Những sai lầm bố mẹ hay mắc phải khi dạy trẻ tuổi teen

Theo dõi VGT trên

Cấm đoán, bêu riếu, nuông chiều hay mắng mỏ con… là những sai lầm mà bố mẹ hay mắc phải khi dạy trẻ tuổi teen.

Mắng trẻ bằng lời lẽ thiếu kiềm chế, khẳng định trẻ là “hư hỏng”, “không ra gì”…

Theo chuyên gia giáo dục, bố mẹ nào cũng nghĩ rằng trẻ hiểu rằng mình mắng mỏ chỉ vì thương con nhưng họ không biết những lời nói kiểu “dán nhãn” cho trẻ những thói hư tật xấu sẽ khiến con suy nghĩ tiêu cực và tạo khoảng cách với phụ huynh.

Cắt giảm mọi khoản chi tiêu của trẻ

Cắt giảm chi tiêu của trẻ là một kiểu phạt phản tác dụng bởi có thể đẩy trẻ vào tình thế sẽ tìm các cách xoay tiền, trong đó có thể là chơi theo bạn xấu hay ăn cắp. Với trẻ lớn, nhất là khi các con ở tuổi vị thành niên, bố mẹ nên hướng dẫn trẻ hiểu giá trị và cách quản lý đồng tiền, thay vì coi đó là phương tiện trừng phạt.

Cấm đoán những thứ bố mẹ cho là xấu

Những sai lầm bố mẹ hay mắc phải khi dạy trẻ tuổi teen - Hình 1

Cấm đoán trẻ là tạo điều kiện để con nói dối.

Đây là một hình phạt khá “buồn cười” mà các vị phụ huynh khi bất lực hay dùng tới. Bởi đáng lẽ ra cần giúp trẻ nhận thức, định hướng được cái gì là nên, không nên và nhẹ nhàng giải thích tại sao, hay chia sẻ với con trải nghiệm bản thân về những điều đó thì bố mẹ lại ngay lập tức bật đèn đỏ ngăn con lại. Họ không hiểu rằng cấm đoán chỉ xây một bức tường ngăn cách với con và tạo điều kiện để con nói dối.

Video đang HOT

Bêu riếu trẻ trước mặt người khác

Đừng bao giờ bêu riếu con trước mặt người khác. Nhiều phụ huynh có suy nghĩ: “Nói thế cho nó biết xấu hổ mà thay đổi chứ lớn rồi mà cứ trơ ra, chán lắm”.

Tuy nhiên, theo chuyên gia tâm lý thì đấy là một sai lầm mà rất nhiều vị phụ huynh mắc phải. Các ông bố bà mẹ quên rằng không ai thích bị bêu xấu trước mặt nhiều người, kể cả chính họ. Với trẻ, điều này vừa làm tổn thương lòng tự trọng của chúng, vừa khiến chúng cảm thấy không kính trọng, nể phục bố mẹ. Đừng bao giờ lấy những khuyết điểm của trẻ nói trước mặt người khác, kể cả những người thân trong gia đình. Hãy nhẹ nhàng trò chuyện góp ý riêng với trẻ và cùng con tìm cách khắc phục.

Nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa

Nếu bậc phụ huynh nào nghĩ rằng đây là phương pháp gần gũi con trẻ nhanh thì chắc chắn cách này sẽ hạ bớt uy lực của cha mẹ với con cái.

Khen ngợi & động viên thái quá

Những tin nhắn yêu thương, lời động viên khích lệ như: “Con có thể làm được bất kỳ điều gì con muốn” hoặc “Con thật tuyệt vời” tuyệt đối không được sử dụng với trẻ tuổi teen.

Đánh con

Theo nhà giáo dục, trẻ càng lớn lòng tự trọng càng cao. Việc đánh trẻ khiến trẻ cảm thấy bị tổn thương, xúc phạm, đồng thời khiến hố sâu ngăn cách giữa bố mẹ và con cái không bao giờ xóa được. Một số trẻ khác thì trở nên lỳ lợm, vô cảm, thậm chí có khuynh hướng bạo lực sau một thời gian chịu những trận đòn từ cha mẹ.

