Những lần nhân loại thoát đại họa hạt nhân trong gang tấc

Mai Hoàng Minh20:43 11/08/2014

Sau Thế chiến II, Mỹ và Liên Xô lâm vào thế đối đầu, đẩy loài người vài lần tới sát bờ vực diệt vong vì chiến tranh hạt nhân.

Mô phỏng tàu ngầm hạt nhân bắn tên lửa đạn đạo có khả năng mang vũ khí hạt nhân. Ảnh: National Interest

Mâu thuẫn sâu sắc giữa Mỹ và Nga trong thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh khiến người ta nhớ lại những lần hai cường quốc quân sự hùng mạnh nhất thế giới đối đầu. Ít nhất 4 lần Mỹ và Liên Xô tính tới phương án sử dụng vũ khí hạt nhân để giải quyết mâu thuẫn, nhưng hai cường quốc chưa bao giờ sử dụng chúng.

Khủng hoảng tên lửa Cuba

Đây là cuộc đối đầu nghiêm trọng nhất giữa Mỹ và Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh. Mỹ triển khai tên lửa Thor IRBM ở Anh cùng Jupiter IRBM trên đất Italy và Thổ Nhĩ Kỹ, với hơn 100 tên lửa có khả năng tấn công Moscow bằng đầu đạn hạt nhân. Sau đó, Liên Xô đưa tới Cuba loại tên lửa đạn đạo hạt nhân tầm trung có khả năng tấn công các mục tiêu trên đất Mỹ.

Tên lửa đạn đạo R-12 của Liên Xô. Ảnh: CIA

Tính chất nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba đẩy Chiến tranh Lạnh tới sát ngưỡng trở thành xung đột hạt nhân. Nhằm ngăn chặn hành động của Liên Xô, Mỹ đã tính tới việc tấn công Cuba nhằm cách ly quốc gia này bằng các biện pháp quân sự.

Cả Liên Xô và Mỹ đều tỏ ra không nhân nhượng những đòi hỏi của đối phương, nhưng trong các cuộc họp kín, giới lãnh đạo cấp cao hai bên đã đưa ra một phương án hòa bình để giải quyết khủng hoảng. Theo thỏa thuận, Liên Xô chấp nhận di dời các căn cứ tên lửa ở Cuba để Mỹ cam kết không tấn công quốc gia này. Trong khi đó, Mỹ cũng tháo tất cả các bệ phóng tên lửa đạn đạo ở châu Âu trước tháng 9/1963. Khủng hoảng tên lửa Cuba khai sinh đường dây nóng Moscow – Washington.

Một nhóm các nhà khoa học khí quyển và môi trường của Mỹ đã vạch ra tương lai thế giới khi một cuộc chiến tranh hạt nhân nổ ra.

Đám mây hình nấm khổng lồ xuất hiện sau một vụ nổ hạt nhân.

Khủng hoảng Trung Đông năm 1973

Sự hiện diện của Israel ở khu vực Trung Đông thổi bùng cuộc chiến giữa các quốc gia Ả rập với nhà nước Do thái. Ai Cập là nước đầu tiên tấn công Israel, chính thức khơi mào cuộc chiến tranh Yom Kippur chống lại nhà nước Do thái. Nhiều quốc gia Arab khác cũng tấn công Tel Aviv để bảo vệ đồng minh Palestine.

Video đang HOT

Hệ thống phòng không 2K12 Kub ở Trung Đông trước khi chiến tranh nổ ra. Ảnh: Blogspot

Tuy nhiên, quân đội Israel, với sự hậu thuẫn của Mỹ, đã đập tan các cuộc tấn công. Các quốc gia khiêu chiến, bao gồm Ai Cập, thua tan tác. Điện Kremlin đe dọa đưa quân vào khu vực sau khi Mỹ phản đối kế hoạch của họ.

