Những đồ chơi dành cho trẻ tự kỷ

Theo Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Thị Hồng Thúy – Khoa Tâm thần, Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ tự kỷ thường có các rối loạn các quá trình cảm giác nên cách chơi và đồ chơi có thể giúp cho trẻ điều hòa các giác quan.

Trẻ tự kỷ gặp khó khăn trong việc chơi, vì trẻ có khiếm khuyết trong giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi rập khuôn . Chơi là một phương tiện trung gian nhằm giúp trẻ phát triển kỹ năng nhận thức như giải quyết vấn đề, sắp xếp thứ tự và bắt chước. Chơi cũng hỗ trợ sự phát triển của ngôn ngữ, kỹ năng vận động, tương tác xã hội và hiểu biết và giao tiếp với người khác.

Dưới đây là những nhóm đồ chơi được Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Thị Hồng Thúy tư vấn nên mua cho trẻ tự kỷ chơi:

Đồ chơi hấp dẫn về thị giác: điểm mạnh của trẻ tự kỷ là học bằng thị giác, vì vậy những đồ chơi, đồ vật hấp dẫn về thị giác có kết hợp với chuyển động và âm thanh kết hợp vận động của tay đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển chú ý chung của trẻ tự kỷ. Một số ví dụ về đồ chơi:

- Thổi bóng xà phòng

- Ô tô dây cót có âm thanh và ánh sáng, đóng mở cửa

- Chóng chóng

- Lô gô, đồ chơi chồng lắp

- Thả hình vào cột hoặc hộp

- Đàn gõ

- Vòng lò xo ngũ sắc

- Bóng gai phát sáng

- Các đèn phát sáng màu khác nhau

- Ghép hình

- Tranh ảnh (ánh chụp, lô tô, sách tranh, truyện, tranh chủ đề…)

Đồ chơi giả vờ: để phát triển chơi tương tác với người khác và khả năng tưởng tượng. Ví dụ một số đồ chơi:

- Búp bê, thú bông

- Bộ cốc chén, nấu ăn…

- Bộ cắt hoa quả

- Bàn chải, lược, bát thìa, giấy ăn…

- Nhà, ô tô, ….

- Trò chơi giả vờ: đóng vai

Đồ chơi vận động tinh: để phát triển kỹ năng vận động phối hợp tay mắt, bắt chước, sự kiên trì, điều hòa rối loạn cảm giác.

- Bảng từ, giấy, bút sáp và chì mầu…

- Đất nặn

- Kéo cắt, giấy màu

- Xâu con giống, hạt

- Lô gô, lắp ghép

- Nhặt vật nhỏ, gấp, xé, bóc, kẹp…

Các trò chơi tạo sự uyển chuyển: có tác dụng tạo không khí vui nhộn, tương tác và điều hòa vận động

- Bài hát đồng giao kết hợp với các động tác cơ thể: Nu na nu nống, kéo cưa, nhong nhong, chi chành, đập “je”, dung dăng dung dẻ…

- Bài hát về cơ thể kết hợp động tác…

- Bài hát về con vật kết hợp với các động tác

Đồ chơi vận động cơ thể: trẻ thích tham gia vào loại trò chơi này hơn là vì ít cần óc tưởng tưởng, ít phải dùng ngôn ngữ, nó làm giảm hành vi định hình, cải thiện điều hòa vận động. Ví dụ:

- Cầu trượt, xích đu, bập bênh…; Đá, ném bóng…

- Lăn hoặc nhún trên bóng to; Bàn nhún, câu thăng bằng…

- Kéo dây chun; Xe đạp, xe lắc

Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Thị Hồng Thúy tư vấn cũng tư vấn một số hướng dẫn khi chơi với trẻ:

- Tạo ra ngang tầm mắt với trẻ, cố gắng tạo ra sự chú ý của trẻ vào người chơi và người chơi cũng phải chú ý vào hành động trẻ đang làm

- Dùng từ thật đơn giản hướng tới vật trẻ đang nhìn hoặc hành động trẻ đang làm. Ví dụ trẻ nhìn thổi bóng thì nói “bóng”, chọc ngón tay vào bòng nổ thì nói “bùm”…

- Chơi hồn nhiên, bắt chước hành động chơi của trẻ, tạo không khí vui nhộn, hào hứng mới thúc đẩy được trẻ tương tác với người chơi.

- Có thể lặp đi lặp lại một số từ lệnh, tạo sự tiên lượng ở trẻ, ví dụ: môt, hai…ba “mở”, giơ tay chờ đợi hành động đập “je”.

- Có phần thưởng: Khi trẻ làm được phần thường là lời khen ngợi và kết hợp tác động vui nhộn vào cơ thể hoặc đồ ăn hoặc thứ trẻ thích.

- Các đồ chơi nên xếp riêng từng loại vào từng hộp nhựa có nắp và dán nhãn bên ngoài là ảnh hoặc biểu tượng về đồ chơi đó, trẻ chơi từng thứ một, chơi xong dạy trẻ cất phải cất gọn gàng ngăn nắp. Nên có rổ có biểu tượng “xong rồi” đi cùng mỗi khi chơi để yêu cầu trẻ kết thúc trò chơi. Hỗ trợ trẻ nếu trẻ không biết chơi theo cách ” cầm tay chỉ việc và giảm dần sự giúp đỡ”.

- Với trẻ chưa biết chơi hoặc mức độ nặng thì ban đầu khi chơi cần 2 người: một người là đối tác chơi, một người hỗ trợ trở chơi, sâu đó đổi lại vai.

- Các trò chơi nhóm nên tạo cho trẻ sự chờ đợi và biết lượt chơi.

Vnmedia