Theo Phununews

Dấu hiệu trẻ trầm cảm ở tuổi teen

TS. Cao Vũ Hùng - Trưởng khoa Thần kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, có thể nói rằng trầm cảm có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, đặc biệt cũng hay gặp ở trẻ vị thành niên bị khủng hoảng, từ mức độ nhẹ nhất cho đến mức độ nặng nề nhất.

Trong thực tế, trầm cảm hay gặp ở trẻ em và vị thành niên, cũng có quan điểm cho rằng đây là biểu hiện bình thường ở giai đoạn này, là biểu hiện thoảng qua hay tình trạng khủng hoảng ở thời kỳ dậy thì, chứ chưa phải hoàn toàn là bệnh lý.

Dấu hiệu trẻ trầm cảm ở tuổi teen - Hình 1

Ảnh minh họa.

Biểu hiện lâm sàng trầm cảm ở trẻ em và vị thành niên

Với những đặc thù phát triển ở lứa tuổi vị thành niên, nên các biểu hiện trầm cảm ở lứa tuổi này cũng có những đặc điểm khác so với trầm cảm ở người lớn, đó là:

- Thường là đau đầu, đau bụng, đau ngực, ngột ngạt kèm cảm giác lo buồn chán nản...Chính vì các biểu hiện triệu chứng cơ thể nổi bật nên đối với các thể trầm cảm cảm nhẹ, có nhiều tác giả gọi là trầm cảm che đậy bởi triệu chứng cơ thể, các thể này thường không được phát hiện chẩn đoán sớm và tất nhiên không được điều trị. Đa phần các trường hợp này được bố mẹ đưa đến các cơ sở nội nhi khám bệnh với các chẩn đoán và điều trị các bệnh lý cơ thể về tim mạch, tiêu hoá, thần kinh..., và được điều trị bằng các thuốc chuyên khoa đặc hiệu nhưng không thấy kết quả, hoặc không thấy có các bằng chứng tổn thương thực thể rõ ràng.

- Trẻ có cảm giác buồn chán nhẹ không rõ rệt, không giải thích được nguyên cớ, hay cáu kỉnh. Giảm hứng thú trong học tập, công việc được giao phó, và cả trong các sinh hoạt nhóm hay đoàn thể.

- Khó tập trung chú ý, khó tiếp thu trong học tập, kết quả học giảm sút, quá trình này có thể diễn ra từ từ hoặc nhanh chóng, đây cũng là lý do quan trọng mà các bậc cha mẹ đưa trẻ đến các cơ sở khám bệnh hoặc tư vấn tâm lý. Một số khác lại cảm thấy hưng phấn, thấy khả năng của mình vượt trội, trẻ chăm chỉ học tập, kết quả ban đầu tốt nhưng sau đó kết quả lại giảm sút một cách rõ rệt.

- Trẻ thu mình cô lập không muốn giao tiếp hay tham gia các hoạt động đoàn thể, phàn nàn không có bạn thân hoặc khó chia sẻ với bạn. Trẻ thờ ơ, ít quan tâm đến các hoạt động diễn ra xung quanh, với những người xung quanh, có thể ngay cả với những người thân thiết nhất. Các biểu hiện thay đổi ở các mức độ khác nhau, từ kém nhiệt tình đến tình trạng thờ ơ. Một số khác lại gia nhập nhóm bạn để chia sẻ, đồng cảm. Một số lao vào học tập nhưng một số lại từ chối làm mọi việc.

- Thường nổi bật là cảm giác chán ăn, không có hứng thú trong ăn uống, mất cảm giác ngon miệng, hậu quả là trẻ bị giảm cân. Tuy nhiên có thể ăn nhiều hơn bình thường hay ăn vô độ dẫn đến tăng cân. Tăng hay giảm cân là triệu chứng cần lưu ý ở vị thành niên, bởi đây là giai đoạn trẻ phát triển mạnh mẽ và nhanh chóng về thể chất, nên triệu chứng giảm cân không rõ ràng mà có khi biểu hiện tình trạng chậm hay ngừng tăng cân so với lứa tuổi.