Nhằm đáp trả hành động của Moscow, Mỹ ra lệnh báo động quy mô lớn, bao gồm cả lực lượng hạt nhân chiến lược. Động thái của Mỹ cho thấy quyết tâm bảo vệ đồng minh. Trong khi đó, Liên Xô cũng không đề cập tới kế hoạch đưa quân can thiệp khu vực. Vài tuần sau, Mỹ lặng lẽ hạ mức báo động.

Không ai có thể lường trước được cục diện thế giới nếu Liên Xô phát động cuộc chiến chống Israel. Nhà nước Do thái sở hữu vũ khí hạt nhân và không tuân thủ lệnh cấm sử dụng nó của Liên Hiệp Quốc, vì Tel Aviv luôn phủ nhận sự tồn tại của chúng. Nếu Israel dùng vũ khí hạt nhân chống lại Liên Xô, nó có thể thổi bùng một cuộc chiến tranh hạt nhân trong khu vực.

Chuyên gia Anders Sandberg của Đại học Oxford đã nêu ra 5 mối đại họa có khả năng chấm dứt sự tồn tại của loài người trên địa cầu, Washington Post đưa tin.

Khủng hoảng châu Âu năm 1983

Cuộc đối đầu nghiêm trọng cuối cùng giữa Liên Xô và phương Tây diễn ra trong im lặng, khiến công chúng không biết gì về nó trong suốt nhiều thập kỷ. Năm 1983, quan hệ giữa Liên Xô và Mỹ trở nên căng thẳng khi lãnh đạo hai cường quốc là những người theo đuổi chính sách cứng rắn. Cuộc tập trận chung Mỹ – NATO cuối năm 1983 đẩy căng thẳng tới đỉnh điểm.

Tên lửa đạn đạo SS-20 Saber của Liên Xô. Ảnh: Wikipedia

Theo hồ sơ mới giải mật, vào tháng 11/1983, Mỹ và NATO tiến hành cuộc tập trận mang tên “Able Archer” nhằm tăng cường khả năng phối hợp giữa quân đội Bắc Mỹ và Tây Âu, bao gồm cả lực lượng hạt nhân chiến lược trong trường hợp Thế chiến thứ ba nổ ra. Nhằm tránh gây hiểu lầm, mỗi mã lệnh mà các bên gửi cho nhau đều có chữ “tập trận” ở đầu.

Tuy nhiên, tình báo Mỹ nhận thấy Liên Xô phản ứng với “Able Archer” bằng cách chuẩn bị tấn công hạt nhân chiến lược NATO. Họ chất vũ khí hạt nhân lên máy bay tại Đông Đức và Ba Lan. 70 tên lửa liên lục địa có khả năng mang 3 đầu đạn hạt nhân SS-20 Saber sẵn sàng khai hỏa. Tàu ngầm mang tên lửa hạt nhân Liên Xô sẵn sàng “nhả đạn” ở Bắc Cực.

Nhưng không vũ khí hạt nhân nào được kích hoạt trong cuộc khủng hoảng năm 1983. Do hồ sơ chưa giải mật đầy đủ, công chúng chưa rõ phép màu nào đã cứu thế giới khỏi cuộc chiến tranh hạt nhân năm 31 năm trước.

Tàu ngầm hạt nhân lớp Virgina của Hải quân Mỹ có khả năng phóng tên lửa hành trình, triển khai lính biệt kích và thực hiện sứ mệnh do thám.

Hồng Duy

Theo_Zing News

Bảy bài học rút ra từ khủng hoảng Ukraina

Tình hình ở Ukraina thực tế hết sức phức tạp, và đây có lẽ là phép thử nghiêm trọng đầu tiên cho các cường quốc kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Sẽ là rất vội vàng nếu như đưa ra những phỏng đoán sớm về các hậu quả mà cuộc khủng hoảng Ukraina để lại.

Dưới đây là một số bài học mà trang Russia Direct rút ra từ cuộc khủng hoảng này.

Bạo lực ở miền đông Ukraina ngày một gia tăng và chưa có lối thoát.

