Những chuyện nhỏ trên cung đường du lịch Tây Bắc

Tây Bắc gồm 6 tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Yên Bái. Trong số đó, Sơn La giữ một vị trí đặc biệt thuận lợi, là trung tâm của cánh cung Tây Bắc.

Nhiều chuyên gia du lịch đánh giá, nếu có thể làm nổi bật hơn nữa giá trị vốn có và xây dựng thêm nhiều sản phẩm du lịch đặc thù thì trong tương lai không xa, Sơn La sẽ trở thành một điểm đến hàng đầu trên hành trình khám phá Tây Bắc rực rỡ sắc màu.

LTS: Có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, nguyên sơ, địa hình, địa chất độc đáo, văn hóa các dân tộc đặc sắc cùng truyền thống lâu đời… Tây Bắc luôn là vùng đất “gây thương nhớ” cho bất cứ ai từng đặt chân đến dù chỉ một lần. Với những gì được nhiên nhiên ưu ái ban tặng, các sản phẩm du lịch của Tây Bắc hấp dẫn du khách cả trong và ngoài nước.

Hai năm đại dịch với mức độ tàn phá khủng khiếp về kinh tế, giao thương, hoạt động xê dịch của cả thế giới dường như đóng băng. Ngay khi “bầu trời mở cửa” trở lại, trong khi các vùng du lịch tiềm năng khác còn đang loay hoay phục hồi thì du lịch Tây Bắc đã nhanh chóng ổn định và hút khách. Những đợt nghỉ lễ, nhiều điểm tham quan lưu trú ở các tỉnh Tây Bắc luôn kín chỗ. Phục hồi nhanh sau đại dịch dù là tín hiệu đáng mừng, nhưng Tây Bắc vẫn còn nhiều thứ phải hoàn thiện. Đó là phải đầu tư, định hướng để làm sao phát triển đồng bộ, tạo sinh kế cho người dân, đồng thời vẫn bảo tồn được giá trị truyền thống, bảo tồn được cảnh quan thiên nhiên và môi trường. Đây thực sự là bài toán đang trong quá trình đi tìm lời giải của lãnh đạo các tỉnh Tây Bắc.

Tour săn mây từ lâu đã là “đặc sản” của du lịch Sơn La và các tỉnh Tây Bắc

Những điểm đến xanh trên cao nguyên

Bây giờ, Mộc Châu (Sơn La) đã thực sự thay da đổi thịt, cái sinh lực mạnh mẽ và dồi dào của đất và người nơi này đủ để xua đi những đói nghèo, lạc hậu của những ngày tháng cũ. Những mô hình kinh tế xanh, du lịch xanh, trang trại xanh đang được gây dựng ngày càng nhiều khiến du khách đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác. Ở xã Tân Lập (huyện Mộc Châu) không ai là không biết đến ông Hà Văn Quý, chủ nhân của Bản Hoa homestay. Ông là Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới – danh hiệu cao quý mà Đảng và Nhà nước đã trao tặng để ghi nhận những đóng góp của ông đối với mảnh đất Tân Lập này. Trò chuyện với chúng tôi dưới hiên ngôi nhà sàn bằng gỗ xinh xắn được ông dựng lên vừa là để làm nơi sinh hoạt của gia đình, vừa là nơi đón khách lưu trú cuối tuần, ông chậm rãi kể: “Trong quãng thời gian công tác suốt 38 năm 6 tháng cho tới trước khi nghỉ hưu, tôi có tới 20 năm làm Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Tân Lập. Tôi hiểu mảnh đất này hệt như bản thân mình vậy. Nỗi trăn trở làm sao để gia đình, bà con trong thôn, trong xã vươn lên thoát nghèo luôn đeo đẳng trong suy nghĩ tôi suốt mấy chục năm ròng”.

