Những người có nguy cơ mắc bệnh Whitmore
Whitmore có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, các triệu chứng dễ bị nhầm lẫn và bỏ qua khiến người bệnh diễn biến nặng.
Gần đây, Việt Nam ghi nhận một số trường hợp mắc bệnh Whitmore. Số bệnh nhân tăng từ cuối tháng 7.
Nguy cơ mắc bệnh cao hơn vào mùa mưa
Thạc sĩ, bác sĩ Đặng Thị Thúy, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), cho biết: “Theo các tài liệu y khoa và điều tra dịch tễ, Whitmore không phân bố theo mùa mà xuất hiện rải rác quanh năm. Tuy nhiên, trong 3-4 năm gần đây, số ca mắc tăng từ tháng 7 đến cuối năm”.
Thạc sĩ, bác sĩ Đặng Thị Thúy, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Ảnh: Quốc Toàn.
Nguyên nhân có thể là khoảng thời gian này trùng với mùa mưa tại Việt Nam. Theo bác sĩ Thúy, Whitmore là vi khuẩn sống trong bùn, đất và nguồn nước bị nhiễm bẩn.
“Trong mùa mưa, độ ẩm nhiệt độ thay đổi, đồng thời tình trạng ngập úng khiến nguy cơ tiếp xúc vi khuẩn của người lao động, trẻ em cao hơn”, thạc sĩ này nhận định.
Theo chuyên gia này, Whitmore có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, bệnh nhân đái tháo đường, gout, suy giảm hệ miễn dịch…, có nguy cơ mắc và bị nặng hơn.
Những người lao động chân tay, tiếp xúc thường xuyên với bùn, đất như nông dân cũng có nguy cơ lây nhiễm cao hơn. Ngoài ra, trẻ em dễ mắc khi chúng vô tình tiếp xúc bùn đất, vi khuẩn trên đồ chơi.
“Tuy nhiên, không phải ai tiếp xúc vi khuẩn này đều có biểu hiện bệnh. Theo báo cáo trên thế giới, tỷ lệ người nhiễm vi khuẩn Whitmore nhưng không có triệu chứng khá cao”, thạc sĩ Thúy nói.
Video đang HOT
Triệu chứng dễ nhầm
Thạc sĩ Thúy cho biết biểu hiện lâm sàng của căn bệnh này rất đa dạng. Bệnh có thể diễn tiến từ nhẹ đến nặng. Các triệu chứng ban đầu như viêm tuyến nước bọt mang tai, ổ viêm da lâu lành…
Các triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn với bệnh nhiễm khuẩn khác. Điển hình, với thể bệnh viêm tuyến nước bọt mang tai trong Whitmore, giai đoạn đầu rất dễ nhầm với chứng quai bị. Ổ viêm ở quai bị sẽ nhỏ đi sau 3-5 ngày và dần cải thiện. Với Whitmore, ổ viêm sẽ to dần, diễn biến nặng hơn nếu không điều trị kháng sinh phù hợp.
“Một số người cho rằng đó là vết nhiễm trùng da đơn giản nên không điều trị hoặc tự dùng thuốc, khiến tình trạng bệnh kéo dài. Sau một thời gian, các vết to dần và gây đau đớn. Khi bệnh được phát hiện, tình trạng đã khá nặng”, bác sĩ Thúy chia sẻ.
Nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, Whitmore có thể chuyển nặng và dẫn tới tử vong. Hầu hết trường hợp diễn biến nặng đều nằm trong nhóm trẻ nhỏ, sức đề kháng yếu hoặc người có nhiều bệnh nền, mạn tính.
Trưởng khoa Nhi kể: “Tôi từng gặp ca bệnh rất nặng khi còn công tác tại khoa Cấp cứu. Người này suy giảm miễn dịch do nghiện rượu, có các ổ áp- xe ở khắp nơi như gan, cơ chân tay, phổi trên nền nhiễm khuẩn huyết. Với trường hợp này, chúng tôi vẫn có khả năng xử lý. Tuy nhiên, họ phải được phát hiện và chuyển đến kịp thời”.
Mới đây, một trường hợp tại Thanh Hóa bị ngừng tim khi đang trên đường đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Bác sĩ không kịp cứu chữa trường hợp này.
