Những đại dịch khủng khiếp nhất lịch sử nhân loại trước Covid-19
Nhiều đại dịch trong quá khứ càn quét khắp địa cầu, cướp đi hàng triệu sinh mạng.
Đêm qua (11/3), WHO công bố Covid-19 là đại dịch, khi số ca nhiễm bệnh lên tới hơn 124.000 với 4.585 người thiệ.t mạn.g.
Trước dịch bệnh này, trong quá khứ từng có nhiều đại dịch càn quét qua các quốc gia, cướp đi hàng triệu sinh mạng.
Các nhà kho được chuyển đổi làm nơi điều trị cho người nhiễm bệnh được cách ly trong trận dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918.
Đại dịch Antonine (khoảng năm 180 sau công nguyên)
Được biết đến là bệnh dịch Antonine, bệnh bắt đầu với những người Hung sau đó lây nhiễm cho người Đức, truyền sang người La Mã có quân đội rộng khắp Đế quốc La Mã.
Galen, bác sĩ người Hy Lạp, chứng kiến sự bùng phát và ghi lại các triệu chứng bệnh: tiêu chảy đen (cho thấy có thể có xuất huyết tiêu hóa), ho dữ dội, hơi thở có mùi hôi và triệu chứng da. Tổng số người chế.t ước tính khoảng 5 triệu.
Căn bệnh này đã giế.t chế.t tới một phần ba dân số ở một số khu vực và tàn phá quân đội La Mã. Bệnh dịch tiếp diễn cho đến khoảng năm 180 sau công nguyên. Hoàng đế Marcus Aurelius là một trong những nạ.n nhâ.n.
Cái chế.t đen (1346 – 1353)
Từ năm 1346 đến năm 1353, một “cái chế.t đen” tàn phá châu Âu, châu Phi và châu Á, số người chế.t ước tính từ 75 đến 200 triệu người.
Được cho là có nguồn gốc từ châu Á, bệnh dịch hạch rất có thể đã được truyền qua các lục địa bởi những con bọ chét sống kí sinh trên chuột ở tàu buôn. Cái chế.t đen bắt đầu ở London trong một giáo xứ nghèo, đông đúc. Khi nó tấ.n côn.g một hộ gia đình, ngôi nhà bị niêm phong, một chữ thập đỏ được sơn trên cửa và cả gia đình bị kết án t.ử hìn.h.
Xá.c chế.t trở nên nhiều đến mức các th.i th.ể thối rữa trên mặt đất tạo ra mùi hôi thối liên tục.
Bệnh dịch khủng khiếp được cho là giế.t chế.t 1/3, hoặc thậm chí 60% dân số châu Âu.
Cúm Tây Ban Nha (1918)
Đại dịch cúm Tây Ban Nha, thường được coi là một trong những dịch nguy hiểm nhất trong lịch sử, giế.t chế.t khoảng 50 triệu người trong số 500 triệu người mắc bệnh khi nó càn quét châu Âu vào năm 1918 và lan tới Mỹ, giế.t chế.t 675.000 người Mỹ.
Con số này còn nhiều hơn số người chế.t trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, kết thúc vào năm 1918, với khoảng 20 triệu người thiệ.t mạn.g.
Làn sóng đầu tiên của đại dịch năm 1918 xảy ra vào mùa Xuân. Người bệnh trải qua các triệu chứng cúm điển hình như ớn lạnh, sốt và mệt mỏi sau đó hồi phục sau vài ngày. Tuy nhiên, làn sóng thứ hai, dễ lây lan xuất hiện vào mùa Thu cùng năm đó và nạ.n nhâ.n đã chế.t trong vài giờ hoặc vài ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng, da của họ chuyển sang màu xanh và phổi chứa đầy chất lỏng khiến họ nghẹt thở.
Video: Covid-19 biến chủng, Việt Nam siết xuất, nhập cảnh
Vào thời điểm đó, không có thuố.c hoặc vaccine để điều trị bệnh hiệu quả. Người dân được lệnh đeo mặt nạ, trường học, nhà hát và các doanh nghiệp bị đóng cửa và các th.i th.ể chất đống trong nhà xác tạm thời, nhiều người phải đào mộ cho chính các thành viên trong gia đình họ.
Nó được biết đến trên toàn thế giới với tên cúm Tây Ban Nha, vì Tây Ban Nha bị ảnh hưởng nặng nề bởi căn bệnh này. Điều khiến đại dịch cúm năm 1918 khác biệt với các vụ dịch cúm khác là các nạ.n nhâ.n: Thay vì dịch bệnh giế.t chế.t người già trẻ nhỏ, nó lại đán.h gục những thanh niên hoàn toàn khỏe mạnh, trong khi những đứ.a tr.ẻ và những người có hệ miễn dịch yếu hơn vẫn còn sống.