Thế rồi, mãi đến năm 2012, ông Quý quyết định mua một mảnh đất nhỏ ở Bản Hoa, dựng ngôi nhà sàn theo đúng truyền thống của dân tộc Thái, xung quanh nhà là ao cá, vườn cây… Năm 2014, “mô hình kinh tế tư nhân” của gia đình ông chính thức đi vào hoạt động. Mỗi du khách một lần đến ở nhà ông đều như một vị sứ giả du lịch. Người nọ truyền tai người kia, lại thêm sự kết nối với một số doanh nghiệp lữ hành ở Hà Nội, homestay của gia đình ông Quý đón khách đều. Khó khăn nhất là giai đoạn dịch bệnh Covid-19, gia đình ông mất gần 2 năm đứt đoạn do những chính sách về giãn cách và phòng dịch. Nhưng ngay sau khi các dịch vụ mở cửa trở lại, giao thương và đi lại được phục hồi, gia đình ông lại túc tắc đón khách tới lưu trú. Hôm chúng tôi đến nhà ông, ngoài bờ giếng đang mổ lợn. Con lợn cắp nách nhà nuôi, nhưng có khách đến thì đưa “lên mâm”, đảm bảo nguồn thực phẩm thật sạch. Ngoài vườn thì giàn su su đang đến mùa rộ quả, cứ thế mà luộc lên thôi cũng đủ ngon ngọt rồi. Măng ở sau vườn, thích ăn củ nào thì đào củ ấy, chỉ có cá ở dưới ao là khó bắt. Nhưng cũng có nhiều du khách khi đến nhà ông là đòi trải nghiệm bắt cá cho bằng được. Thì đấy, cần câu sẵn, lưới cũng sẵn, có khó gì đâu.

Bữa đó, nhờ “tài năng” của những người đồng nghiệp cùng chuyến đi, mâm cơm tối ngoài lợn mán, măng tre, su su luộc vốn đã đủ thịnh soạn rồi lại còn có thêm cả cá nướng, phần thưởng cho những người biết… đi câu. Bên chén rượu men lá thơm nồng, ông Quý vui vẻ ngồi ăn cơm cùng khách, cứ nhẩn nha vừa chiêu từng hớp rượu nhỏ vừa kể về những ngày tháng đã qua, về những đồi chè bao la ngoài cửa sổ và cả về những nỗ lực vươn lên xây dựng nông thôn mới của những người dân nơi này….

Chèo SUP hiện đang trở thành tour ăn khách ở Mộc Châu

Cách nghĩ mới, hướng phát triển mới

Cùng với Bản Hoa, Bản Dọi, xã Tân Lập cũng đang được xem như một điểm sáng cho sự phát triển du lịch cộng đồng. Bản Dọi cách Bản Hoa chỉ khoảng vài cây số đường núi, đường sá cũng đã được mở rộng không còn khó đi như trước. Dù ra đời sau, nhưng những homestay ở Bản Dọi lại được đầu tư bài bản hơn, hệ thống hơn. Đáng chú ý, tại Bản Dọi có 7 hộ nằm trong dự án do Action on Poverty (AOP), một tổ chức phi chính phủ Australia tài trợ.

Ông Hà Văn Quyết, chủ nhân của homestay Hà Quyết kể, cơ sở lưu trú của gia đình ông chính thức đi vào hoạt động từ ngày 10-6-2020. Mới đầu còn bỡ ngỡ lắm, nhưng rồi qua một vài lần đón khách, được sự góp ý trực tiếp từ du khách cũng như sự giúp đỡ của chính quyền địa phương và các đơn vị tư vấn, lữ hành du lịch, các hạng mục sinh hoạt, ăn, ở của gia đình ông cứ thế mà hoàn thiện dần dần. Mỗi lần khách đến, khách đi đều mang lại cho gia đình những kinh nghiệm quý báu, để từ đó có thể phục vụ du khách tốt hơn trong những lần tới. Ông Quyết nhớ lại: “Lần đón khách nước ngoài đầu tiên là khi ngôi nhà của tôi vừa được hoàn thiện và đi vào hoạt động. Cặp vợ chồng du khách người Đức đến “xông nhà”, dù phong tục tập quán và quan niệm sinh hoạt của 2 nền văn hóa Á – Âu có khác nhau, xong họ cũng đã nhiệt tình để lại nhiều góp ý thiện chí khiến tôi có thêm những kinh nghiệm cho lần sau”.

Đồi chè ở Mộc Châu (Sơn La) đang trở thành điểm đến được nhiều du khách ưa thích

Bây giờ, khách đã đến homestay của ông Quyết đều đặn, có đoàn lên tới mấy chục người, vợ chồng ông phải thuê thêm nhân lực phục vụ. Các công ty lữ hành cũng bắt đầu trao đổi, liên hệ, dù nguồn thu nhập từ làm du lịch chưa được đều và chưa đủ để trang trải toàn bộ cuộc sống gia đình. Tuy nhiên, đó cũng là một cách nghĩ mới, một hướng phát triển kinh tế mới. Quan trọng hơn cả là những nếp nhà truyền thống ở Bản Dọi vẫn giữ được nguyên vẹn, giữ được cây, được rừng và cả những phong tục ngàn đời. Đó mới là điều mà người dân nơi này mong mỏi và hy vọng.

Tiềm năng sẵn có, khai thác thế nào?

