Những Bitcoin ‘thất lạc’ sẽ đi về đâu?

Bitcoin có nguồn cung là 21 triệu, nhưng khoảng 3 – 4 triệu Bitcoin trong số đó đã bị thất lạc vì nhiều lý do khác nhau.

Khi nào Bitcoin được xem là “thất lạc”?

Theo trang River Financial, muốn sử dụng Bitcoin, ta phải có khóa riêng tư (private key) để chứng minh quyền sở hữu. Khi đánh mất khóa này, ta không còn cách nào chứng minh mình là chủ nhân của số Bitcoin trong ví, đồng nghĩa với việc không ai có thể sử dụng số Bitcoin đó được nữa.

Hàng triệu Bitcoin không thể sử dụng được nữa vì sai lầm của chủ nhân

Có bao nhiêu Bitcoin đã thất lạc?

Không thể xác định chính xác số Bitcoin đã bị mất. Trong những năm đầu tiên, nhiều người không nhận ra giá trị tương lai của đồng mã hóa này nên đã vô tình làm mất phần cứng chứa Bitcoin, quên khóa riêng tư hoặc cho không Bitcoin… Nhiều báo cáo ước tính rằng có khoảng 3 – 4 triệu Bitcoin đã thất lạc, mà nguồn cung Bitcoin hiện giờ chỉ có khoảng 21 triệu Bitcoin, như vậy chỉ còn khoảng 17 – 18 triệu Bitcoin có thể được lưu thông trong thị trường.

Bitcoin đã thất lạc như thế nào?

Về lý thuyết, blockchain Bitcoin là một sổ cái điện tử cực kỳ bảo mật và bất biến, giao dịch nhầm lẫn rất hiếm xảy ra. Những trường hợp mất Bitcoin chủ yếu do lỗi của con người.

Mặt khác, có hàng triệu Bitcoin đang “yên vị” trong ví của chủ nhân suốt một khoảng thời gian dài, không biết khi nào chúng sẽ được lưu thông trở lại. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa số Bitcoin đó đã bị mất. Ví dụ tiêu biểu chính là trường hợp của “cha đẻ” Satoshi Nakamoto. Người tạo ra Bitcoin đang giữ một số lượng lớn đồng mã hóa và không hề thực hiện bất kỳ giao dịch nào, hoàn toàn loại bỏ số tiền đó khỏi quá trình lưu thông. Với việc Satoshi nắm giữ hơn 1 triệu Bitcoin, tổng nguồn cung của đồng mã hóa này thực tế không đạt đến 21 triệu Bitcoin.

Khi có một lượng Bitcoin không biến động suốt một thời gian dài, thị trường sẽ xem như thể số Bitcoin này đã bị loại khỏi lưu thông và điều chỉnh giá dựa trên nguồn cung thấp hơn.

Bitcoin không được giao dịch trong một thời gian dài sẽ xem như bị loại khỏi lưu thông

Những trường hợp mất Bitcoin

Lỗi người dùng

Bitcoin là tài sản cho phép chủ sở hữu tự bảo quản mà không cần giao cho bên trung gian. Tuy nhiên, tự bảo quản tài sản đồng nghĩa với việc người dùng khó có thể lấy lại số tiền nếu xảy ra sai sót. Nhiều người giữ ví Bitcoin trên ổ cứng cá nhân hoặc thiết bị lưu trữ bên ngoài, sau đó vô tình vứt bỏ, tiêu hủy thiết bị. Người đàn ông tên James Howells từng nổi tiếng vì… vô tình vứt đi ổ cứng chứa số Bitcoin trị giá gần 300 triệu USD, tính theo mức giá thị trường hiện nay.

Rủi ro bảo mật từ bên thứ ba

Sợ đánh mất khóa riêng tư, không ít người lựa chọn giải pháp lưu ký tiền mã hóa, trao tiền cho các tổ chức lưu ký có kinh nghiệm và chuyên môn. Dù vậy, các tổ chức này cũng dễ trở thành đối tượng tấn công của tin tặc, phản ánh qua nhiều vụ hacker cố tình nhằm vào các sàn giao dịch tiền mã hóa để lấy khóa riêng tư của hàng loạt người dùng.

Sai sót trong giao dịch

Các giao dịch Bitcoin không thể thay đổi sau khi được thêm vào chuỗi khối. Do đó, nếu lỡ gửi Bitcoin đến một địa chỉ không chính xác, ta có khả năng mất luôn số Bitcoin đó. Cách duy nhất để khôi phục là đối phương hoàn tiền cho ta.

Dù vậy, trường hợp này cực kỳ hiếm xảy ra nên nhiều ví điện tử có khả năng tự động kiểm tra xem địa chỉ có hợp lệ không trước khi ta nhấn gửi Bitcoin. Để tránh mất Bitcoin, ta nên xác minh địa chỉ của đối phương trước khi tiến hành giao dịch.

Rất khó để tìm lại Bitcoin thất lạc, nhưng đã có một số trường hợp thành công

Bitcoin không được thừa kế

Bitcoin có thể thất lạc vĩnh viễn khi chủ nhân qua đời mà không chia sẻ khóa riêng tư cho bất cứ ai. Có nhiều trường hợp người đã khuất không bao giờ tiết lộ họ sở hữu Bitcoin, do đó người thân quanh họ cũng không biết số Bitcoin đó tồn tại để tìm cách khôi phục.

Làm cách nào để lấy lại Bitcoin đã mất?

Gần như không có cách nào khôi phục Bitcoin bị mất. Theo Bankrate, có một số dịch vụ như CryptoAssetRecovery.com tuyên bố khôi phục Bitcoin cho những ai lỡ quên mất mật khẩu. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng thành công.

Việc Bitcoin thất lạc ảnh hưởng ra sao đến mạng lưới Bitcoin?

Càng nhiều Bitcoin bị mất, số Bitcoin còn lại sẽ càng tăng giá trị. Chưa kể, Bitcoin có thể được chia nhỏ nhiều lần nên những Bitcoin thất lạc sẽ không ảnh hưởng nhiều đến cả mạng lưới. Theo Bitcoin Magazine, mỗi 0,00000001 Bitcoin tương đương với 1 Satoshi (đặt theo tên “cha đẻ” đồng tiền này).

Làm cách nào bảo vệ Bitcoin?

Ngày nay, có nhiều giao thức ra đời để bảo vệ khóa riêng tư và mật khẩu của chủ sở hữu Bitcoin. Nếu không nhờ vào dịch vụ lưu ký tiền mã hóa, bạn có thể giảm nguy cơ mất Bitcoin bằng cách tuân thủ các tiêu chuẩn mới nhất về bảo mật thông tin và lưu trữ dữ liệu.