Những món là ổ vi khuẩn người Việt thích ăn vào dịp Tết

Có những món ăn là ‘đặc sản’ ngày Tết như tiết canh, gỏi sống, nem chua… được rất nhiều người ưa chuộng, nhưng có nguy cơ gây hại sức khỏe.

Cánh tay bị hoại tử tay vì ăn tiết canh nhiễm liên cầu lợn của một bệnh nhân. Ảnh: Vietnam .

Thời gian qua, hàng loạt ca nhiễm sán, liên cầu khuẩn lợn phải nhập viện điều trị với triệu trứng nặng. Gần nhất là trường hợp người đàn ông, 38 tuổi, nhiễm ấu trùng sán dây chó sống ký sinh ở phổi.

Người này thường hay ăn các thực phẩm tái hoặc sống như thịt cừu, tiết canh dê, rau sống và gỏi cá mai.

Trước đó, người đàn ông 50 tuổi, ngủ Nam Định, tử vong sau bữa tiệc tất niên với món tiết canh lợn.

Ăn bất chấp vì ngon miệng

Trả lời Tri thức – Znews, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội, cho biết việc không nên ăn tiết canh động vật đã được tuyên truyền rất nhiều, tỷ lệ người ăn cũng giảm so với trước đây nhưng vẫn có người ăn.

“Mối nguy hiểm của món ăn này đã được nói rất rõ, nhưng nhiều người vẫn muốn mạo hiểm chỉ vì thấy ngon miệng. Tiết canh là rất nguy hiểm, dễ nhiễm các loại giun sán, gây tử vong cao. Người dân thậm chí cũng không nên ăn dù tiết canh từ gia súc, gia cầm nhà nuôi”, PGS Thịnh nói.

Chuyên gia cũng nhấn mạnh thêm nem chua hay các loại thực phẩm sống như gỏi cá, thịt tái, chúng ta vẫn có thể ăn. Tuy nhiên, người ăn cần biết rõ nguồn gốc thịt được sử dụng để chế biến. Thịt phải tươi, có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo không nhiễm ký sinh trùng.

“Thịt bò, heo, dê tươi nếu không nhiễm khuẩn thì vẫn sử dụng sống được, nhưng rất khó để kiểm soát độ tươi, độ nhiễm khuẩn của các loại thịt này. Do đó, tốt nhất là ăn chín, uống sôi”, ông nói.

Tương tự, thông thường cá nước ngọt không nên ăn sống. Những loài cá thường được ăn sống, làm gỏi là cá hồi, cá ngừ đại dương… tuy nhiên, các loại cá này cũng cần được kiểm soát độ tươi, nhiễm khuẩn trước khi sử dụng. Cá được nuôi cũng rất dễ nhiễm khuẩn, không nên ăn sống.

“Nếu thịt, cá hay bất kỳ một thực phẩm nào có dấu hiệu không tươi, người dân muốn sử dụng, cần nấu chín để đảm bảo loại bỏ được ký sinh trùng. Sức khỏe an toàn vẫn là điều quan trọng”, PGS Thịnh nhấn mạnh.

Hình ảnh soi tươi ấu trùng sán dây chó ở người bệnh có thói quen ăn thịt tái. Ảnh: Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.

Những món ăn nhiều vi khuẩn số một

Gỏi bò tái, cá sống hay tiết canh, thịt bò nhúng, hải sản tươi sống nhúng sốt… luôn là các món khoải khẩu của nhiều người, đặc biệt trong bữa liên hoan, tiệc tùng, trên bàn nhậu. Tuy nhiên, đây lại là những món ăn chứa nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng, virus nhiều số một.

- Tiết canh

Một điều tra dịch tễ học của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho thấy có đến gần 70% bệnh nhân nhiễm liên cầu khuẩn lợn có giết mổ, ăn thịt lợn tái, tiết canh.

Theo một nghiên cứu, mỗi bát tiết canh là một “ổ bệnh” với trên dưới 10 loại vi khuẩn gây hại cho con người. Người ăn tiết canh lợn có khả năng nhiễm liên cầu lợn rất cao. Đây là món ăn khoái khẩu của nhiều người vào dịp Tết Nguyên đán.

Ngoài ra, ăn tiết canh các loại như vịt, dê, gà… người ăn còn có nguy cơ nhiễm tụ cầu khuẩn vàng, vi khuẩn Salmonella, virus viêm gan, ấu trùng sán lợn…

Bên cạnh đó, một trong những ký sinh trùng mà người ăn tiết canh gặp nhất là sán lá gan, giun móc, giun xoắn. Ăn tiết canh còn có thể gây nên bệnh sán não. Bệnh nhân mắc sán lợn sẽ bị động kinh, co giật là do sán chèn lên não, làm tổn thương vùng não. Nếu không được chữa trị kịp thời, khả năng tử vong rất cao.

Thịt tái

Bác sĩ Nguyễn Văn Hoàng, khoa Ngoại lồng ngực, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội), cho biết người dân có khả năng nhiễm sán dây cho khi ăn thịt tái, điển hình là sán dây chó.

Ngoài nguy cơ nhiễm giun sán, các món ăn tái sống nếu được chế biến từ thực phẩm có chứa vi khuẩn tụ cầu, liên cầu, E.Coli có thể dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm. Thậm chí, người bệnh có thể tử vong vì hội chứng tan máu tăng ure máu (HUS).

Gỏi cá

Các nghiên cứu cho thấy có khoảng 50 loại giun sán ký sinh được tìm thấy ở thủy sản, một số loại có thể gây chết người. Trứng giun sán trên sông biển ao hồ, trung chuyển qua ốc, tôm, cua rồi ẩn sâu vào thịt cá. Do đó, người ăn gỏi cá có khả năng nhiễm ký sinh trùng rất cao.

Nem chua

Một món ăn quen thuộc, có trong đa số mâm cỗ Tết của gia đình Việt là nem chua. Trong nem có những vi sinh vật lợi và hại, quá trình lên men lactic sẽ giúp vi sinh vật có lợi phát triển và ức chế vi sinh vật có hại.

Tuy nhiên, ở nem chua không đảm bảo chất lượng thịt, thường có vi khuẩn gây bệnh và ký sinh trùng như giun sán. Nếu nem bị mốc, độc tố có thể truyền vào thịt, có thể khiến người ăn nhiễm các sinh vật gây bệnh như Salmonella, Shigella, E. coli, Colifom.

Để tránh nhiễm bệnh khi ăn uống dịp Tết, bác sĩ Hoàng khuyến cáo người dân nên ăn chín, uống sôi. Nếu có biểu hiện như sốt nhẹ, mệt mỏi, ăn kém, vàng da, mẩn ngứa, đau ngực, khó thở, ho dai dẳng đôi khi ho máu… cần đi khám ngay để chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.