Những người tiếp quản vùng mỏ bây giờ ra sao?

60 năm kể từ ngày tiến quân vào tiếp quản vùng Mỏ, nhiều người lính đã chọn Quảng Ninh là quê hương thứ 2 của mình.

Ngày 20/7/1954, Hiệp định Geneva được ký kết, chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Đông Dương. Trong bối cảnh lịch sử ấy, Trung ương Đảng, Bộ Quốc phòng đã quyết định thành lập Sư đoàn bộ binh 350 gồm 5 Trung đoàn là: 600, 254, 53, 94 và 244. Đây là những đơn vị tập trung từ các chiến trường, địa phương trong các liên khu phía Bắc về làm nhiệm vụ tiếp quản và bảo vệ vùng mới giải phóng gồm những thành phố lớn, khu công nghiệp… Trong đó, Trung đoàn 244 được thành lập gồm 3 tiểu đoàn, với nhiệm vụ tiếp quản Khu mỏ.

Từ sáng ngày 22/4/1955, đơn vị đã tiến vào tiếp quản các khu vực Cửa Ông, Cọc 6, Đèo Nai, rồi cơ động sang Quang Hanh, Hà Tu để áp giải tên lính Pháp cuối cùng lên tàu há mồm cút khỏi bến phà Hòn Gai ngày 25/4/1955.

Những cựu chiến binh của trung đoàn 224 vẫn thường xuyên gặp mặt để ôn lại những ký ức hào hùng

60 năm đã trôi qua nhưng với những người lính được trực tiếp tham gia vào đội quân tiến vào tiếp quản vùng mỏ ngày ấy, tất cả chỉ mới như vừa xảy ra. Khi chúng tôi tìm gặp lại những người lính già năm xưa, những người lính đầu tiên đặt chân vào vùng đất mỏ sau nhiều năm bị địch chiếm đóng, tất cả đều hứng khởi, phấn khích khi kể lại những kỷ niệm khó quên trong đời mình. Họ dường như sống lại một thời trai trẻ.

Ông Nguyễn Ngọc Thung và ông Đoàn Tê là những người có vinh dự được tham gia vào đội quân tiên phong, được chứng kiến thời khắc chuyển giao của lịch sử. Bác Thung bồi hồi kể lại: “Lần đầu tiên trong đời tôi khi dừng chân ở Cẩm Phả trông thấy lá cờ đỏ sao vàng ở trên nóc những cơ quan và nhà dân tung bay trước gió, rồi nghe thấy tiếng loa phóng thanh vang lên bài ca cách mạng. Tôi thấy cực kỳ sung sướng. Đồng thời không khí dân người ta đón mình, không khí hòa bình như thế thì không có gì sung sướng bằng”.

Thị xã cẩm phả xưa

Còn theo bác Đoàn Tê, khi bộ đội Việt Minh tiến vào khu vực Hà Tu thì ai cũng lo lắng vì không biết nhân dân nơi đây sẽ bày tỏ thái độ như thế nào? Thế nhưng, khi vào đến nơi, tấm lòng của người dân địa phương đã khiến các chiến sĩ bộ đội Việt Minh thực sự cảm thấy hạnh phúc: “Pháp đi thì dân im lặng nhưng khi bộ đội vào thì người dân xô ra tặng hoa, phấn khởi lắm, hoan hô rồi cờ, khẩu hiệu rất vui vẻ, cởi mở. Mình vào mới thấy là, mặc dù là ở khu 300 ngày bị chiếm đóng bao nhiêu lâu nhưng khi bộ đội về người ta rất phấn khởi, đón rước bộ đội, chúng tôi cảm thấy như người ta đón người thân của mình về vậy”.

