Nhóm người tuyên bố giết phi công Nga là ai

Một nhóm phiến binh người Turk tuyên bố bắn chết phi công SU-24 của Nga đang nhảy dù. Nhóm này có quan hệ mật thiết với Thổ Nhĩ Kỳ và Ankara đã thể hiện mong muốn bảo vệ những người “bà con”.

Lính người Turk tại Latakia, Syria. Ảnh: Anadolu Agency

Việc Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi một chiến đấu cơ Nga tại vùng núi người Turk đã hướng sự chú ý của thế giới dến những người sống tại đây.

Phiến quân người Turk tuyên bố họ đã bắn chết hai phi công Nga khi họ nhảy dù ra khỏi chiếc Su-24 bị không quân Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi bằng tên lửa. Có nguồn tin khác nói rằng một phi công đã thiệt mạng còn người còn lại bị bắt. Càng làm tình hình thêm phức tạp, các chiến binh tại Latakia cũng được cho là đã bắn rơi một trực thăng cứu hộ Nga bằng tên lửa do Mỹ cung cấp.

Người Turk sống ở Syria, Iran và Iraq kể từ thế kỷ 11. Theo BBC, ước tính khoảng 1,5 – 3,5 triệu người Turk sống tại Syria, chủ yếu tập trung ở phía bắc, trong khu vực vùng núi người Turk ở Latakia, gần biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như ở Aleppo, Idlib, Homs, Tartus và khu vực Damascus.

Họ nói tiếng Turk, có liên quan chặt chẽ và có thể được coi là một nhánh của tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Phần lớn người Turk là người Hồi giáo dòng Sunni, giống như hầu hết người Thổ. Họ từ lâu cảm thấy bị tước quyền và chịu thiệt thòi dưới chính quyền Tổng thống Syria Assad – người ủng hộ thiểu số Allawite dòng Shiite.

Những nơi người Turk sinh sống ở Syria. Đồ họa: turkomania.org

Nhiều người Turk tham gia chiến đấu khi cuộc nội chiến bắt đầu vào năm 2011. Họ sống cùng với người Kurd và người Arab, và chủ yếu liên kết với các nhóm nổi dậy phi jihad và chống Assad. Họ chiến đấu cùng phe với các nhóm gồm Jabhat al-Nusra, phiến quân có liên quan đến al-Qaeda và các lữ đoàn ôn hòa hơn ở tỉnh Latakia, bao gồm Quân đội Giải phóng Syria (FSA) – phiến quân do Mỹ hậu thuẫn.

Năm 2013, phiến quân người Turk nói rằng họ có hàng nghìn chiến binh trong hàng ngũ. “Chúng tôi muốn lật đổ chính quyền Assad và thiết lập một nền dân chủ ở Syria, nơi tất cả các nhóm dân tộc và tôn giáo có thể sống với nhau trong hòa bình”, Mahmoud Suleiman, chỉ huy một tiểu đoàn người Turk nói trong một cuộc phỏng vấn với AFP tháng 1/2013.

Theo Telegraph, khoảng hơn một chục phiến quân người Turk đã được thiết lập kể từ khi nội chiến nổ ra, một số trong đó được chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ trực tiếp hỗ trợ. Trong đó có, Alwiya al-Ashar, nhóm được cho là đang giữ thi thể phi công Nga. Alwiya al-Ashar có liên quan đến một chương trình cung cấp hậu cần do Thổ Nhĩ Kỳ và Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) hậu thuẫn, bao gồm việc cung cấp gần như liên tục vũ khí nhỏ, đạn dược, và tiền mặt cho phiến quân ở bắc Syria.

Nhiều người Thổ Nhĩ Kỳ coi người Turk như “bà con”, và chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã bày tỏ mong muốn bảo vệ những người họ gọi là “người Thổ Nhĩ Kỳ ngoài lãnh thổ” tại biên giới Syria.

Quân đội Nga bắt đầu can thiệp quân sự vào Syria kể từ cuối tháng 9, sử dụng không lực để hỗ trợ quân chính phủ Syria giành lại đất từ tay quân nổi dậy.

Khu vực Latakia mà người Turk hoạt động là một trong những mặt trận giao tranh. Phiến quân người Turk nói rằng chiến đấu cơ Nga đã không kích trong khu vực này. Nga bị Mỹ và các nước khác cáo buộc là tập trung tấn công phiến quân chống ông Assad thay vì IS.

Trong những ngày gần đây, hàng nghìn thường dân Syria đã chạy qua biên giới tây bắc với Thổ Nhĩ Kỳ. Họ nói rằng họ sợ các cuộc oanh tạc của Nga. 5.000 người khác đã đến một trại tị nạn ở Arfali, Syria. Cuộc đụng độ dẫn đến vụ bắn hạ máy bay Nga có thể có liên quan đến tình hình giao tranh này, Telegraph bình luận

Cuối tuần trước, Thổ Nhĩ Kỳ triệu đại sứ Nga tại Ankara để phản đối. “Cần phải nhấn mạnh rằng hành động của Nga không phải là chiến đấu chống khủng bố. Họ ném bom làng dân thường người Turk và điều này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng”, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố.

Time nhận định, vụ Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay Nga cho thấy sự phức tạp của tình hình tại Syria. Trong một cuộc chiến chồng chéo, động thái của những bên tham gia nhỏ như phiến quân người Turk lại có thể gây ra tác động lớn.

Phương Vũ

Theo VNE