Những dự báo về đại dịch COVID-19 hậu làn sóng Omicron
Trong 3 tháng, Omicron đã định nghĩa lại đáng kể về một làn sóng dịch bệnh nguy hiểm kể cả khi đã có sẵn các loại vaccine.
Một điểm xét nghiệm COVID-19 tại New York, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Được xác định lần đầu tiên vào tháng 11/2021, biến thể Omicron nhanh chóng khiến số ca mắc trên toàn cầu tăng thêm 3 triệu ca/ngày, với khoảng 1/5 số ca ghi nhận ở Mỹ. Tuần qua, các thành phố như New York, Boston, Washington ở Mỹ đều đã ghi nhận dịch bệnh có chiều hướng giảm, sau những diễn biến lắng dịu tại Anh và Nam Phi. Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh (CDC) Mỹ tập hợp các dự báo cho thấy làn sóng dịch tại Mỹ sẽ lê.n đỉn.h trong 2 tuần tới, với số ca mắc mới lên tới 800.000 ca/ngày trước khi giảm mạnh và số ca t.ử von.g cũng lên mức 3.000 ca/ngày vào tháng 2, gần gấp đôi mức hiện nay. Có thể nói, trong 3 tháng, Omicron đã định nghĩa lại đáng kể về một làn sóng dịch bệnh nguy hiểm kể cả khi đã có sẵn các loại vaccine. Tình hình này càng làm dấy lên những hoài nghi về điều gì sẽ xảy ra sau Omicron.
Số ca mắc mới do nhiễm Omicron ở Anh và Nam Phi giảm mạnh giúp dấy lên hy vọng rằng dịch bệnh tại Mỹ sẽ dịu hơn vào mùa Xuân sau khi tăng mạnh trong mùa Đông. Với tỷ lệ người có miễn dịch nhờ tiêm phòng cao hơn và làn sóng dịch bệnh sắp quét qua nước Mỹ, cùng với các loại thuố.c điều trị được chính phủ đảm bảo cung cấp, có thể tình hình dịch bệnh sắp tới sẽ dịu hơn nhưng chỉ là tạm lắng mà không phải được đẩy lùi.
Chuyên gia vaccine Scott Hensley, tại Đại học Pennsylvania, hy vọng những yếu tố trên giúp làn sóng dịch do biến thể Omicron trở thành làn sóng cuối cùng trong đại dịch. Virus sẽ tiếp tục lây nhiễm nhưng gây ít ca t.ử von.g và nhập viện hơn, các văn phòng mở cửa trở lại, các sự kiện cộng đồng được tổ chức và không cần đeo khẩu trang.
Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học khác tỏ ra thận trọng hơn, cho rằng không có gì đảm bảo số ca mắc mới ở Mỹ sẽ giảm tới mức trước khi làn sóng Omicron xảy ra. Bác sĩ Lemieux, từ Bệnh viện đa khoa Massachussets cho rằng hiện chưa đến lúc khẳng định Mỹ đã vượt qua đại dịch. Ở một số nơi, sau làn sóng do Omicron đến làn sóng do biến thể phụ BA.2 của Omicron hay biến thể Delta lại xuất hiện nhiều trở lại. Dù nhận định tình hình sẽ có thể tốt lên nhưng bác sĩ này cho rằng cần tiếp tục theo dõi sát quá trình tiến hóa của virus này vì đây là yếu tố quan trọng định hình đại dịch cho tới nay.
Có khả năng Omicron sẽ chỉ là một biến thể mới giống như những biến thể khác gây ra các làn sóng dịch bệnh trong một đại dịch có thể còn kéo dài. Dù vậy, đến nay, hầu hết các nhà khoa học nhất trí rằng sự xuất hiện của Omicron là một bước ngoặt trong tiến trình đại dịch xảy ra.
Video đang HOT
Theo nhà miễn dịch học Shane Crotty, từ viện miễn dịch La Jolla, biến thể này có tới 50 đột biến, với khả năng lây lan rất nhanh và linh hoạt hơn rất nhiều so với những gì từng được biết. Đó là điều đáng lo ngại và khiến giới khoa học phải cảnh giác hơn trước khả năng biến đổi tiếp theo của virus này. Omicron có tới 32 đột biến trên gai protein dùng để xâm nhập vào tế bào vật chủ, gấp 3 lần so với các biến thể trước đó. Thực tế rằng một virus có thể thay đổi tới mức này và tiếp tục có khả năng lây nhiễm vượt trội chính là điều khiến giới khoa học lo ngại và mở rộng nghiên cứu.