Nhận định về du lịch Sơn La, ông Nguyễn Văn Tài – Giám đốc Công ty Vietsense Travel cho biết: “Sơn La hội tụ đầy đủ tài nguyên du lịch, có thiên nhiên đẹp, khí hậu ôn hòa, di tích nhiều, văn hóa đa dạng, ẩm thực ngon, lạ. Có thể nói tài nguyên du lịch của tỉnh là vô cùng giàu có và hiếm nơi nào sánh được”.

Ông Hà Văn Quý dẫn du khách tham quan xưởng sản xuất chè Ô Long của gia đình ông

Ông Nguyễn Văn Tài kể thêm, ông và Vietsene Travel “bén duyên” với du lịch Sơn La từ năm 2011, khi mà Mộc Châu bắt đầu được chú ý đến với cao nguyên xanh có khí hậu mát mẻ, có các đồi chè đẹp và một số điểm tham quan như thác Dải Yếm, Hang Dơi… rất phù hợp với các tour 2 ngày cuối tuần. Ngoài ra Sơn La còn nằm trên con đường Tây Bắc đến Điện Biên nên các điểm đến như Nhà tù Sơn La, Bảo tàng Sơn La cũng là nơi dừng thăm của các tour kéo dài trong 4 ngày 3 đêm. “Đã hơn 11 năm tôi làm tour đến Sơn La, nơi này cũng có nhiều thay đổi. Thương hiệu du lịch Mộc Châu được biết đến nhiều hơn, cơ sở lưu trú, ăn uống nhiều và tốt hơn, nhiều mô hình du lịch “check in” hơn như vườn cải, vườn hồng, vườn đào… nhưng chừng đó là chưa tương xứng với tiềm năng vì vẫn chỉ khai thác được chương trình 2 ngày như trước” – ông Nguyễn Vân Tài cho biết.

Là người đã có nhiều năm gắn bó với các tour du lịch Sơn La và Tây Bắc, ông Tài đưa ra những nhận định về vị trí đắc địa của Sơn La: “Đây vừa là điểm đến, vừa là trạm trung chuyển, thậm chí vừa là thị trường khách. Xét về điểm đến, Sơn La có thể là đích cho các hành trình với trung tâm là Mộc Châu – Vân Hồ trải đến thành phố và các huyện phía Tây giáp Điện Biên. Xét về kết nối thì là cửa ngõ của Tây Bắc kết hợp với Hòa Bình, Điện Biên, Lai Châu. Ngoài ra còn có thể kết nối với một số vùng của Thanh Hóa và Lào. Rõ ràng đây là vị trí quá thuận lợi để hợp tác phát triển nhiều hành trình du lịch thú vị. Về thị trường khách, với tình hình kinh tế tốt của tỉnh hiện nay, hoàn toàn có thể kết hợp với các tỉnh xuyên với trung tâm là Hà Nội và các tỉnh phía Đông Bắc, Bắc Trung bộ để phục vụ người dân Sơn La đi du lịch”. Ông Nguyễn Văn Tài bật mí, hiện VietSense Travel đang có kế hoạch mở văn phòng tại Sơn La. Việc này vừa để phục vụ khách đến đồng thời cũng khai thác khách đi phục vụ nhân dân Sơn La và các tỉnh Tây Bắc.

Khung cảnh thiên nhiên trong lành cùng các vườn cây trái trĩu quả đang là lợi thế để Sơn La và các tỉnh Tây Bắc phát triển du lịch nông nghiệp

Ông Nguyễn Tuấn Linh – Giám đốc Công ty Mr Linh’s Adventures nêu quan điểm, Sơn La từ lâu đã là một địa điểm du lịch nổi bật tại vùng Tây Bắc, trong đó được biết đến nhiều nhất là di tích Nhà tù Sơn La – nơi ghi dấu lịch sử về cuộc kháng chiến chống thực dân. Thực tế, Sơn La vẫn chưa làm nổi bật lên sức mạnh tiềm năng, lợi thế vốn có. Đặc biệt, Mộc Châu gần đây được khá nhiều khách du lịch nhắc đến mỗi khi nghĩ về Tây Bắc. Song, cũng có đôi chút đáng tiếc, những tiềm năng đó hầu hết chỉ được một bộ phận nhỏ khách du lịch nội địa biết đến. Vì thế, việc xây dựng thêm những sản phẩm đặc thù, những sản phẩm mang bản sắc của Sơn La nói chung và Mộc Châu nói riêng là việc làm hết sức cần thiết trong thời gian tới để Sơn La thực sự là điểm đến không thể bỏ qua chứ không phải điểm dừng chân trên hành trình Tây Bắc.

(Còn tiếp)