1. Các cơ chế an ninh quốc tế phải được củng cố

Trước tiên, cuộc khủng hoảng Ukraina không thể coi là thất bại bất ngờ của chính trị thế giới, hoặc là một hiện tượng đơn lẻ đi ngược lại các xu hướng chính của quốc tế trong những thập kỷ gần đây. Thực tế, cuộc khủng hoảng này có cả một giai đoạn phát triển trước đó, từ thời Nam Tư cũ, can thiệp quân sự vào Iraq, việc Mỹ đơn phương rút khỏi Hiệp ước ABM, và những sự kiện gần đây ở Libya và Syria.

Bài học rút ra là phải nghiêm túc xử lý vấn đề củng cố các cơ chế an ninh quốc tế và cùng nhau hình thành nên một trật tự thế giới giảm thiểu hết mức các nguy cơ khủng hoảng như ở Ukraina.

2. Phương Tây và Nga phải vượt qua di sản Chiến tranh Lạnh

Cuộc khủng hoảng đã cho thấy việc những ngờ vực chia rẽ Nga và phương Tây vẫn còn y như cách đây 20 năm. Những ý nghĩ và sợ hãi xưa cũ vẫn còn đeo bám dai dẳng, khiến đôi bên coi những sự kiện ở Ukraina là cuộc chiến một mất một còn.

Bài học rút ra là không thể cho rằng tàn tích của sự nghi kỵ, ngờ vực và định kiến từ thời Chiến tranh Lạnh tự nó sẽ biến mất. Điều này cần các nỗ lực kiên trì, bền bỉ và xác thực cả ở phương Tây và Nga.

3. An ninh tại châu Âu phải được đảm bảo

Tình hình Ukraina đã cho thấy các thể chế hiện có của an ninh châu Âu - Đại Tây Dương mong manh và thiếu chắc chắn như thế nào. Đáng tiếc là châu Âu không có một thỏa thuận nào cụ thể về việc kiểm soát các vũ khí thông thường và lực lượng vũ trang. Trong khi đó, các vấn đề an ninh của châu lục này không thể chỉ được giải quyết nhờ NATO hay OSCE hoặc trong một khuôn khổ các cuộc điện đàm giữa các lãnh đạo châu Âu vào thời khắc nguy kịch.

Bài học cần thấy là an ninh chung ở vùng châu Âu - Đại Tây Dương phải được giải quyết triệt để. Hợp tác trong khu vực này cần dựa trên các nguyên tắc an ninh toàn vẹn và bình đẳng.

4. Khôi phục hiểu biết căn bản về luật quốc tế

Thông qua cuộc khủng hoảng Ukraina, và đặc biệt là ở những giai đoạn về sau, có rất nhiều cuộc tranh luận nóng bỏng về các vấn đề nền tảng của luật quốc tế. Tất cả những vấn đề này được thấy rõ từ các cuộc khủng hoảng trước đó: trường hợp Nam Tư cũ, Iraq, Bắc Kavkaz, Libya, Syria... Nhưng cuộc khủng hoảng Ukraina lại cho thấy vết rạn nứt căn bản nhất trong chính trị thế giới, chủ yếu làm xói mòn luật quốc tế, và cho thấy rằng thậm chí các người chơi chính cũng không thể nhất trí dựa trên một loạt &'luật chơi' quốc tế.

Nền chính trị thế giới sẽ chỉ có thể quản lý được trở lại nếu như các bên có thể khôi phục lại hiểu biết căn bản và áp dụng các quy phạm pháp luật quốc tế trong lĩnh vực an ninh.

5. Không thể để cho khủng hoảng vượt ngoài tầm kiểm soát

Khủng hoảng Ukraina là minh chứng sống động cho điều mà sách giáo khoa về quan hệ quốc tế gọi là &'leo thang không lường trước'. Bài học rút ra là không nên để cho các cuộc khủng hoảng vượt ra khỏi tầm kiểm soát bằng cách liên tục nêu ra các nguy cơ và rủi ro. Thỏa hiệp và nhượng bộ là một lựa chọn có thể chấp nhận được trong giai đoạn đầu.