Theo chuyên gia Scotty, việc Omicron có nhiều đột biến một cách bất thường và đột biến dẫn tới khả năng hoạt động rất hiệu quả là điều khiến giới khoa học lo ngại rằng trong tương lai virus sẽ tiếp tục biến đổi khó lường.
Về mặt dữ liệu, Omicron gây tỷ lệ t.ử von.g thấp hơn Delta. Tuy nhiên, nguy cơ vẫn còn và các nhà khoa học đang tìm cách đán.h giá liệu Omicron có thực sự gây bệnh nhẹ hơn không hay chỉ vì số người tiêm phòng bị bệnh cao hơn nên ít nguy cơ t.ử von.g hơn. Chuyên gia Scott cho rằng nếu so với Delta thì Omicron gây ra ít ca t.ử von.g hơn những nếu so với biến thể gốc thì Omicron không hề ít nguy hiểm hơn. Bên cạnh đó, nguy cơ xuất hiện biến thể mới gây t.ử von.g nhiều hơn và lây lan nhanh hơn không phải chỉ là lý thuyết.
Trên thực tế, một số đột biến nguy hiểm hơn có ở Delta đã không được Omicron “kế thừa” nhưng lại xuất hiện ở một số dòng biến thể khác, tìm thấy ở những nơi khác nhau. Dù vậy, có một điều phải công nhận là các loại vaccine đã làm tốt công việc bảo vệ trước nguy cơ bệnh nặng và điều này rất đáng khích lệ. Theo chuyên gia Scott, điều này có nghĩa rằng ít nhất vaccine vẫn đang hoạt động hiệu quả dù virus đột biến.
Bảng yêu cầu đeo khẩu trang trước khi vào rạp chiếu phim ở New York, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN
Bên cạnh đó, có khả năng con người có miễn dịch nhiều hơn trước virus sau làn sóng dịch do Omicron gây ra. Số lượng lớn người đã mắc bệnh trong làn sóng này cộng với khoảng 60% dân số thế giới đã được tiêm ít nhất một 1 mũi vaccine phòng bệnh thì khả năng miễn dịch với virus nhìn chung được nâng cao hơn. Tuy nhiên, thế giới cẫn còn cần phải cảnh giác vì thực tế virus corona có thể lây lan cả ở động vật. Hàng tỷ người vẫn chưa được tiêm phòng là dư địa lớn cho virus tiếp tục biến đổi. Các biến thể mới xuất hiện gần đây vẫn là từ nhóm chưa tiêm phòng.
Chuyên gia Deepta Bhattacharya, từ đại học Arizona, cho rằng Omicron có thể chỉ là một biến thể giúp thế giới có thêm thời gian để ứng phó với dịch bệnh đồng thời nhấn mạnh sau làn sóng dịch do Omicron vẫn cần chú trọng tiêm phòng cho người dân. Về lâu dài, việc kết hợp chiến dịch tiêm phòng toàn cầu và các làn sóng dịch bệnh tạo miễn dịch trong cộng đồng đến một lúc nào đó sẽ dẫn tới làn sóng cuối cùng của đại dịch nhưng hiện chưa ai có thể dám chắc về khoảng thời gian này.
Mỹ cấp phép thuố.c trị Covid-19 đường uống của hãng Pfizer
Liệu trình diều trị Covid-19 đường uống của Pfizer mang tên Paxlovid được Mỹ cấp phép, trong bối cảnh số ca bệnh, nhập viện và t.ử von.g đều đang gia tăng tại nước này.
Quá trình sản xuất thuố.c kháng Covid-19 thử nghiệm của Pfizer, Paxlovid, trong một phòng thí nghiệm ở Freiburg, Đức (Ảnh: Pfizer).
AP đưa tin, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) ngày 22/12 đã cấp phép cho Paxlovid - loại thuố.c trị Covid-19 đường uống đầu tiên - tại nước này. Paxlovid của hãng dược Pfizer sẽ có thể dược dùng tại nhà để ngăn chặn các triệu chứng nặng của mầm bệnh.