- Rối loạn giấc ngủ, trẻ ngủ nhiều hơn bình thường hoặc ngủ ít, trong rất nhiều trường hợp trẻ thường xuyên có ác mộng. Có thể biểu hiện tình trạng trẻ nằm nhiều nhưng lại mất ngủ, trẻ thường phàn nàn khó vào giấc ngủ hay chất lượng giấc ngủ giảm sút, hay bị thức giấc lúc nửa đêm, dậy sớm...

- Đi kèm với các triệu chứng về cảm xúc, cơ thể là các biểu hiện rối loạn hành vi, như quậy phá, hành vi chống đối xã hội, chống đối bố mẹ, trốn học, trộm cắp, lập băng đảng hay nhóm bạn xấu và sử dụng các chất gây nghiện. Rối loạn hành vi ở thanh thiếu niên ngày càng có xu hướng tăng cao, thu hút sự chú ý của cộng đồng xã hội, trong số này tỷ lệ có rối loạn trầm cảm cao.

- Tự sát cũng là một triệu chứng rất quan trọng và nghiêm trọng trong bệnh trầm cảm tuổi vị thành niên, ở các mức độ khác nhau từ ý tưởng đến có hành vi tự sát. Trẻ thực hiện hành vi tự sát bằng các hình thức khác nhau như uống thuốc, đập đầu vào tường, thắt cổ, cắt mạch máu,... và thường xẩy ra ở bệnh nhân có mức độ trầm cảm nặng.

TS. Cao Vũ Hùng khuyến cáo, rối loạn trầm cảm ở trẻ em và vị thành niên có những đặc điểm khác với ở người lớn, chúng ta cần quan tâm, phát hiện kịp thời rối loạn này ở trẻ để có biện pháp can thiệp nhằm nâng cao chất lượng sống cho trẻ, cải thiện thành tích học tập và định hướng cho trẻ phát triển lành mạnh.

Nếu cần thiết, các bậc cha mẹ hãy dẫn con mình đến các bác sĩ chuyên khoa hay bác sĩ tâm lý để giúp con thoát khỏi gian đoạn khó khăn này.

Theo Vnmedia

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

6 đồ uống giúp hơi thở thơm tho, giảm hôi miệng ngày Tết6 đồ uống giúp hơi thở thơm tho, giảm hôi miệng ngày Tết
10:38:58 01/02/2025
Chế độ dinh dưỡng, tập luyện hợp lý cho phụ nữ giảm cân dịp TếtChế độ dinh dưỡng, tập luyện hợp lý cho phụ nữ giảm cân dịp Tết
12:53:08 01/02/2025
Rối loạn mỡ máu ở người cao tuổi nên ăn gì?Rối loạn mỡ máu ở người cao tuổi nên ăn gì?
09:04:04 02/02/2025
Uống cà phê thường xuyên có hại hay lợi cho gan?Uống cà phê thường xuyên có hại hay lợi cho gan?
11:27:49 02/02/2025
Nguy cơ bùng phát viêm loét đại tràng dịp lễ Tết và cách giảm đau nhanhNguy cơ bùng phát viêm loét đại tràng dịp lễ Tết và cách giảm đau nhanh
14:06:51 31/01/2025
Người đàn ông dập nát 2 bàn tay nghi do pháo tự chếNgười đàn ông dập nát 2 bàn tay nghi do pháo tự chế
18:55:14 31/01/2025
7 bài tập giảm đầy bụng, khó tiêu7 bài tập giảm đầy bụng, khó tiêu
11:57:27 01/02/2025
Các bước đơn giản nhất để bắt đầu thiền địnhCác bước đơn giản nhất để bắt đầu thiền định
09:11:26 02/02/2025