6. Các thể chế xã hội dân sự cần được kích hoạt khi khủng hoảng

Cuộc khủng hoảng tại Ukraina cho thấy sự yếu kém của xã hội dân sự - không chỉ ở Ukraina, mà còn ở Nga, châu Âu và khắp Đại Tây Dương.

Các thể chế xã hội dân sự như tổ chức phi chính phủ, các hiệp hội nghề nghiệp, các trung tâm phân tích độc lập đều không tham gia tích cực trong các nỗ lực nhằm giải quyết khủng hoảng, mà chỉ có các viên chức và nhà ngoại giao.

Do đó, bài học cần rút ra là không nên coi sự tham gia của tổ chức xã hội dân sự là phương án hai và chỉ chờ tới khi nào thích hợp thì mới kêu gọi họ.

7. Các mối liên hệ về chính trị giữa Nga và phương Tây không nên cắt đứt

Lịch sử khủng hoảng quốc tế cho thấy rằng câu trả lời tệ nhất chính là việc cắt đứt liên lạc đã thiết lập và đóng băng mọi kênh đối thoại. Trái lại, trong những tình huống nguy cấp thì đối thoại phải giữ vị trí hàng đầu.

Kết quả của một trong những giai đoạn nguy hiểm nhất trong chiến tranh Lạnh - Cuộc khủng hoảng Tên lửa Cuba năm 1962 - dẫn tới việc hệ thống vũ khí hạt nhân hiện nay đang được kiểm soát.

Theo Vietnamnet

Chuyên gia Mỹ: NATO đem quân đến Ba Lan khiến thế giới bất ổn Việc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại tây dương (NATO) tăng cường hiện diện quân sự tại Ba Lan là một diễn tiến nguy hiểm và mang tính khiêu khích, có thể dẫn đến một cuộc "khủng hoảng tên lửa Cuba" thứ hai, một giáo sư người Mỹ nói với hãng tin RIA Novosti (Nga). Một binh sĩ Mỹ đứng cạnh bệ phóng...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Thực hư tin Campuchia điều binh sĩ tới biên giới với Thái Lan sau vụ đối đầu08:43

Sự cố chấn động điền kinh: VĐV bị đối thủ vụt gậy vào đầu, nghi vỡ hộp sọ02:05

Xung đột Nga - Ukraine trước bước ngoặt08:59

Vụ trộm bồn cầu làm bằng 98 kg vàng: nghi phạm ra tay trong 5 phút09:08

Báo Mỹ: Ông Trump "khó chịu" vì trang phục của ông Zelensky01:28

Ông Trump khen ông Zelensky dũng cảm, không cam kết hỗ trợ lực lượng châu Âu tại Ukraine08:00

Phát sốt đoạn phim ông Trump, ông Netanyahu nhâm nhi cocktail ở bãi biển Gaza08:01

Không chỉ Mỹ, Pháp cũng đàm phán về khoáng sản quan trọng với Ukraine09:14

Xe mất thắng lao xuống rãnh ven đường, ít nhất 18 người thiệt mạng tại Thái Lan01:07

Chi tiết màn tranh cãi "đốt nóng" cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky01:38

Ông Tập Cận Bình nói kinh tế Trung Quốc đang đối mặt nhiều thách thức08:09

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Đồ uống có đường tác động ra sao đến sức khỏe cộng đồng?

21:08:05 11/03/2025

Trong Dự thảo Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN), có hàm lượng đường trên 5g/100ml được bổ sung vào đối tượng chịu thuế với thuế suất là 10%.

Tấn công tàu hỏa chở hàng trăm hành khách tại Pakistan

20:15:04 11/03/2025

Theo giới chức đường sắt, tại thời điểm xảy ra vụ việc, tàu Jaffar Express đang trong hành trình từ thành phố Quetta thuộc tỉnh Balochistan đến thành phố Peshawar ở tỉnh Khyber Pakhtunkhwa. Trên 9 toa tàu có khoảng 400 hành khách.

