Những chuyến hải trình đánh đu mạng sống

Chỉ được phép chở tối đa 150 người nhưng một con tàu cũ, thiếu phương tiện cứu sinh đã nhồi nhét trên 300 hành khách cùng nhiều loại hàng hóa ung dung lướt sóng từ đảo Phú Quý đến thành phố Phan Thiết (Bình Thuận) với quãng đường 56 hải lý và ngược lại mỗi ngày.

Vạ vật và ngột ngạt

Dự kiến, tàu Phú Quý 07 khởi hành từ cảng Phú Quý đi Phan Thiết vào lúc 9 giờ ngày 5/6. Khoảng 8 giờ 20 phút, khi đoàn nhà báo chúng tôi có mặt trên tàu, hành khách, trong đó có rất nhiều trẻ em, đã nằm, ngồi la liệt chật cứng từ trong các buồng khách đến khoang lái, trên sàn và tràn trên cả các lối đi, boong tàu…

Mặc dù mua vé giường nằm nhưng hơn chục thành viên đoàn chúng tôi đều phải đứng. Rất nhiều hành khách khác cũng trong tình trạng tương tự.

Trong khi đó, dòng người vẫn ùn ùn kéo lên tàu, trong khi không có bất cứ sự kiểm soát nào từ phía nhà tàu, nên gây ra tình trạng chen lấn hỗn loạn.

Chờ đợi một lúc lâu, tình trạng hỗn loạn vẫn chưa được cải thiện, nhiều hành khách la lối vì bức xúc. Một đại diện của đoàn khách du lịch đến từ Sở GD&ĐT Bình Phước cho biết, đoàn gồm 35 thành viên, đã mua vé từ nhiều ngày trước đó, nhưng khi lên tàu vẫn không có chỗ nên ai cũng vạ vật, đứng không xong, ngồi chẳng được. Theo kiểm đếm sơ bộ của nhóm phóng viên chúng tôi, tại thời điểm khởi hành theo dự kiến, trên tàu vượt xa con số 300 người.

Hơn 40 phút sau giờ xuất phát dự kiến, tình trạng vẫn không tiến triển. Nắng mỗi lúc một gắt, không khí trên tàu trở nên ngột ngạt khiến hành khách càng thêm bức xúc.

Hành khách nằm la liệt trong một không gian chật chội, ngột ngạt trên tàu Phú Quý 07

Phía ngoài boong tàu, một ca cấp cứu nằm thoi thóp chờ tàu khởi hành để đến Bệnh viện Phan Thiết. Nắng nóng cộng với sự ngột ngạt khiến bệnh nhân thêm phần vật vã.

Thay vì đứng ra giải quyết, những người có trách nhiệm trên tàu bỏ lên bờ nhằm tránh phản ứng của hành khách. Khoảng nửa giờ sau, một người đàn ông đứng tuổi, được cho là chủ tàu, bước vào khoang tuyên bố gọn lỏn: “Tàu không đi được, bà con về nghỉ, tối nay quay lại, 10 giờ tàu chạy”.

Thấy tình trạng bất thường, chúng tôi đến gặp đại diện cảng vụ và đồn biên phòng cảng tìm hiểu sự việc. Đại diện cảng vụ cho biết, tàu Phú Quý 07 chỉ được phép chở tối đa 150 hành khách, nhưng số người thực tế hiện có trên tàu vượt xa mức cho phép nên không thể khởi hành.

Đại diện cảng vụ và bộ đội biên phòng cũng yêu cầu chủ tàu phải giảm lượng khách xuống mức cho phép, chủ tàu hứa giải quyết nhưng thực tế vẫn không có bất cứ động thái nào để giảm lượng người có mặt trên tàu. Do vậy, các lực lượng chức năng kiên quyết không cho tàu khởi hành.

Lách luật

Sáng 5/6, ngay tại thời điểm phát hiện tàu Phú Quý 07 có những biểu hiện bất thường, có nguy cơ đe dọa đến sự an toàn của hàng trăm hành khách, phóng viên Tiền Phong đã hai lần liên hệ điện thoại với ông Nguyễn Văn Linh- Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Quý. Khi nghe đề cập đến vấn đề này, cả hai lần ông Linh đều cúp máy giữa chừng không cho biết lý do.

Theo quy định, hành khách có vé mới được lên tàu và được sắp xếp chỗ, nhưng thực tế, nhiều người dân cho biết, bất cứ ai có nhu cầu đều có thể lên tàu và không gặp phải sự kiểm soát vé hay hạn chế nào từ phía nhà tàu.

Theo một đại diện của cơ quan chức năng tại Phú Quý, sở dĩ chủ tàu để hành khách thỏa sức lên tàu là vì muốn tăng nguồn thu. Giá vé trên tàu gồm 2 loại: 250 nghìn đồng/vé giường nằm (số lượng rất hạn chế) và 150 nghìn đồng/vé khu vực còn lại (nằm hoặc ngồi trên sàn). Nhiều người dân có mặt trên tàu cho biết, đối với những người không mua vé, chủ tàu sẽ thu tiền mặt 150 nghìn đồng/người.

Mặc dù tàu Phú Quý 07 được thông báo sẽ khởi hành lúc 22 giờ ngày 5/6, nhưng khi chúng tôi có mặt trên tàu 2 giờ trước thời điểm đó đã thấy chật ních người, và cũng không ai gặp bất cứ sự kiểm soát nào từ phía chủ tàu.

Nhằm tránh sự kiểm soát (về số lượng hành khách) của lực lượng chức năng, gần đến giờ tàu khởi hành, chủ tàu và nhân viên chia nhau đến các khu vực “bỏ nhỏ” và đề nghị một lượng khách đáng kể tạm xuống tàu hoặc lánh vào những góc khuất, thậm chí dồn nén hàng chục người chui vào buồng khách (buồng 2 hoặc 4 giường nằm) đóng cửa và tắt điện.

Ngay sau khi được lực lượng chức năng chấp thuận cho tàu khởi hành, những người từ những góc khuất bung ra và từ dưới đất ào ạt nhảy lên chật kín sàn tàu. Lúc này, lượng người có mặt trên tàu không kém là mấy so với lúc cao điểm buổi sáng.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, đây là con tàu cũ, được hoán cải thành tàu khách từ đầu năm 2007. Nhiều hành khách là dân địa phương cho biết, tình trạng hành khách chật cứng trên tàu là “chuyện thường ngày” trên tàu Phú Quý 07 và con tàu này cũng thường xuyên bị chết máy giữa đường.

Ông M., một cán bộ ở tỉnh Bình Thuận, là hành khách trên chuyến tàu Phú Quý 07 hành trình Phú Quý – Phan Thiết ngày 5/6, phân tích: “Vì không kiểm soát vé nên hành khách, nhất là người dân địa phương, thường không mua vé, và vì vậy nhiều khi tàu đầy khách nhưng số lượng vé bán ra lại không đáng kể. Trong khi đó, doanh số để căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp lại được tính trên số vé bán ra, do đó chủ tàu đã trốn một khoản thuế không nhỏ vì toàn bộ số “tiền tươi” thu của hành khách đều chui trọn vào túi chủ tàu và chúng không được kê khai vào doanh thu để tính thuế. Chưa kể, những hành khách không mua vé sẽ không được hưởng các chế độ bảo hiểm khi có sự cố rủi ro trong khi tham gia hành trình”.

Theo Đại Dương (Tiền Phong)