Nhìn tàu lá chuối nhớ quê nhà

Quê hương trong mỗi người chúng ta thường gắn với hình ảnh thân thương nào đó, một ngọn núi, cánh rừng, lũy tre, dòng sông, tiếng bìm bịp kêu nước lớn… Với tôi, đó là hình ảnh những tàu lá chuối.

Nhà nội tôi nằm giữa một khu vườn chuối. Chuối chạy dọc theo hàng rào, mỗi khi có gió thổi qua là những tàu chuối chao nghiêng qua lại như vẫy chào khách qua đường.

Nội tôi ngày nào cũng lui cui dọn mấy tàu lá chuối khô chất vào một góc. Lâu lâu, bà gom lá lại, đốt đống un. Mùi lá chuối khô quyện với khói cay nồng tạo thành một mùi đặc trưng của quê hương, không sao quên được.

Nhà nội tôi nằm giữa một khu vườn chuối

Mỗi lần chúng tôi từ Sài Gòn về, đòi nội đổ bánh xèo. Nội hay biểu tôi ra chặt cho nội mấy tàu chuối còn tươi nguyên lá. Nội róc lá, lấy cọng cắt thành một khúc vừa tay cầm rồi đập dập một đầu dùng để chấm dầu phụng thoa vào chảo khi đổ bánh. Còn lá chuối nội dùng trải lên mâm để sắp bánh xèo. Bánh xèo gửi lên Sài Gòn nội cũng gói bằng lá chuối chứ không dùng túi ni lông.

Thân chuối sau khi được đốn quày, nội tận dụng xắt làm thức ăn cho heo.

Nội kê một đầu chuối lên khúc gỗ, đầu kia để nằm dài xuống đất, dùng con dao lớn xắt từng lát mỏng. Cây chuối vừa dài vừa to. Mấy đứa con nít, trong đó có tôi, phụ nội bằng cách ngồi đè lên thân chuối để giữ thăng bằng. Ngồi trên thân chuối chúng tôi vừa làm động tác cưỡi ngựa vừa hát: “Ngựa phi, ngựa phi đường xa”, cho đến khi “con ngựa chuối” ngắn dần…

Xắt xong, nội đổ chuối vào cối quết bằng cái chày bằng gỗ thật to. Chuối giã xong, bà hốt ra thau, trộn với cám, cho heo ăn. Nhìn tay nội vung lên rồi bổ xuống cho những khoanh chuối nhuyển ra, tôi thấy thương bà quá!

Những tàu lá chuối được dựng lên thành một ngôi nhà xanh xinh xắn ở giữa vườn.

Đám con nít chúng tôi thì cắt tàu lá chuối để làm nhà chòi. Những tàu lá chuối được dựng lên thành một ngôi nhà xanh xinh xắn ở giữa vườn. Chúng tôi thích thú chui vào, chui ra “ngôi nhà giả bộ” ấy. Rồi giả bộ đi chợ, nấu cơm, bày đồ ăn trên lá chuối, cùng giả bộ ăn và cười khúc khích. Nhìn chúng tôi chơi, nội móm mém cười thích thú.

Vừa xài vừa cho vẫn không hết, nội lại rọc lá, xếp thành từng xấp, gửi bà Sáu nhà bên đem ra chợ đổi trầu cau hoặc quà bánh cho cháu.

Còn nhớ hồi ấy, bao ny lông chưa thông dụng như bây giờ, người ta gói thực phẩm toàn bằng lá chuối tươi hoặc khô, rồi buộc chéo qua gói hàng cũng bằng cọng dây chuối. Lá chuối tươi ngậm nhiều nên thực phẩm được giữ tươi lâu hơn và cũng không độc hại.

Nhớ nội và vườn chuối nhà nội, tôi không thể không nhớ tới một kỷ niệm đã trở thành kí ức tuổi thơ tôi. Đó là những buổi chiều cuối năm, được về quê xem nội gói bánh ăn tết.

Bánh gói nếp hương bằng lá chuối, khi nấu chín, vớt ra sẽ bốc mùi thơm đặc trưng, chỉ thấy đã thèm.

Chúng tôi cùng ngồi quây quần bên nội trên bộ ván gõ. Nội rọc lá chuối, lấy cọng làm dây, còn lá lớn phơi qua một nắng để gói bánh ít, bánh tét. Tôi còn nhỏ được giao nhiệm vụ rửa lá, lau sạch. Nội dặn lau nhè nhẹ để lá không rách. Chị Ba, chị Tư được giao cho nặn bột nếp và nhân đậu xanh thành những viên tròn. Phần gói bánh quan trọng nhất do chính nội đảm nhiệm. Lá chuối rửa sạch, để ráo, nội cắt thành miếng hình chữ nhật như chiếc khăn tay, rồi xếp lên bên trên thêm một lá chuối nữa. Để gói bánh ít, bà dùng ngón tay trỏ đặt giữa tâm và gấp mép góc từ trái qua phải, cuộn lại thành hình cái phễu. Bà cho bột nếp và nhân bánh vào lá chuối, ấn đầu, bẻ gập đuôi lại rồi đặt lần lượt trên mâm.

Còn bánh tét thì bà đổ gạo nếp trên lá chuối, san đều ra, rồi cho nhân dọc theo chiều dài bánh, túm hai mép lá chuối và dựng bánh lên thiệt khéo, rồi bẻ lá ở đầu và đuôi bánh, gói lại, cột dây… Má tôi đặt bánh vào trong xửng hấp, canh lửa, hấp khoảng 30 phút là bánh chín. Bánh gói gạo hoặc nếp hương bằng lá chuối, khi nấu chín, vớt ra sẽ bốc mùi thơm đặc trưng, chỉ thấy đã thèm.

Giờ đây mỗi lần có dịp về quê, tôi lại da diết nhớ bà

Giờ đây mỗi lần có dịp về quê, tôi lại da diết nhớ bà. Nhớ những cái bánh lá chuối nội gói, nhớ ngôi nhà lá chuối nội dựng cho chơi. Nhớ nhất lúc ngồi trên thân chuối giữ yên cho bà xắt, miệng hát nhong nhong mà đâu biết rằng bà rất mệt.

Theo thegioitiepthi.vn