Những quốc gia châu Á thiệt hại nhiều nhất, ít nhất từ cuộc chiến ở Ukraine
Từ giá lương thực đến du lịch và nguồn cung vũ khí, các nước châu Á-Thái Bình Dương có thể chịu ảnh hưởng nặng nề vì cuộc chiến Nga-Ukraine, ngay cả khi không bị cuộc chiến tác động trực tiếp.
Theo kênh CNBC, nhận định trên được đưa ra trong một báo cáo mới của Economic Intelligence Unit (EIU).
Theo đó, giá lương thực đặc biệt nhạy cảm với cuộc chiến giữa Nga và Ukraine vì cả hai nước đều là những nhà sản xuất quan trọng. Một số quốc gia châu Á phụ thuộc vào các mặt hàng như phân bón từ Nga và tình trạng thiếu hụt phân bón toàn cầu đã khiến giá nông sản, ngũ cốc tăng cao.
Một cơ sở lọc dầu của Nga. Ảnh: TheMoscowtimes.com/TTXVN
EIU cảnh báo do châu Á phụ thuộc tương đối nhiều vào nhập khẩu năng lượng và hàng hóa nông nghiệp, ngay cả khi các quốc gia châu Á không nhập trực tiếp từ Nga hay Ukraine, nên giá cả tăng vọt sẽ là điều đáng lo ngại.
EIU nói tình trạng phụ thuộc này có thể gây ra gián đoạn trong lĩnh vực nông nghiệp.
Các cường quốc trên thế giới đã giáng đòn trừng phạt vào Nga bằng các biện pháp trừng phạt trên diện rộng sau khi Nga đưa quân vào Ukraine. Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với lĩnh vực năng lượng, trong khi Anh dự định thực hiện kế hoạch này vào cuối năm nay. Liên minh châu Âu cũng đang xem xét liệu có nên trừng phạt lĩnh vực năng lượng Nga hay không.
Các biện pháp trừng phạt cũng đã được áp dụng đối với các nhà tài phiệt, ngân hàng, doanh nghiệp nhà nước và trái phiếu chính phủ Nga.
Trong báo cáo, EIU nhận định: “Đông Bắc Á – nơi có các nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới – cũng có nguy cơ bị gián đoạn nguồn cung cấp khí hiếm – loại khí được sử dụng trong sản xuất chất bán dẫn”.
Các lĩnh vực khác có thể bị ảnh hưởng như du lịch, vũ khí.
Quốc gia hưởng lợi và thiệt hại khi giá hàng hóa tăng
Giá dầu, khí đốt và ngũ cốc toàn cầu đã tăng vọt kể từ khi cuộc chiến ở Ukraine bắt đầu vào cuối tháng 2.
Thu hoạch lúa mì tại vùng Stavropol, miền nam nước Nga. Ảnh: AFP/TTXVN
Nga và Ukraine sản xuất một lượng đáng kể một số mặt hàng cho thế giới.
Video đang HOT
Giá lúa mì kỳ hạn dù đã giảm so với thời kỳ đỉnh nhưng vẫn tăng 65% so với một năm trước. Giá ngô kỳ hạn tăng hơn 40% trong cùng kỳ.
Một số quốc gia sẽ dễ bị ảnh hưởng khi giá hàng hóa tăng, nhưng những quốc gia khác có thể được hưởng lợi.
EIU cho biết: “Một số quốc gia xuất khẩu sẽ hưởng lợi khi giá hàng hóa cao hơn và khi toàn cầu tìm kiếm nguồn cung thay thế”.
Bên cạnh thực phẩm và năng lượng, nguồn cung niken cũng bị ảnh hưởng do Nga là nhà cung cấp niken lớn thứ ba thế giới.
Các quốc gia sẽ được hưởng lợi từ giá hàng hóa cao hơn gồm: các nhà xuất khẩu than như Australia, Indonesia, Mông Cổ; các nhà xuất khẩu dầu thô như Malaysia, Brunei; các nhà xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng như Australia, Malaysia, Papua New Guinea; các nhà cung cấp niken như Indonesia, New Caledonia; các nhà cung cấp lúa mì như Austalia, Ấn Độ
Trong khi đó, các quốc gia nhập khẩu những mặt hàng trên dễ bị tổn thương nhất khi giá cả tăng cao. Các quốc gia nhập phân bón từ Nga/Ukraine bị ảnh hưởng nặng gồm: Indonesia (nhập hơn 15% phân bón), Thái Lan (hơn 10%), Malaysia (khoảng 10%), Ấn Độ (hơn 6%), Bangladesh (gần 5%), Myanmar (khoảng 3%), Sri Lanka (khoảng 2%)
Các quốc gia nhập khẩu ngũ cốc từ Nga: Pakistan (khoảng 40%), Sri Lanka (hơn 30%), Bangladesh (hơn 20%), Thái Lan (khoảng 5%), Philippines (khoảng 5%), Indonesia (dưới 5%), Myanmar (dưới 5%), Malaysia (dưới 5%).