Whitmore có thể để lại di chứng nếu áp-xe xuất hiện ở một số vị trí đặc biệt như phổi, thận, gan, lách, não hay thần kinh trung ương.
Whitmore có thuốc điều trị đặc hiệu
Hiện nay, chúng ta chưa có vaccine phòng Whitmore. Song thuốc điều trị bệnh này rất phổ biến.
“Thuốc điều trị Whitmore có ở tất cả tuyến bệnh viện. Bisepton hay thuốc kháng sinh thế hệ 3 thông thường đều được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở việc nhân viên y tế có phát hiện bệnh hay không”, thạc sĩ Thúy cho biết.
Nếu chỉ được chẩn đoán như bệnh nhiễm trùng thông thường và điều trị trong thời gian ngắn, tình trạng có thể kéo dài dẫn đến thể nặng. Người bệnh có thể gặp các nguy cơ như suy đa tạng, nhiễm khuẩn huyết, các thể viêm thận, thần kinh trung ương bị ảnh hưởng.
Thạc sĩ Thúy lưu ý: “Bên cạnh điều trị cấp tính trong 2-4 tuần, bệnh nhân cần duy trì xử lý trong 3-6 tháng mới có thể dứt điểm tình hình, tránh tái phát”.
Chuyên gia khuyến cáo người dân nên đi khám khi có các vấn đề bất thường như sốt, viêm nhiễm…
Mọi người cần đảm bảo an toàn lao động bằng các phương tiện như ủng, găng tay, băng kín các vết xước trước khi làm việc, tránh tiếp xúc nơi có nguy cơ lây nhiễm. Nếu tiếp xúc bùn, đất, nguồn nước bẩn, người dân cần nhanh chóng sát khuẩn và sơ cứu đúng quy trình.
Vì sao số ca Whitmore tăng?
Số ca mắc Whitmore được ghi nhận nhiều hơn là do bệnh được chú ý, tỷ lệ xét nghiệm và phát hiện cao hơn, chứ không phải do bệnh bùng phát gây dịch.
Ảnh minh họa
5 ca Whitmore được phát hiện tại Hà Nội, Hòa Bình, Nghệ An, Phú Thọ trong tháng 7 và tháng 8, gồm một em bé 11 tháng tuổi và 4 người lớn. Số ca ghi nhận có xu hướng tăng trong thời gian gần đây.
Bác sĩ Đặng Thị Thúy, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cho biết Whitmore không phải bệnh mới hay bệnh hiếm gặp. Bệnh đã được phát hiện vào những năm đầu của thế kỷ 20. Whitmore rất dễ bị nhầm do có biểu hiện tương tự với triệu chứng bệnh khác.
"Bệnh dễ bị bỏ sót do trước đây chúng ta chưa chú ý để sàng lọc và chẩn đoán, cũng như thiếu các phương tiện chẩn đoán phòng xét nghiệm để phát hiện loại vi khuẩn này. Trước đây không phát hiện ra nhiều chứ không phải bệnh đã biến mất", bác sĩ Thúy cho biết.
Bác sĩ Hoàng Công Tình, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Hòa Bình, cho biết Whitmore gần đây xuất hiện nhiều do nhiều nguyên nhân .
Whitmore bị lãng quên nhiều năm nay, song không có nghĩa là chúng biến mất. Bệnh này âm thầm gây bệnh cho người bằng các dấu hiệu nhiễm khuẩn. Các thầy thuốc chỉ tập trung vào tìm nguyên nhân nhiễm khuẩn do các loại vi khuẩn hay gặp mà quên mất không sàng lọc Whitmore. Việc lấy bệnh phẩm xét nghiệm cũng chỉ tập trung vào các vi khuẩn thường hay gặp, mà không chú ý đến Whitmore nên dễ bỏ sót ca bệnh.
"Vì vậy phải nói rằng, không phải là bệnh mới xuất hiện trở lại mà thực tế là chúng vẫn âm thầm gây bệnh", bác sĩ Tình cho biết.
