Những lần VTV mang tiếng vì ‘xài chùa’ video, nhạc không xin phép

Mới đây, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung gửi khiếu nại, báo cáo vi phạm của VTV với bản quyền ca khúc ‘Nhật ký của mẹ’ xuất hiện trong phim ‘Quỳnh búp bê’. Tuy nhiên, đây không phải lần đầu vấn đề tác quyền bị xâm phạm ở đài truyền hình quốc gia.Cơ hội nhìn lại mới thấy đã không ít VTV bất chấp sử dụng ‘free’ tác quyền.

“Đồ chùa”

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung – tác giả ca khúc “Nhật ký của mẹ”, mới đây bày tỏ trên trang Facebook cá nhân, đại ý rằng bản thân rất vui vì bài hát được nhớ tới và sử dụng trong bộ phim truyền hình ăn khách ở 1 phân đoạn rất cảm xúc. Nhưng chuyện nào ra chuyện đó, luật là phải rõ ràng.

“Trước khi dùng, đại diện nhà sản xuất nên liên hệ thông báo, nhạc sĩ sẵn sàng đồng ý, sẽ lấy tác quyền tượng trưng, thậm chí không lấy tác quyền”, nhạc sĩ viết.

Quỳnh nức nở khi hát “Nhật ký của mẹ” trong tập 19.

Khi đại diện của VCPMC gọi điện cho đạo diễn “Quỳnh búp bê” thì nhận được câu trả lời vô trách nhiệm “việc sử dụng như vậy là bình thường” khiến tác giả ca khúc không hài lòng. Đồng thời nhạc sĩ cũng đặt trường hợp ngược lại, nếu ca sĩ nào đó lấy những cảnh quay trong “Quỳnh búp bê” minh họa cho MV ca nhạc thì vị đạo diễn đó còn coi là bình thường không?

Ngoài ra, nhạc sĩ cũng tiết lộ, bài hát “Nối vòng tay lớn” của Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cũng được sử dụng trong phim này không xin phép.

Tác giả “Nhật ký của mẹ” buộc phải lên tiếng vì sự cố ý vi phạm trắng trợn của đơn vị sản xuất

Sau đó nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cũng cho biết: “Đại diện VTV và anh đạo diễn Mai Hồng Phong đã gọi điện xin lỗi và Chung rất trân trọng thiện chí ấy! Các anh cũng cam kết sẽ làm việc với Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả để thực thi nghiêm túc các thủ tục”.

Tất cả những bộ phim được nhắc đến đều được sản xuất bởi VFC – Trung tâm Sản xuất Phim truyền hình Việt Nam trực thuộc Đài Truyền hình Việt Nam. Và đây không phải lần đầu VTV vi phạm tác quyền.

Còn nhớ đầu năm 2016, VTV rơi vào một vụ bê bối bản quyền khi bị anh Bùi Minh Tuấn ở Vĩnh Linh, Quảng Trị – một quay phim tự do khiếu kiện. Cụ thể, những video những flycam cảnh quay độc đáo về đất nước, con người Việt Nam trên mọi miền của Tổ quốc được đăng tải trên kênh Youtube Yamaha Trung Tá trong 1 năm, VTV đã 14 lần bị phát hiện sử dụng trái phép cảnh quay flycam của tác giả này.

Hình ảnh quay bằng flycam của Bùi Minh Tuấn đã được đăng ký bản quyền trên Youtube

Sự việc bị đẩy lên cao khi cuối 2/2016, người dùng Youtube bất ngờ thấy kênh cideo của VTV bị dừng hoạt động do tài khoản đã vi phạm bản quyền của kênh Youtube Yamaha Trung Tá.

Cùng ngày, VTV chính thức lên tiếng thừa nhận kênh Youtube VTV thời sự chính luận bị dừng hoạt động do biên tập viên đã vi phạm bản quyền.

Hình ảnh VTV sử dụng trong chương trình

Song song với việc khiếu nại trên Youtube, anh Bùi Minh Tuấn cũng khiếu nại VTV đã 3 lần vi phạm bản quyền của anh lên Cục Bản quyền tác giả. Anh Tuấn không đòi bồi thường bằng tiền mà chỉ yêu cầu lãnh đạo VTV có lời xin lỗi chính thức.