Các quốc gia nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine: Pakistan (gần 40%), Indonesia (hơn 20%), Bangladesh (gần 20%), Thái Lan (hơn 10%), Myanmar (hơn 10%), Sri Lanka (gần 10%) , Philippines (khoảng 5%), Malaysia (khoảng 5%)
Mất nguồn cung vũ khí Nga
Nga là nhà cung cấp vũ khí lớn thứ hai trên thế giới. EIU cho biết Nga là bên cung cấp vũ khí chính cho Trung Quốc, Ấn Độ trong hai thập kỷ qua.
EIU cho biết: “Các lệnh trừng phạt quốc tế đối với các công ty quốc phòng Nga sẽ cản trở các nước châu Á tiếp cận các loại vũ khí này trong tương lai”.
Tuy nhiên, điều đó cũng sẽ tạo ra cơ hội mới cho các nhà sản xuất từ các quốc gia khác, cũng như các nhà sản xuất trong nước.
ADVERTISING
Các quốc gia phụ thuộc nhiều nhất vào nhập khẩu vũ khí của Nga từ năm 2000-2020: Mông Cổ (khoảng 100%), Trung Quốc (gần 80%), Ấn Độ (hơn 60%), Lào (hơn 40%), Myanmar (khoảng 40%), Malaysia (hơn 20%), Indonesia (hơn 10%), Bangladesh (hơn 10%), Nepal (hơn 10%), Pakistan (dưới 10%)
Mặc dù các tuyến đường hàng không của châu Á vẫn mở cho các hãng hàng không Nga, nhưng khách du lịch Nga có thể không đến đây.
Ảnh minh họa: Reuters
Công ty EIU cho biết: “Người Nga có thể không sẵn sàng đi du lịch do bị ảnh hưởng vì gián đoạn kinh tế, đồng rúp mất giá và các công ty thanh toán quốc tế rút khỏi Nga”.
Một số ngân hàng của Nga cũng đã bị loại khỏi SWIFT – hệ thống toàn cầu kết nối hơn 11.000 ngân hàng thành viên ở khoảng 200 quốc gia và lãnh thổ.
Trong khi đó, lúc đầu, giá đồng rúp giảm gần 30% so với đồng USD khi chiến tranh bắt đầu. Kể từ đó, đồng t.iền này đã tăng trở lại nhưng giao dịch lần cuối thấp hơn khoảng 10% so với đầu năm, làm tổn hại đến ví t.iền của người Nga bình thường.
Tuy nhiên, châu Á cũng không quá phụ thuộc vào khách du lịch Nga. Thái Lan là nước hưởng lợi lớn nhất trong khu vực vào năm 2019 khi đón 1,4 triệu lượt khách Nga. Dù vậy, con số đó chỉ chiếm chưa đến 4% tổng lượng khách đến Thái Lan trong năm đó. Indonesia, Sri Lanka và Maldives lọt vào top 5 điểm đến hàng đầu châu Á cho khách du lịch Nga.
EIU cho biết: “Nếu không có xung đột, du lịch Nga có thể sẽ có vai trò quan trọng hơn khi du khách Trung Quốc đang bị hạn chế xuất cảnh”.
Những chiến thuật của Tổng thống Putin nhằm tăng giá trị đồng rúp
Đồng nội tệ Nga đã có cú bật tăng trở lại ấn tượng sau khi chịu những đòn nặng nề do các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Nhưng Mỹ cho rằng sự phục hồi của đồng rúp đang được thúc đẩy bởi "nhiều sự thao túng".
Đồng rúp hiện đang được giao dịch xung quanh mức trước khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine hôm 24/2. Ảnh: TASS
Trong những ngày sau khi triển khai chiến dịch đặc biệt tại Ukraine, Nga đã hứng chịu một loạt tổn thất kinh tế, trong đó đáng chú ý nhất là đồng rúp (ruble) lao dốc.
Đồng rúp tiếp tục chìm xuống mức thấp kỷ lục mới so với đô-la Mỹ khi các lệnh trừng phạt của phương Tây liên tiếp nhắm tới Nga, khiến phần lớn dự trữ ngoại tệ do Ngân hàng trung ương Nga nắm giữ bị đóng băng và các cơ quan xếp hạng tín dụng quốc tế đã hạ sâu mức tín nhiệm của Nga. Có thời điểm vào đầu tháng 3, đồng rúp đã giảm hơn 1/3 giá trị.