Tin đang nóng

'Bộ tứ báo thủ' và nỗi thất vọng về thương hiệu Trấn Thành'Bộ tứ báo thủ' và nỗi thất vọng về thương hiệu Trấn Thành
08:01:04 02/02/2025
Sao nam Vbiz gây tranh cãi nhất mùa Tết 2025: Đăng mã QR nhận lì xì, đùa vui hay phản cảm?Sao nam Vbiz gây tranh cãi nhất mùa Tết 2025: Đăng mã QR nhận lì xì, đùa vui hay phản cảm?
10:56:39 02/02/2025
Cực căng: 1 dancer than thở "bị xúc phạm" vì xem phim Trấn Thành, nhận đòn trừng phạt đau đớn đến tan nát sự nghiệpCực căng: 1 dancer than thở "bị xúc phạm" vì xem phim Trấn Thành, nhận đòn trừng phạt đau đớn đến tan nát sự nghiệp
07:49:36 02/02/2025
Xác minh video tài xế ô tô bị hành hung tại bến phà ở Nam ĐịnhXác minh video tài xế ô tô bị hành hung tại bến phà ở Nam Định
09:13:47 02/02/2025
4 con sò điệp giá hơn 1,4 triệu đồng, quán ăn ở Vũng Tàu "bị soi"4 con sò điệp giá hơn 1,4 triệu đồng, quán ăn ở Vũng Tàu "bị soi"
10:08:29 02/02/2025
Sao Việt 2/2: Đặng Thu Thảo khoe nhà sang trọng, Hồng Đào trẻ đẹp bên 2 con gáiSao Việt 2/2: Đặng Thu Thảo khoe nhà sang trọng, Hồng Đào trẻ đẹp bên 2 con gái
07:52:52 02/02/2025
Nhận được lời đề nghị sốc óc từ anh chồng, tôi "đốp" thẳng khiến cả nhà anh cứng họngNhận được lời đề nghị sốc óc từ anh chồng, tôi "đốp" thẳng khiến cả nhà anh cứng họng
10:14:49 02/02/2025
Mới ngày đầu năm, chị dâu xin bố tôi cắt đất cho ra ở riêng, phản ứng của ông làm cả nhà choáng vángMới ngày đầu năm, chị dâu xin bố tôi cắt đất cho ra ở riêng, phản ứng của ông làm cả nhà choáng váng
09:56:53 02/02/2025

Tin mới nhất

Dấu hiệu và cách xử trí ngộ độc rượu

Dấu hiệu và cách xử trí ngộ độc rượu

11:24:42 02/02/2025
Chuyên gia khuyến cáo, khi thấy người có dấu hiệu ngộ độc rượu, nên nhanh chóng gọi cấp cứu. Trong lúc đó, giữ họ ngồi thẳng, cho uống nước nếu còn tỉnh, che bằng chăn hoặc áo lạnh tránh gió.
Ăn uống đúng cách giúp phòng ngừa rối loạn tiêu hóa dịp Tết

Ăn uống đúng cách giúp phòng ngừa rối loạn tiêu hóa dịp Tết

11:21:54 02/02/2025
Cho dù bạn bị hội chứng ruột kích thích, đã được chẩn đoán mắc bệnh Crohn hay chỉ hy vọng duy trì ổn định đường ruột khỏe mạnh thì việc đối mặt với thực đơn phong phú các món ăn ngày Tết là một thử thách cần phải vượt qua.
Vì sao không nên uống thuốc với trà?

Vì sao không nên uống thuốc với trà?

09:14:28 02/02/2025
Do thành phần phức tạp nên trà và các loại đồ uống khác như nước trái cây, sữa... đều không thích hợp để dùng làm nước để uống thuốc.
Những loại hạt nào được dùng trong ngày tết có dinh dưỡng cao?

Những loại hạt nào được dùng trong ngày tết có dinh dưỡng cao?

09:01:27 02/02/2025
Mỗi loại hạt sẽ có ưu thế về dinh dưỡng riêng. Nắm được thành phần dinh dưỡng và công dụng của các hạt có thể giúp chúng ta lựa chọn hạt phù hợp nhất cho sức khỏe của bản thân và gia đình.
8 ngày nghỉ Tết, hơn 24.000 người cấp cứu liên quan đến tai nạn giao thông

8 ngày nghỉ Tết, hơn 24.000 người cấp cứu liên quan đến tai nạn giao thông

08:57:57 02/02/2025
Trong 24 giờ qua, tổng số lượt khám, cấp cứu tai nạn nghi liên quan đến giao thông là 3.727 người, nâng tổng số ca khám, cấp cứu tai nạn nghi liên quan đến giao thông trong 8 ngày nghỉ Tết là 24.054 người.
Bác sĩ cảnh báo nguy cơ dị vật đường thở ở trẻ dịp tết