Thế kỷ 21: Quân đội Mỹ có đang mắc kẹt trong tư duy lỗi thời?

20:13:02 11/03/2025

Theo ông Ferrari, Mỹ cần đánh giá lại ba đặc điểm chính trong tổ chức và xây dựng lực lượng để đối phó với các cuộc xung đột trong tương lai.

Châu Âu và bóng đen tội phạm băng đảng

20:10:32 11/03/2025

Theo số liệu mới nhất của Cơ quan Thống kê EU (Eurostat), 10% công dân EU cho biết đã từng chứng kiến tội phạm, bạo lực hoặc phá hoại ở khu vực địa phương của họ.

Cách EU có thể đảm bảo an ninh cho Ukraine

19:57:48 11/03/2025

Viện trợ vũ khí ồ ạt và bền vững: Các nước thành viên cần tăng tốc chuyển giao vũ khí hạng nặng như xe tăng Leopard 2, hệ thống phòng không IRIS-T, đồng thời thúc đẩy sản xuất công nghiệp quốc phòng chung.

UAV ồ ạt tấn công Nga trước thềm hội nghị Ukraine-Mỹ: 91 chiếc ở Moskva và 126 chiếc ở Kursk bị bắn hạ

19:46:27 11/03/2025

Thống đốc khu vực Moskva, ông Andrei Vorobyov, cho biết ít nhất một người thiệt mạng và ba người bị thương. Ông Vorobyov cũng đăng một bức ảnh về một căn hộ bị hư hại với cửa sổ bị thổi bay.

Saudi Arabia chuyển mình thành trung gian hòa giải cho các cuộc khủng hoảng toàn cầu

19:45:57 11/03/2025

Việc Mỹ và Ukraine nhất trí gặp gỡ tại Saudi Arabia thay vì những địa điểm đáng chú ý khác như châu Âu đã làm nổi bật vị thế chủ chốt mới nổi của quốc gia giàu dầu mỏ này ở Trung Đông.

Kế hoạch của Mỹ đánh thuế cao đối với tàu biển do Trung Quốc đóng liệu có khả thi?

19:44:25 11/03/2025

Vào tháng 2, Đại diện Thương mại Mỹ (USTR), cơ quan chịu trách nhiệm điều tra vấn đề này, đã đề xuất mức phí 1,5 triệu USD đối với bất kỳ con tàu nào do Trung Quốc đóng khi cập cảng Mỹ.

Chỉ 7 quốc gia đạt tiêu chuẩn chất lượng không khí của WHO

19:40:06 11/03/2025

Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc tăng cường các biện pháp kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm không khí nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và hệ sinh thái toàn cầu.

Mỹ và Ukraine bắt đầu đàm phán tại Saudi Arabia

19:37:59 11/03/2025

Phái đoàn Mỹ do Ngoại trưởng Marco Rubio dẫn đầu và có sự tham gia của cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Mike Waltz. Dẫn đầu đoàn quan chức Ukraine là ông Andriy Yermak, Trợ lý cấp cao của Tổng thống Volodymyr Zelensky.

Neom - Dự án siêu đô thị của Saudi Arabia lao đao vì chi phí khổng lồ

19:32:58 11/03/2025

Trong khi đó, công ty tư vấn McKinsey vẫn đang kiếm bộn tiền. Theo WSJ, công ty này thu về hơn 130 triệu USD mỗi năm nhờ dự án này. Một người phát ngôn của McKinsey phủ nhận rằng công ty đã tham gia vào hành vi thao túng báo cáo tài chí...

Israel dồn dập tấn công nhiều cơ sở quân sự tại Syria

19:31:06 11/03/2025

Kể từ khi Tổng thống Syria al-Assad bị lật đổ vào tháng 12 năm ngoái, quân đội Israel đã thực hiện hàng trăm cuộc không kích vào các mục tiêu ở Syria.