Đến mùa hè năm 1919, đại dịch cúm chấm dứt, vì những người bị nhiễm bệnh đã chế.t hoặc đã phát triển được miễn dịch.
Cúm châu Á (1956-1958)
Cúm châu Á là đại dịch cúm A tiểu loại H2N2 có nguồn gốc từ Trung Quốc năm 1956 và kéo dài đến năm 1958. Trong vài tháng đầu, nó lan rộng khắp Trung Quốc và các khu vực, đến giữa mùa hè, nó đã đến Mỹ. Vài tháng sau, nhiều trường hợp nhiễm được báo cáo, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, người già và phụ nữ mang thai. Đại dịch cũng đã đến Vương quốc Anh và đến tháng 12, tổng cộng 3.550 ca chế.t người được báo cáo ở Anh và xứ Wales.
Ước tính số người chế.t do đại dịch khác nhau tùy thuộc vào nguồn, nhưng Tổ chức Y tế Thế giới công bố số liệu cuối cùng là khoảng 2 triệu người, trong đó có 69.800 người ở Mỹ.
Zika
Virus Zika là một loại flavivirus do muỗi truyền gây bệnh có các triệu chứng bao gồm sốt, phát ban, đau khớp và mắt đỏ.
Vào tháng 5/2015, việc truyền nhiễm virus Zika đầu tiên được báo cáo ở Brazil và các nhà nghiên cứu tin rằng loại virus này xuất hiện trong cuộc đua ca nô World Sprint Championship tháng 8/2014, được tổ chức tại Rio de Janeiro, nơi thu hút những người tham gia từ bốn nước Thái Bình Dương.
Nạ.n nhâ.n của virus Zika.
Virus này nhanh chóng lây lan và ảnh hưởng đến hơn 1,5 triệu người ở 68 quốc gia, nhờ khả năng muỗi phát triển mạnh trong cuộc sống thành phố, với rác thải, mương nước mở, cống thoát nước bị tắc nghẽn, bãi rác và nhà ở chật chội.
Virus này cũng có liên quan đến vấn đề hàng ngàn trẻ sơ sinh ở Brazil được sinh ra với microcephaly, một chứng rối loạn thần kinh, khiến em bé có bộ não kém phát triển và đầu nhỏ bất thường.
Cũng có một số lượng gia tăng thai chế.t lưu và sảy thai ở những bà mẹ bị nhiễm virus. Những đứ.a tr.ẻ sống sót phải đối mặt với khuyết tật trí tuệ và chậm phát triển.
Cúm Hong Kong
Từ trường hợp được báo cáo đầu tiên vào ngày 13/7/1968 tại Hong Kong, 17 ngày sau dịch bùng phát lan sang Singapore và Việt Nam. Trong vòng ba tháng đã lan tới Philippines, Ấn Độ, Australia, châu Âu và Mỹ. Dịch khiến hơn 1 triệu người chế.t trong đó 500.000 cư dân Hong Kong, khoảng 15% số dân ở đây vào thời điểm đó.
PHƯƠNG ANH
Theo vtc.vn
Ác mộng 'Cái chế.t Đen' ám ảnh Italy
Dịch Covid-19 bùng phát châm ngòi cho tình trạng phân biệt đối xử ở Italy, như những gì nước này từng trải qua thời đại dịch "Cái chế.t Đen".
Italy đang chứng kiến đợt bùng phát dịch Covid-19 lớn nhất châu Âu với hơn 200 ca nhiễm và 7 người t.ử von.g. 11 thị trấn phong tỏa, trường học đóng cửa, các trận bóng bị hủy, cửa hàng trống trơn, chính quyền khuyến cáo người dân không ra khỏi nhà, trong khi các cửa hàng bị vét sạch vì nhu cầu tích trữ nhu yếu phẩm tăng cao.
Những tin tức đáng báo động về nCoV đã thổi bùng nỗi hoảng loạn và tình trạng phân biệt đối xử ở quốc gia châu Âu này. Người Italy điên cuồng tìm kiếm thông tin về "Bệnh nhân số 0", người đầu tiên mang virus vào đất nước, trong khi truyền thông nước này mô tả nó như một cuộc "săn người".
Nhiều người nhanh chóng quy kết một người đàn ông 41 tuổ.i ở tỉnh Lodi, vùng Lombardia là "Bệnh nhân số 0", sau khi ông này nhập viện với các triệu chứng tương tự viêm phổi và từng tới Trung Quốc. Gia đình người đàn ông này chỉ "thở phào" khi tất cả xét nghiệm của ông đều cho kết quả âm tính với nCoV.
Bức vẽ trên tường gần quảng trường Piazza Vittorio, thành phố Rome với nội dung "Tôi không phải là virus" và "Ở đây tồn tại dịch bệnh của sự ngu dốt, nên chúng ta phải bảo vệ chính mình". Ảnh: Reuters.