Bác sĩ cảnh báo nguy cơ dị vật đường thở ở trẻ dịp tết

13:32:33 31/01/2025
Để phòng tránh dị vật đường thở, bác sĩ Trần Thanh Phụng khuyến cáo: Các bà mẹ cho trẻ bú sữa đúng cách; không ăn, bú, uống thuốc khi trẻ đang khóc, cười.
Bí quyết giữ gìn sức khỏe, tránh tăng cân trong kỳ nghỉ Tết

Bí quyết giữ gìn sức khỏe, tránh tăng cân trong kỳ nghỉ Tết

13:30:41 31/01/2025
Bánh gạo lứt có thành phần chính từ gạo lứt. Mỗi chiếc bánh gạo lứt 9 gram chỉ có khoảng 35 calo. Ăn bánh gạo lứt giúp ổn định đường huyết, giảm cholesterol và hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh về tim hiệu quả.
10 lợi ích sức khỏe tuyệt vời khi ăn dưa lưới

10 lợi ích sức khỏe tuyệt vời khi ăn dưa lưới

11:43:30 31/01/2025
Dưa lưới là nguồn cung cấp vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh giúp tăng cường chức năng miễn dịch bằng cách kích thích sản xuất tế bào bạch cầu. Ăn dưa lưới có thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng, đặc biệt là trong thời tiết tha...
Phòng bệnh viêm kết mạc mùa xuân

Phòng bệnh viêm kết mạc mùa xuân

11:27:27 31/01/2025
Khi bị viêm kết mạc dị ứng, tránh day dụi mắt vì có thể khiến mắt bị viêm nặng hơn, thậm chí có thể gây xước giác mạc ảnh hưởng đến thị lực.
Mật ong sử dụng theo cách này sẽ 'vị thuốc đại bổ' nhưng không phải ai cũng biết

Mật ong sử dụng theo cách này sẽ 'vị thuốc đại bổ' nhưng không phải ai cũng biết

11:17:50 31/01/2025
Curcumin trong nghệ có tác dụng kháng viêm mạnh mẽ, giúp làm dịu niêm mạc dạ dày, tá tràng, giảm viêm loét dạ dày tá tràng, hỗ trợ điều trị các bệnh lý về đường tiêu hóa như viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích.
Nhiều ca nghi mắc sởi và sốt xuất huyết trong những ngày đầu nghỉ tết

Nhiều ca nghi mắc sởi và sốt xuất huyết trong những ngày đầu nghỉ tết

22:01:17 30/01/2025
Về tình hình dịch bệnh, Bộ Y tế nêu rõ, trong 3 ngày nghỉ tết vừa qua, toàn quốc chưa ghi nhận ổ dịch, chùm ca bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây lan trong cộng đồng.
10 loại thực phẩm tốt cho não và hệ thần kinh

10 loại thực phẩm tốt cho não và hệ thần kinh

22:00:04 30/01/2025
Não cũng giống như những cơ quan khác trong cơ thể, nó cũng cần lượng dinh dưỡng nhất định để phát triển, để khỏe mạnh và hoạt động tốt.

Có thể bạn quan tâm

Quyền Linh phấn khích khi thầy giáo U.50 chinh phục được mẹ đơn thân xinh đẹp

Quyền Linh phấn khích khi thầy giáo U.50 chinh phục được mẹ đơn thân xinh đẹp

Tv show

13:21:22 02/02/2025
Thầy giáo dạy toán từng đổ vỡ hôn nhân, được con trai đăng ký đến chương trình hẹn hò để tìm vợ mới. Được Quyền Linh mai mối cho mẹ đơn thân có cùng hoàn cảnh, cả hai cùng bấm nút và nắm tay nhau ra về.
Đối đầu với Trấn Thành mùa tết, số phận phim 'Nụ hôn bạc tỷ' ra sao?

Đối đầu với Trấn Thành mùa tết, số phận phim 'Nụ hôn bạc tỷ' ra sao?

