Những mộ phần bị trấn ếm ở Ba Lan

Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những di hài bị thực hành phép trấn từ xa xưa, được cho là có thể ngăn ngừa quỷ dữ trỗi dậy từ nấm mồ tại quốc gia Đông Âu.

Một bộ hài cốt bị trấn bằng lưỡi liềm – Ảnh: Antiquity

Sự trỗi dậy của ngoại giáo từ lâu đã thổi bùng nỗi sợ vào thời Trung cổ, và truyền thuyết về quỷ dữ như ma cà rồng đã tạo nên nỗi ám ảnh đối với người dân thời đó. Trong lúc khai quật một nghĩa trang tại miền đông bắc Ba Lan, nhóm nhà khảo cổ học quốc tế đã phát hiện một số hài cốt tại đây được chôn cùng với lưỡi liềm sắt nhọn.

Theo hai nhà nghiên cứu Marek Polcyn và Elbieta Gajda, tập tục kỳ lạ này có thể nhằm ngăn chặn các phần lực hắc ám chui lên khỏi mặt đất và quay lại gây hại cho cộng đồng, hoặc giúp bảo vệ người đã mất.

Những nấm mồ đặc biệt này đã được tìm thấy tại nghĩa trang Drawsko, có niên đại từ thế kỷ 17 – 18. Nhà khảo cổ học Marek Polcyn, học giả thỉnh giảng tại Đại học Lakehead (Canada), cùng đồng sự đã khai quật hơn 250 ngôi mộ tại đây từ năm 2008. Trong số này, có 4 hài cốt được chôn trong tư thế bị lưỡi liềm chắn ngay cổ, và di hài thứ 5 cố định bằng lưỡi liềm ngang hông. Trước đó, những trường hợp chôn cất kiểu này được cho là dùng để trị ma cà rồng, nhằm ngăn chặn người chết bật dậy và bước ra khỏi mộ, gây họa cho người sống.

Tuy nhiên, trong báo cáo mới trên chuyên san Antiquity, chuyên gia Polcyn và đồng tác giả Elzbieta Gajda, thuộc Viện Bảo tàng Ziemi Czarnkowskiej, giờ đây đã bác bỏ suy đoán trên.

Thay vào đó, các nhà khảo cổ học thiên về một giả thuyết khác và dùng thuật ngữ “chống quỷ dữ” để đề cập đến những trường hợp trên, một phần do ma cà rồng không phải là nỗi ám ảnh duy nhất của người thời đó. Ngoài ra, di hài của người chết cũng không bị cắt xẻo hoặc nhồi tỏi vào miệng như thường thấy ở những ngôi mộ thực hiện phép ếm ma cà rồng. Người ở dưới mộ đều là dân địa phương. Do vậy, chôn cùng lưỡi liềm cũng có thể là phương pháp ngăn cản những thế lực tà ác hành hạ linh hồn của người đã mất, hay còn gọi là phép trấn tà.

Vẫn chưa rõ lý do tại sao người thời đó lại chọn ra 5 đám tang để thực hiện phép trấn này. Theo suy luận của các nhà nghiên cứu, có thể người chết đã qua đời một cách bất thường, chứ không phải trải qua quá trình già yếu, bệnh tật và tử vong. Những cái chết xấu bao gồm chết đuối, chết do sẩy thai, tự tử, chết trước khi làm lễ rửa tội, hoặc thậm chí qua đời trong tang lễ của chính mình, đều được liệt vào dạng có thể hóa thành quỷ dữ. Cũng có thể lúc sinh thời những người này có các đặc điểm khiến dân làng liệt họ vào dạng có quyền lực siêu nhiên hoặc mang dấu ấn đặc biệt nào đó trên cơ thể.

Phi Yến

Theo Thanhnien