Trong lúc Italy chưa tìm ra "Bệnh nhân số 0", các cộng đồng người Hoa và gốc Á ở nước này trở thành đối tượng bị côn.g kíc.h, bị tẩy chay, đ.e dọ.a hoặc thậm chí tấ.n côn.g. Matteo Salvini, lãnh đạo đảng cựu hữu nước này, kêu gọi đình chỉ mọi hoạt động đi lại giữa Italy và Trung Quốc. Trong một tuyên bố sau đó, ông cũng kêu gọi đóng cảng biển với người nhập cư từ các nước châu Phi.
Định kiến đối với cộng đồng người Hoa giữa dịch Covid-19 là vấn đề phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới. Tại Mỹ, cư dân tránh tới quán ăn ở khu phố người Hoa ở các thành phố lớn. Nhưng đặc biệt ở Italy, những kiểu phân biệt đối xử như vậy luôn tồn tại.
Cách phản ứng của người Italy với dịch bệnh khiến người ta nhớ lại đại dịch "Cái chế.t Đen" từng hoành hành ở châu Âu cách đây hàng trăm năm, thậm chí tại chính những thị trấn đang bị phong tỏa của Italy.
"Cái chế.t Đen" là thuật ngữ để chỉ bệnh dịch hạch tàn phá Italy và nhiều nước châu Âu hồi thế kỷ 17. Vào thời điểm đó, không nơi nào chứng kiến làn sóng kích động như ở Milan, chủ yếu là do thuyết âm mưu từ những năm 1300 rằng kẻ xấu cố tình truyền bệnh thông qua thuố.c mỡ và bột mà họ lén bôi lên mọi người, lên cánh cửa hay trên tường. Những người này được gọi là "untore", người xức dầu, hay có thể hiểu là người lây bệnh và trở thành mục tiêu tấ.n côn.g của đám đông.
Mặc dù không có căn cứ đáng tin cậy nào, lời buộ.c tộ.i nhắm vào các "untore" đó vẫn có sức mạnh ghê gớm: Đối tượng đầu tiên bị nhắm tới vào giữa thế kỷ 14 là cộng đồng người Do Thái. Người châu Âu cáo buộc người Do Thái muốn giế.t tất cả người theo đạo Kitô bằng cách lây nhiễm dịch bệnh. Ngay cả khi Giáo hoàng ra tuyên bố rằng người Do Thái không phải là đối tượng làm lây lan dịch bệnh, đám đông vẫn không dừng lại.
Chưa đầy hai thế kỷ sau, bệnh dịch hạch lan tới Milan. Nhiều người lan truyền tin đồn rằng có những kẻ mang theo lọ dầu chứa mầm bệnh dịch hạch đi lại khắp nơi.
"Dagli! All'untore!", lời kêu gọi hàn.h hun.g "untore", phổ biến ở Italy đến mức tới giờ nó vẫn được xem là cách nói chung của người dân nước này để chỉ việc tấ.n côn.g ai đó vì một lý do bịa đặt.
Người Italy không lạ lẫm gì với giai đoạn đó, bởi nó từng được đưa vào cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của Alessandro Manzoni năm 1828 "I Promessi Sposi" (Người được đính hôn) và được đưa vào sách giáo khoa nước này. Trong tiểu thuyết đó, Manzoni đã viết về sự kích động tập thể xuất hiện trong thời kỳ bệnh dịch hạch bùng phát.
Cảnh sát đeo khẩu trang đứng chốt kiểm tra bên ngoài thị trấn Codogno, vùng Lombardy hôm 24/2. Ảnh: NY Times.
Dường như những người Italy từng được học về giai đoạn lịch sử này lại đang lặp lại cơn ác mộng đó. Giống như người Do Thái thế kỷ 14 và những "untore" không có thật ở thế kỷ 17, người gốc Á ở Italy đang trở thành mục tiêu phân biệt đối xử và bị tấ.n côn.g trong thế kỷ 21.
"Khi không còn được lý trí và lòng khoan dung ngăn cản, nghi ngờ và ác cảm sẽ khiến mọi người nghĩ rằng những người bất hạnh nhất là kẻ có tội, chỉ dựa vào những thông tin mơ hồ và cáo buộc thiếu suy xét nhất", Manzoni từng viết trong tác phẩm của mình.
Thanh Tâm (Theo Quartz)
Theo vnexpress.net
Rùng mình dự đoán về đại dịch xác sống ám ảnh nhân loại Đại dịch xác sống (zombie) được nhiều người tin rằng thực sự có thể xảy ra. Một khi visus xác sống được phát tán ra thì nhân loại sẽ đối mặt với sự tuyệt chủng trong khoảng 6 tháng. Tính toán này của các nhà khoa học khiến dư luận bàng hoàng. Trong những thập kỷ qua, đại dịch xác sống (zombie) là...