Hậu trường phim

13:17:06 02/02/2025
Ngoài bàn luận về tác phẩm điện ảnh của chồng Hari Won, nhiều người tò mò về số phận của Nụ hôn bạc tỷ - bộ phim do Thu Trang làm đạo diễn, đối đầu trực tiếp với Trấn Thành ở phòng vé.
Lý do H'Hen Niê giấu kín bạn trai suốt 7 năm

Lý do H'Hen Niê giấu kín bạn trai suốt 7 năm

Sao việt

13:13:44 02/02/2025
Thông qua trang cá nhân, H Hen Niê chia sẻ hình ảnh tình cảm bên bạn trai nhiếp ảnh gia. Đây là lần hiếm hoi hoa hậu 9X công khai người yêu.
Về ngoại chơi Tết, cháu bé 8 tuổi gặp nạn ở hồ nước

Về ngoại chơi Tết, cháu bé 8 tuổi gặp nạn ở hồ nước

Tin nổi bật

13:11:42 02/02/2025
Ngày 2/2, ông Nguyễn Đức Sâm, Chủ tịch UBND xã Phong Bình, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, xác nhận một vụ đuối nước thương tâm đã xảy ra trên địa bàn, khiến cháu H.X.H. (8 tuổi) tử vong.
Bạn trai 'không vui' khi Jennifer Garner ngày càng gắn bó chồng cũ Ben Affleck

Bạn trai 'không vui' khi Jennifer Garner ngày càng gắn bó chồng cũ Ben Affleck

Sao âu mỹ

13:09:59 02/02/2025
Bạn trai Jennifer Garner - John Miller - cảm thấy không vui khi nữ diễn viên và chồng cũ Ben Affleck dành nhiều thời gian hơn cho nhau, một nguồn tin độc quyền chia sẻ với Page Six.
Sê ri hoạt hình người nhện của Marvel nhận 'mưa lời khen'

Sê ri hoạt hình người nhện của Marvel nhận 'mưa lời khen'

Phim âu mỹ

12:53:15 02/02/2025
Loạt phim hoạt hình mới về nhân vật người nhện là Your Friendly Neighborhood Spider-Man nhận được nhiều đánh giá tích cực từ giới phê bình phim
Quy tắc để có trang phục tiếp khách ngày tết thật hoàn hảo

Quy tắc để có trang phục tiếp khách ngày tết thật hoàn hảo

Thời trang

12:24:44 02/02/2025
Từ vẻ ngoài cổ điển nhất cho đến những combo phá cách, từ việc lựa chọn màu sắc cho đến phụ kiện, dưới đây là những mẹo bạn cần biết để tránh mắc sai lầm cho trang phục tiếp khách ngày tết.
Top 4 con giáp có đường tài lộc dồi dào nhất tháng 2

Top 4 con giáp có đường tài lộc dồi dào nhất tháng 2

Trắc nghiệm

12:09:41 02/02/2025
Nếu bạn đang mong chờ một tháng 2 đầy ắp tiền bạc và cơ hội, thì đừng bỏ lỡ những dự đoán thú vị về 4 con giáp có đường tài lộc rực rỡ nhất.
Asensio cập bến Premier League

Asensio cập bến Premier League

Sao thể thao

12:01:19 02/02/2025
Cựu sao Real Madrid đạt thỏa thuận gia nhập Aston Villa trong những ngày cuối kỳ chuyển nhượng đầu năm 2025. Asensio cùng Rashford gia nhập Aston Villa.
Với 6 cây cảnh 'thả đâu sống đó' này, bạn sẽ trở thành chuyên gia làm vườn mà chẳng cần nỗ lực nhiều!

Với 6 cây cảnh 'thả đâu sống đó' này, bạn sẽ trở thành chuyên gia làm vườn mà chẳng cần nỗ lực nhiều!

Sáng tạo

11:38:30 02/02/2025
Bạn nghĩ mình không mát tay trong việc trồng cây? Đừng lo, với những loại cây thả đâu sống đó này, bạn sẽ trở thành chuyên gia làm vườn mà chẳng cần nỗ lực nhiều.
Xuất hiện tựa game nghi "nhái" hoàn toàn LMHT, giống đến cả những chi tiết nhỏ nhất

Xuất hiện tựa game nghi "nhái" hoàn toàn LMHT, giống đến cả những chi tiết nhỏ nhất

Mọt game

11:37:48 02/02/2025
Với sự nổi tiếng và tầm ảnh hưởng đối với cộng đồng game thủ toàn thế giới, việc LMHT trở thành nguồn cảm hứng để nhiều NPH hay các kỹ sư phần mềm game khác học hỏi