Dấu mốc này diễn ra trong bối cảnh ca bệnh, ca nhập viện và người chế.t vì Covid-19 ở Mỹ đều tăng trong thời gian qua và các quan chức y tế cảnh báo nguy cơ xảy ra trận "sóng thần" dịch bệnh do biến chủng siêu đột biến Omicron gây ra.
Thuố.c Paxlovid được xem là cách nhanh và rẻ hơn hẳn để trị Covid-19. Các thuố.c được Mỹ cấp phép trước đó yêu cầu phải được truyền hoặc tiêm.
Một loại thuố.c đường uống của hãng dược Merck dự kiến cũng có thể sẽ sớm được cấp phép. Tuy nhiên, thuố.c của Pfizer được ưu tiên hơn vì mức độ hiệu quả rất cao khi làm giảm gần 90% nguy cơ nhập viện và t.ử von.g ở nhóm những bệnh nhân dễ có triệu chứng nặng và chỉ gây ra tác dụng phụ nhẹ.
"Hiệu quả cao, tác dụng phụ thấp và đây là thuố.c dạng đường uống. Nó đáp ứng mọi tiêu chí. Đây là loại thuố.c giúp giảm 90% rủi ro nhập viện và t.ử von.g ở nhóm có nguy cơ cao. Điều này thật tuyệt vời", tiến sĩ Gregory Poland từ tổ chức y tế Mayo Clinic nhận định.
Cụ thể, FDA cấp phép thuố.c của Pfizer cho nhóm người trưởng thành và tr.ẻ e.m trên 12 tuổ.i với kết quả xét nghiệm dương tính với virus Sars CoV-2 và có các triệu chứng sớm. Những người này thuộc nhóm có nguy cơ cao nhất phải nhập viện nếu nhiễm mầm bệnh, bao gồm người cao tuổ.i bị béo phì và bệnh tim. Tr.ẻ e.m phải có cân nặng ít nhất 40 kg để được sử dụng thuố.c này.
Cả 2 loại thuố.c từ Pfizer và Merck dự kiến sẽ đều có hiệu quả với Omicron vì chúng không tấ.n côn.g vào protein gai của SARS-CoV-2, nơi thường xảy ra các đột biến tạo nên các chủng mới.
Hiện tại nguồn cung của thuố.c này vẫn khá hạn chế do thời gian sản xuất. Pfizer tuyên bố họ sẽ tăng tốc trong năm tới. Chính phủ Mỹ đã đồng ý mua số liệu trình Paxlovid đủ để trị cho 10 triệu người. Pfizer cho biết họ đang trong quá trình sản xuất 80 triệu liệu trình trên toàn cầu vào năm tới, thông qua hợp đồng với các đối tác ở Anh, Australia và một số nước khác.
Các chuyên gia đều đồng ý rằng vaccine là cách tốt nhất để bảo vệ mọi người khỏi Covid-19. Tuy nhiên, với khoảng 40 triệu người trưởng thành Mỹ chưa tiêm chủng, các loại thuố.c đường uống hiệu quả có thể đóng vai trò quan trọng để dập tắt làn sóng lây nhiễm hiện tại và trong tương lai. Mỹ hiện đang ghi nhận khoảng 140.000 ca bệnh mới mỗi ngày và giới chức nước này cảnh báo Omicron có thể làm con số này tiếp tục gia tăng.
Trong một diễn biến khác, Pfizer ngày 16/11 chấp thuận để các công ty dược đủ điều kiện sản xuất thuố.c kháng Covid-19 mà Pfizer phát triển, cho 95 quốc gia trên thế giới, gồm các nước thu nhập thấp và trung bình.
Biến chủng Omicron lan nhanh, Anh ghi nhận hơn 106.000 ca/ngày Anh đang đối mặt với làn sóng lây nhiễm Covid-19 mạnh chưa từng có, được cho là có liên quan đến Omicron - biến chủng mới của SARS-CoV-2 có khả năng lây lan cao hơn nhiều so với các biến chủng khác. Bất chấp sự lây lan của Omicron, Anh chưa có kế hoạch siết hạn chế trước Giáng sinh (Ảnh: AFP). Guardian...