày 9/10 đã ghi nhận 64.461 ca mắc SXH, tăng 627,6% so với cùng kỳ năm 2021. Thành phố đã có 26 ca tử vong trong đó 75% số ca tử vong là người lớn.
Dù tình hình SXH trên địa bàn đang có dấu hiệu giảm nhưng số ca nặng nhập viện vẫn không có dấu hiệu đi xuống. Để hạn chế số ca nặng và tử vong do SXH, Sở Y tế TPHCM đã quyết định áp dụng mô hình tháp 3 tầng theo kinh nghiệm của điều trị Covid-19 để điều trị bệnh nhân SXH.
PGS.TS Nguyễn Vũ Trung - Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM cho biết, SXH Dengue do 4 tuýp huyết thanh của virus dengue gây ra. Nhiễm virus dengue thứ phát có thể làm tăng nguy cơ SXH nghiêm trọng hơn. Theo đó, nói một cách khác, những lần nhiễm virus về sau sẽ khiến người bệnh có thể diễn biến nặng hơn so với lần nhiễm trước đó. Tuy nhiên, việc SXH có diễn biến nặng hơn hay không còn phụ thuộc nhiều vào việc phát hiện, chẩn đoán, điều trị có kịp thời và đúng phác đồ hay không. Hơn hết, công tác phòng, chống SXH cần thường xuyên, lâu dài và rất cần sự chung tay góp sức của người dân, cộng đồng và xã hội.
PGS. TS Trần Đắc Phu - nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khuyến cáo, khi bị SXH, người bệnh có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm như sốc do mất máu, thoát huyết tương, tụt huyết áp đột ngột do mất máu và thoát huyết tương nếu không xử trí kịp thời có thể dẫn đến xuất huyết não, rất dễ tử vong. Từ các biến chứng trên có thể dẫn đến suy tim do chảy máu liên tục, khiến tim không đủ máu tuần hoàn.
Do vậy, khi có sốt cao, người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám ngay để được chẩn đoán chính xác và có chỉ định điều trị phù hợp. Đặc biệt là đối tượng người cao tuổi, người có bệnh nền... khả năng miễn dịch yếu hơn, khi mắc thêm một căn bệnh khác dễ có biến chứng nặng hơn.
Trường hợp điều trị và theo dõi SXH tại gia đình cần phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt, lưu ý sử dụng thuốc hạ sốt không được dùng Aspirin, chỉ dùng Paracetamol đơn chất theo chỉ định của bác sĩ.
Người đàn ông chảy máu ồ ạt, cảnh báo nguy hiểm khi chủ quan với sốt xuất huyết Các bác sĩ cho biết nhiều người quan niệm hết sốt là khỏi bệnh nhưng sự thực, sau giai đoạn sốt cao lại chính là thời điểm nguy hiểm nhất của bệnh. Th.BS Vũ Mạnh Cường - Phụ trách Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện E (Hà Nội) cho biết, dịch sốt xuất huyết đang có diễn biến phức tạp, số ca nhập...