Đến ngày 10/3/2016, VTV đã chính thức có văn bản gửi anh Tuấn thừa nhận 2 trong số 3 vụ khiếu nại của anh Tuấn là đúng, tuy nhiên văn bản này không có một từ nào bày tỏ lời xin lỗi như anh Tuấn mong muốn.

Tiếp đó, đầu tháng 4/2016, ông Lưu Mạnh Tiến ở Hà Nội đã gửi đơn tới Cục Bản quyền tác giả khiếu nại chương trình “Hát cùng Siêu chíp” phát sóng trên VTV2 vi phạm bản quyền và vi phạm sở hữu trí tuệ. Theo ông Tiến, chương trình “Hát cùng Siêu chíp” đã xâm phạm bản quyền các nhân vật hoạt hình Gà con, tên các nhân vật và tên chương trình do ông Tiến là tác giả đồng thời là chủ sở hữu.

Dù sau đó đối tác của VTV, nhà sản xuất chương trình đã cung cấp bằng chứng hợp pháp chứng minh quyền tác giả của hình ảnh nhân vật và kịch bản chương trình nhưng cũng khiến khán giả phần nào giảm bớt cảm tình.

Hình ảnh Gà con mà ông Lưu Mạnh Tiến đã tố cáo VTV2 vi phạm bản quyền.

Hình ảnh Gà con trong chương trình “Hát cùng Siêu shíp” của VTV2

Các nhà làm phim, đơn vị sản xuất không chịu rút kinh nghiệm

Việc sử dụng tác phẩm âm nhạc, ý tưởng nghệ thuật phải xin phép và trả tiền bản quyền là điều tất yếu. Tuy nhiên, ở Việt Nam, lâu nay việc sử dụng “đồ chùa” đã trở thành thói quen nên những vi phạm vẫn “hiển nhiên” diễn ra. Thậm chí Đài truyền hình quốc gia như VTV còn vi phạm hết lần này đến lần khác.

Nên có biện phát xử lý thích đáng hơn cho những trường hợp vi phạm tác quyền.

Trước đó, đầu năm 2018, trong buổi làm việc giữa Bộ TT&TT với Đài THVN nội dung đầu tiên VTV muốn Bộ TT&TT hợp tác, hỗ trợ giải quyết được Phó TGĐ Nguyễn Thành Lương nêu ra chính là tình trạng vi phạm bản quyền truyền hình: “VTV thực hiện rất nghiêm túc vấn đề về bản quyền nhưng lại đang là đơn vị bị vi phạm bản quyền nhiều nhất, dẫn đến bị thất thoát tài nguyên lớn … Hiện tại, VTV có xu hướng khai thác các nguồn thu khác như qua bản quyền, nhưng bản quyền đang bị vi phạm kinh khủng, đặc biệt qua mạng xã hội và các trang mạng”.

Đồng thời ông Lương bày tỏ mong muốn Bộ TT&TT cùng Bộ VH- TT&DL có kế hoạch cụ thể hơn, triển khai mạnh mẽ hơn hoạt động phòng chống vi phạm bản quyền để đảm bảo tài nguyên của VTV cũng như để vấn đề hội nhập thế giới . Thực tế, nhiều trường hợp VTV là nạn nhân của vi phạm tác quyền, nhưng ở một diễn biến khác VTV lại đang chính là thủ phạm trong sai phạm tác quyền.

Mổ xẻ nguyên nhân, có thể thấy: Số đông những người nắm giữ tác quyền chưa hiểu đầy đủ về quyền lợi của mình. Bởi tâm lý chung của chính đội ngũ sáng tạo nghệ thuật đang gặp phải là thờ ơ hoặc chịu đựng nạn xâm phạm, hoặc chưa có điều kiện để tiếp cận cũng như phát hiện trong trường hợp bị xâm phạm. Mặt khác, các tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả cũng chưa có ý thức liên kết với nhau để bảo vệ lợi ích cho mình.

Với vai trò Đài truyền hình quốc gia, có vẻ VTV đang “dễ dãi” trong việc xử lý hoặc hình thức xử phạt chưa thực sự “đáng sợ” nên dẫn đến tình trạng tái phạm hết lần này đến lần khác.

Theo Báo Mới