Tuy nhiên, kể từ đó đồng nội tệ Nga đã phục hồi đáng kinh ngạc và đang được giao dịch quanh mức trước ngày 24/2, trong một dấu hiệu cho thấy tác động ban đầu của các lệnh trừng phạt, bao gồm một số biện pháp khắc nghiệt nhất trong lịch sử, có thể đang được Nga "hóa giải" hiệu quả.
Có thể lý giải một phần sự hồi phục này là nhờ vị thế tài chính vững chắc hơn mà Nga có được nhờ doanh thu từ xuất khẩu dầu khí vẫn tăng đều và sự sụt giảm mạnh kim ngạch nhập khẩu.
Bloomberg Economic dự đoán Nga sẽ thu gần 321 tỉ USD từ xuất khẩu năng lượng trong năm nay, tăng hơn 1/3 so với năm ngoái nếu như các khách hàng chính của họ, trong đó có các thành viên Liên minh châu Âu, tiếp tục mua dầu khí Nga.
Các chuyên gia cho rằng những yếu tố còn lại góp phần vào kết quả đồng rúp bật tăng lại là nhờ sự can thiệp của Ngân hàng trung ương Nga thông qua các biện pháp kiểm soát vốn.
Chuyên gia cấp cao về phân tích thị trường Craig Erlam nói với tờ DW: "Không cách nào bạn có thể nói nền kinh tế Nga hiện có triển vọng giống như hồi giữa tháng 2 (trước chiến dịch tại Ukraine) ngay cả khi t.iền tệ cho thấy điều đó".
Hồi tháng 1, IMF dự báo kinh tế Nga sẽ tăng trưởng 2,8% trong năm nay, nhưng hiện tại dự báo của IMF là kinh tế Nga sẽ giảm 10-15%.
Biểu đồ cho thấy đồng rúp Nga phục hồi trở lại. Nguồn: DW/Finanzen.net
Sau khi chiến dịch của Nga tại Ukraine bắt đầu, kéo theo loạt lệnh trừng phạt của phương Tây, Ngân hàng trung ương Nga đã "bật" chế độ "chữa cháy" để cứu đồng rúp đang lao dốc.
Ngân hàng này đã tăng hơn gấp đôi lãi suất cơ bản của lên 20%, hạn chế khả năng tiếp cận ngoại tệ của các công ty trong nước và đặt giới hạn rút t.iền bằng ngoại tệ. Họ cũng thực hiện các biện pháp để giữ cho đô-la Mỹ không chảy ra nước ngoài, bao gồm lệnh cấm các nhà đầu tư nước ngoài bán phá giá cổ phiếu và trái phiếu của Nga.
Đồng rúp có thêm một cú hích lớn nữa khi Tổng thống Vladimir Putin yêu cầu các nước "không thân thiện" phải thanh toán t.iền nhập khẩu khí đốt của Nga bằng đồng rúp.
Sau đó, nhà lãnh đạo Nga nới lỏng một nấc, cho phép khách mua nước ngoài tiếp tục thanh toán bằng ngoại tệ nhưng chỉ sau khi mở tài khoản đặc biệt tại ngân hàng Gazprombank của Nga, ngân hàng này sẽ chuyển các khoản thanh toán đó thành đồng rúp.
Chuyên gia Erlam cho biết: "Ngân hàng [trung ương Nga] đang hỗ trợ nhân tạo cho đồng rúp, trong khi có vẻ như đang buộc người mua ở các nước thù địch sử dụng đồng rúp".
Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken cũng cho rằng đồng rúp Nga đã được thúc đẩy bởi "nhiều sự thao túng". Ông Blinkin phát biểu với NBC hôm3/4: "Đó là nâng giá trị một cách giả tạo. Nó không bền vững".
Khối lượng giao dịch bằng đồng rúp đã xuống rất thấp do các lệnh trừng phạt và nhiều nhà môi giới, nhà đầu cơ vẫn cảnh giác khi giao dịch bằng đồng t.iền này. Điều đó có nghĩa là giá thị trường hiện tại của đồng rúp đang được xác định bởi số lượng giao dịch ít hơn nhiều so với bình thường.
Giới chuyên gia cho rằng bất chấp sự tăng giá gần đây, triển vọng của đồng rúp có vẻ kém khả quan hơn trong dài hạn.
Đồng t.iền của Nga, vốn đã suy yếu đáng kể so với USD trong hai thập kỷ qua, dự kiến sẽ gặp khó khăn hơn nữa khi phương Tây thoát khỏi sự phụ thuộc vào dầu khí Nga.
EU thông qua lệnh cấm nhập khẩu than đá của Nga Liên minh châu Âu (EU) ngày 7/4 đã thông qua lệnh cấm nhập khẩu than đá của Nga, cũng như cấm các tàu, thuyền của Nga cập bến các cảng của liên minh này. Ngay cả trước các lệnh trừng phạt, các công ty năng lượng châu Âu đã phải vật lộn để có được than đá của Nga, vì nhiều ngân hàng...
