Những ngôi nhà ‘phủ chăn’ trên mái, giữ cho hè mát, đông ấm ở Hà Giang

Theo thời gian, những căn nhà sàn lợp mái lá cọ truyền thống ở bản Xà Phìn (huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang) dần được phủ xanh bởi những lớp rêu tươi tốt, tựa như tấm chăn khổng lồ, giúp không gian sống mát mẻ vào mùa hè nhưng ấm áp về mùa đông.

Nằm cách trung tâm thành phố Hà Giang khoảng hơn 20km về phía Tây Bắc, bản Xà Phìn (thuộc xã Phương Tiến, huyện Vị Xuyên) là một trong những điểm đến được nhiều tín đồ ưa xê dịch yêu thích và ghé thăm. Nơi đây sở hữu khung cảnh thiên nhiên bình dị, nên thơ, nổi bật với những căn nhà có mái mọc rêu độc đáo.

Bản Xà Phìn hiện là nơi sinh sống của đồng bào dân tộc Dao. So với các địa phương khác, khu vực này gây ấn tượng mạnh với du khách hơn cả vì có hàng chục căn nhà với lớp mái phủ đầy rêu, xanh quanh năm.

Những căn nhà có mái phủ đầy rêu được nhìn thấy ở một số nơi như khu vực nhà sàn người Dao ở Khuổi My (Hà Giang), nhà trình tường của người Hà Nhì ở Y Tý (Lào Cai)… nhưng bản Xà Phìn vẫn là điểm đến nổi tiếng, hút khách check-in nhất (Ảnh: Nguyễn Thùy Trang).

Sở dĩ nhiều ngôi nhà ở bản Xà Phìn có mái mọc rêu là bởi nơi đây nằm ở độ cao gần 1.000m trên đỉnh một trong những ngọn núi của dãy Tây Côn Lĩnh.

Với đặc trưng thời tiết quanh năm mát mẻ, khu vực này thường xuyên có mây mù, mưa phùn và sương giăng kín, độ ẩm cao… Đây cũng là điều kiện lý tưởng để cây cối sinh sôi phát triển, đặc biệt là lớp rêu xanh trên nền mái lá cọ ẩm mục của những căn nhà sàn.

Nhìn từ xa, những thảm rêu xanh trông giống như một tấm chăn phủ trên mái (Ảnh: Lê Triều Dương, Nguyễn Thùy Trang).

Qua thời gian, lớp rêu xanh trên mái nhà được bồi đắp càng ngày càng dày hơn, phần nào giúp ngôi nhà thêm mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông (Ảnh: Nguyễn Thùy Trang).

Theo người dân địa phương, những mái nhà phủ kín rêu xanh có tuổi đời phải từ 20 đến 30 năm trở lên. Dựa vào độ dày của lớp rêu này, họ có thể phân biệt được số tuổi của các ngôi nhà sàn.

Du khách thích thú check-in trước những căn nhà sàn mọc rêu ở bản Xà Phìn (Ảnh: Nguyễn Thùy Trang).

Yến Lee (SN 1999, hiện sống ở Hà Nội) vừa có chuyến đi đến Hà Giang lần thứ 4 nhưng đây là lần đầu tiên 9X ghé bản Xà Phìn. Cô gái trẻ không khỏi ngạc nhiên và thích thú khi nhìn thấy những ngôi nhà sàn có mái phủ đầy rêu ở đây.

“Mình có xem một số hình ảnh về bản Xà Phìn trước đó và cảm nhận ban đầu về nơi đây có phần “xơ xác”. Tuy nhiên, khi đến nơi, mình thấy ngôi làng đẹp hơn tưởng tượng nhiều. Trừ những căn nhà mới xây dựng thì hầu hết trong bản đều là nhà sàn bằng gỗ, phía trên lợp mái lá cọ và phủ một lớp rêu xanh. Mình rất thích những nơi hoang sơ như vậy”, Yến kể lại.

Yến Lee ghé thăm bản Xà Phìn hồi giữa tháng 2/2023 (Ảnh: Yến Lee).

Nữ du khách quê Bắc Giang cho biết, đường tới thôn Xà Phìn khá dễ đi, cách trung tâm thành phố Hà Giang khoảng 12km. Tuy nhiên, cách bản khoảng 1km, đường nhỏ hơn và nhiều dốc cao.

Cô gái trẻ cũng lưu ý, vì bản làng này còn hoang sơ, chưa phát triển du lịch nên chưa có nhà hàng hay homestay. Du khách tới đây nên mang theo ít đồ ăn, nước uống hoặc liên hệ trưởng làng ở đầu bản để xin ngủ qua đêm và đặt họ làm cơm. Bên cạnh đó, khách du lịch nên mang theo áo mưa hoặc ô vì thời tiết ở bản Xà Phìn thường có mưa, trời ẩm.

Vì hoạt động du lịch ở Xà Phìn còn mới mẻ, chưa có nhiều dịch vụ nên du khách tới đây chủ yếu tham quan, ngắm cảnh và trải nghiệm văn hóa độc đáo của người Dao hoặc kết hợp ghé thăm một số điểm đến lân cận khác như Khuổi My – Nà Thác,… (Ảnh: Yến Lee).