Nhọc nhằn nước màu dừa Bến Tre

Một trong những món ăn dân dã đậm đà bản sắc dân tộc trong bữa ăn của người Việt Nam là món kho. Nhưng để có được món kho, không thể thiếu một nguyên liệu cơ bản là nước màu dừa.

Nước màu dừa đã “thổi hồn” vào những món kho bởi màu vàng cánh gián đặc trưng và hương vị ngọt ngào, thơm tho của nó. Để làm ra được hương vị quyến rũ ấy là biết bao nhọc nhằn của những người dân nơi quê hương Bến Tre…

Quê tôi xã Giao Long, huyện Châu Thành (Bến Tre), trước giải phóng là nơi chịu nhiều bom đạn của chiến tranh. Ngoài việc làm thuê như móc mương, đắp bờ, hay các công việc lặt vặt khác…, cứ đến kỳ thu hoạch dừa, ba tôi đến các chủ vườn dừa nhận việc giựt dừa thuê để kiếm thêm tiền.

Sau khi gom dừa về sân, việc kế tiếp là chủ vườn thuê người lột, đập và tách cơm dừa ra khỏi gáo. Người ta dùng cây nầm (tương tự như cây giáo, có cán ngắn) cắm xuống giữa sân để tách vỏ.

Thịt heo kho bằng nước màu dừa.

Đập dừa có thể coi là công đoạn đầu của việc thắng nước màu dừa. Đây là công đoạn khá vất vả, cần phải kiên nhẫn, khéo tay, nhanh nhẹn… Và má tôi được chủ vườn “ưu ái” giao cho việc đập dừa “lấy công làm lời” để lấy nước dừa.

Sau khi đập dừa xong, má tôi dùng gàu mo cau san nước dừa vào thùng thiếc gánh về nhà cách đó độ vài trăm mét. Nước dừa khi mang về được trữ trong tất cả các lu, hũ, thùng, nồi, trã (nồi đất rộng miệng) trong nhà. Một thiên dừa cho được khoảng 12 đôi thùng nước, tức khoảng 480 lít.

Công đoạn thắng nước màu mới thật là cực khổ. Vì cây trong vườn nhà ít, muốn có đủ củi thắng nước màu, má tôi – trước đó – phải đi tận thu tất cả những phế phẩm của dừa (tàu dừa, lá dừa, vỏ dừa, bẹ dừa, gáo dừa…) ở các vườn lân cận chặt khúc, phơi khô trữ sẵn làm củi chụm. Ngoài ra, phải chuẩn bị che một chòi lá xa nhà để tránh khói khi thắng nước màu dừa. Trước khi cho nước dừa vào chảo đụn (loại chảo gang to, dung tích khoảng 120 lít), má tôi dùng vải the lược sạch bụi, và nấu sôi hết số lượng nước dừa mang về trong ngày để tránh nước dừa bị chua rồi tuần tự cho nước dừa đã nấu sôi vào từng chảo một nấu suốt trong 24 tiếng đồng hồ.

Để giữ được ngọn lửa trong thời gian trên, má tôi phải thức suốt “năm canh” để canh củi, canh lửa, canh chảo, và phải luôn tay sơ đều… Khi thấy lửa yếu thì thêm củi vào, khi thấy nước dừa trong chảo lưng, thì châm nước dừa tươi thêm, cho đến khi nước dừa trong chảo keo lại đến độ sền sệt, không thể châm thêm nước dừa tươi vào được nữa, thì nhanh tay sơ, và sớt thành phẩm nước màu dừa vào một cái nồi khác. Sau đó, má tôi lại cho nước dừa tươi vào chảo đụn để bắt đầu thắng một chảo mới, và cứ như thế tiếp tục nấu cho hết số nước dừa đã gánh về.

1 lít nước màu dừa bán ra thị trường thấm đẫm biết bao sức lao động của má tôi cũng như những bà má quê nghèo “một nắng hai sương” khác. Từ 480 lít nước dừa tươi thắng ra được non 1 thùng (dưới 20 lít) nước màu dừa.

Ngày nay, nước màu dừa đã trở thành đặc sản cho khách tham quan du lịch đến xứ dừa Bến Tre. Do cung không đủ cầu, nên gần đây nhiều người vì hám lợi đã pha, không còn nước màu dừa nguyên chất. Muốn mua được nước màu dừa nguyên chất phải, có người quen biết giới thiệu hoặc mua giùm.

Theo LĐO