Trong những năm gần đây, các kỹ thuật xét nghiệm đã chú trọng đến xét nghiệm tìm Whitmore, do đó trong số các bệnh phẩm của bệnh nhân nhiễm khuẩn, ngày càng tìm được nhiều vi khuẩn gây bệnh Whitmore.
Từ năm 2015 đến nay, Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình được Viện Vi sinh vật và Công nghệ Sinh học, Đại học Quốc gia Hà Nội, hỗ trợ các bộ xét nghiệm tìm Whitmore, nên ngày càng phát hiện được sớm các ca bệnh.
Bác sĩ Tình nhận định, số ca bệnh Whitmore được phát hiện như hiện nay mới chỉ là phần nổi của tảng băng. "Sẽ không ngạc nhiên nếu trong thời gian tới, số ca bệnh Whitmore trong cả nước sẽ được phát hiện nhiều hơn, sớm hơn, nên cần nêu cao cảnh giác và các kỹ thuật xét nghiệm ngày càng hiện đại. Lúc đó, tôi tin là tỷ lệ biến chứng và tử vong do bệnh này sẽ giảm".
Whitmore không phải bệnh theo mùa và không bùng phát thành dịch. Các ca mắc Whitmore ghi nhận rải rác trong năm. Một số người có cơ địa đặc biệt ví dụ trẻ em, người già, những người có bệnh nền mạn tính như đái tháo đường, dùng hóa chất điều trị ung thư gây suy giảm miễn dịch hay dùng corticoid kéo dài, dễ mắc Whitmore và bệnh nặng hơn.
Trong 3-4 năm trở lại đây, số ca bệnh có xu hướng tăng từ tháng 7 tới cuối năm, trùng với mùa mưa. "Chưa có nghiên cứu vì sao các ca bệnh gia tăng trong thời điểm này, có thể do mưa, ngập, nhiệt độ, độ ẩm thay đổi khiến người lao động, trẻ em dễ tiếp xúc nước ô nhiễm chứa vi khuẩn", bác sĩ Thúy cho biết.
Vi khuẩn gây bệnh tồn tại trong đất, bùn, nước bị ô nhiễm và lây vào cơ thể qua tiếp xúc với vết thương hở. Chưa có bằng chứng bệnh lây từ người sang người và lây từ động vật sang người.
Whitmore có tỷ lệ lây nhiễm không triệu chứng khá cao, vi khuẩn vào cơ thể một thời gian sẽ bị hệ miễn dịch đào thải. Biểu hiện bệnh đa dạng từ sốt tới khu trú viêm trên da, viêm tuyến nước bọt mang tai hoặc chỉ nhiễm trùng đơn giản trên da hoặc có thể nặng như gây sốc nhiễm khuẩn huyết, suy đa tạng, áp xe phổi, có thể gây tử vong.
Hiện chưa có vaccine phòng bệnh Whitmore, song đã có kháng sinh điều trị đặc hiệu, có thể chữa dứt điểm bệnh hoàn toàn. Vì vậy, bác sĩ Thúy khuyến cáo người dân nên đi khám tại cơ sở y tế chuyên khi cơ thể có dấu hiệu bất thường như sốt, tổn thương, viêm da lâu ngày không khỏi... Bệnh không có triệu chứng đặc trưng, thậm chí dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh khác, bác sĩ phải khám cẩn thận, thăm hỏi và có những xét nghiệm vi sinh đặc thù.
Để phòng bệnh, người dân cần chú ý vệ sinh và mặc đồ bảo hộ an toàn lao động như đi ủng, đeo găng tay, che chắn vết thương trước khi làm việc. Trong trường hợp tiếp xúc với vết thương hở, người dân cần sát khuẩn, sơ cứu vị trí vết thương đúng quy trình để ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm bệnh.
Hà Nội phát hiện thêm 1 ca Whitmore Các bác sĩ Bệnh viện đa khoa Sơn Tây, Hà Nội vừa điều trị thành công cho một nữ bệnh nhân mắc bệnh Whitmore dẫn đến sốc nhiễm khuẩn, tiên lượng tử vong rất cao. Được biết, đây là trường hợp bệnh rất nặng, tiên lượng tử vong những ngày đầu nhập viện lên đến hơn 90%. Bệnh nhân là Đinh Thị T.,...