Thành phố Cẩm Phả ngày nay

Khi vào tiếp quản, lực lượng bộ đội thuộc trung đoàn 244 có trách nhiệm hỗ trợ cho công nhân để bảo vệ máy móc, hầm mỏ duy trì sản xuất sau khi chiến tranh kết thúc. Trong 5 năm ấy, trung đoàn 224 đã được vinh dự đón Đại tướng Võ Nguyên Giáp, thiếu tướng Văn Tiến Dũng (lúc đó là Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam), đặc biệt là ngày 31/3/1959, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã về thăm và nghỉ lại doanh trại của Trung đoàn. Đây là những vinh dự và cũng là những ký ức tự hào mà đến giờ những cựu binh của trung đoàn 244 vẫn còn nhớ như in.

Sau 5 năm tiếp quản và bảo vệ khu mỏ, đến tháng 2/1960 nhiều cán bộ chiến sỹ thuộc trung đoàn 244 đã được chuyển sang làm nhiệm vụ của cơ quan, đoàn thể của Đảng và chính quyền. Nhưng họ vẫn giữ được bản lĩnh anh bộ đội cụ Hồ, ông Nguyễn Văn Thành, một cựu chiến binh tiếp quản vùng Mỏ năm xưa tâm sự: “Là người con vào đây tiếp quản bảo vệ vùng mỏ và bảo vệ sản xuất an toàn, đồng thời khi hết nhiệm vụ lại chuyển sang nhận nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế thì cũng hoàn thành. Có thể nói, vai trò của anh bộ đội cụ Hồ đã được Đảng, nhà nước, Bác Hồ giáo dục giữ vững bản chất và phát huy nó trong nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế”.

Cửa Ông xưa

Là người con của vùng đất mỏ, vào thời điểm tiếp quản khu mỏ ông Phùng Ngọc Hùng lúc đó đang là bộ đội pháo binh chiến đấu tại thủ đô Hà Nội. Sau khi lực lượng quân đội chuyển sang nhiệm vụ bảo vệ khu mỏ và phòng thủ bờ biển thì ông mới được quay trở về quê hương mình để làm nhiệm vụ phòng thủ bờ biển tại Vân Đồn, Quảng Ninh. Nói về những thay đổi của vùng đất mỏ xưa và nay, ông Phùng Ngọc Hùng không khỏi bồi hồi nhận xét: “Cho đến khi chuyển sang nhiệm vụ bảo vệ khu mỏ và phòng thủ bờ biển thì Bộ tư lệnh Pháo binh mới đưa hai tiểu đoàn pháo binh là tiểu đoàn 5 và tiểu đoàn 6 sang thì tôi mới về đây. Đến bây giờ tôi thấy rằng, đúng là chúng ta đã trưởng thành vô cùng. Ngay phát triển của thành phố Hạ Long này cũng từng bước thay đổi, sự phát triển đô thị và đời sống khác xưa nhiều lắm “.

Phường Cửa Ông, Thành phố Cẩm Phả ngày nay

60 năm kể từ ngày tiến quân vào tiếp quản vùng Mỏ, nhiều người lính đã chọn Quảng Ninh là quê hương thứ 2 của mình. Những thăng trầm của đặc khu Hồng Quảng, Yên Hưng, Hải Ninh khi xưa và vùng đất Quảng Ninh ngày nay đã gắn vào máu thịt của đội ngũ cựu chiến bình này. Họ là một phần không thể thiếu của lịch sử. Mặc dù có nhiều cống hiến như vậy, song thành tích của trung đoàn 244 lại ít được nhắc đến trong lịch sử Lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Ninh. Hiện nay, những người từng tham gia đội quân ấy trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh chỉ còn gần 100 người và hết thảy đều mong muốn các cơ quan chức năng, các tổ chức nghiên cứu đưa thêm vào lịch sử để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Âu đó cũng là điều nên làm cho lịch sử vùng Mỏ, để thế hệ trẻ thêm hiểu hơn về những hòa khí hào hùng của thế hệ cha anh đi trước từng có được./.

Hoàng Trình

Theo_VOV