Nhiều thách thức chờ tân thủ tướng Nhật

Chủ tịch mới được bầu của đảng Dân chủ cầm quyền tại Nhật Yoshihiko Noda và cũng sẽ là thủ tướng tiếp theo của nước này đang đối mặt với nhiều thách thức khi lên thay thế người tiền nhiệm Naoto Kan.

Ông Yoshihiko Noda, 54 tuổi, khởi đầu sự nghiệp chính trị với tư cách thành viên hội đồng quận Chiba năm 1987 và lần đầu tiên được bầu vào quốc hội Nhật năm 1993, khi còn là thành viên của đảng Nhật Bản Mới nay đã giải tán. Năm 2000 ông tiếp tục giành ghế nghị sĩ với tư cách thành viên đảng Dân chủ (DPJ).

Tháng 6/2010, Noda được bổ nhiệm làm bộ trưởng tài chính thay cho ông Naoto Kan, người lên làm thủ tướng. Ông được đánh giá cao khi điều hành Bộ Tài chính thời gian qua, đặc biệt là về chính sách tỷ giá. Ngay khi ông Naoto Kan tuyên bố từ chức cuối tuần trước, Bộ trưởng Noda đã được coi là ứng cử viên thay thế nặng ký nhất.

Người sẽ trở thành tân thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda. Ảnh: AP.

Với việc đắc cử ghế chủ tịch đảng cầm quyền, ông Yoshihiko Noda sẽ là thủ tướng thứ 6 của Nhật trong vòng 5 năm qua. Sự thay đổi liên tục cho thấy chức vụ đứng đầu chính phủ Nhật thực sự là “chiếc ghế nóng” bậc nhất trên thế giới. Điều này thể hiện qua việc tân thủ tướng Nhật phải đối mặt với một loạt thách thức từ tái thiết đất nước sau thảm hoạ kép đến việc kiềm chế nợ công khổng lồ.

Cả 5 đời thủ tướng Nhật gần đây đều phải vật lộn tại quốc hội khi muốn thực thi các chính sách vì phe đối lập có thể ngăn cản việc này. Đây cũng chính là nguy cơ lớn nhất có thể khiến ông Noda khó có thể trụ được lâu trên ghế thủ tướng. Ông từng kêu gọi lập một liên minh giữa đảng Dân chủ cầm quyền với các đảng đối lập, để phá vỡ thế bế tắc trong quốc hội nhưng không nhận được sự hưởng ứng.

Thách thức hàng đầu chờ đợi ông Noda cũng chính là nguyên nhân khiến cựu thủ tướng Naoto Kan phải ra đi. Đó là chương trình tái thiết lớn nhất của Nhật Bản kể từ Thế chiến II để khắc phậu hậu quả thảm hoạ kép động đất và sóng thần ngày 19/3. Thiên tai lịch sử này cũng đẩy gánh nặng nợ công của Nhật thêm trầm trọng và thách thức của ông Noda cũng vì thế sẽ nặng ký hơn.

Trong khi đó, cuộc khủng hoảng hạt nhân kéo dài từ sau thảm hoạ 19/3 là một thách thức đặc biệt của ông Noda. Tân thủ tướng Nhật Bản có quan điểm cần phải khôi phục lòng tin vào năng lượng hạt nhân, trái với quan điểm của người tiền nhiệm Naoto Kan về chủ trương một xã hội không có điện hạt nhân.

Thủ tướng mới của Nhật muốn đảm bảo nguồn cung cấp điện ổn định bằng cách khôi phục các lò phản ứng hạt nhân ngay sau khi chúng được xác nhận đủ điều kiện an toàn. Tuy nhiên, với bóng ma rò rỉ phóng xạ từ nhà máy Fukushima số 1 thì việc chính quyền địa phương và người dân sống gần các lò phản ứng có ủng hộ quan điểm của ông Noda hay không là điều chưa thể khẳng định.

Ngoài vấn đề tài chính và năng lượng thì ngoại giao cũng là một thách thức không nhỏ đối với ông Noda. Các nỗ lực thắt chặt mối quan hệ với đồng minh Mỹ vốn bị đình lại kể từ sau khi đảng Dân chủ cầm quyền năm 2009 vẫn chưa có nhiều tiến triển do bế tắc chính trị tại Nhật. Quan hệ không mấy suôn sẻ với người láng giềng khổng lồ Trung Quốc trong năm qua do bất đồng về biển đảo cũng sẽ là mối bận tâm không nhỏ đối với thủ tướng mới của Nhật.

Ông Noda từng nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ đồng minh về an ninh giữa Mỹ và Nhật Bản như là hạt nhân trong nền ngoại giao của Tokyo. Mới đây ông còn nhắc lại quan điểm cho rằng các lãnh đạo thời chiến của Nhật Bản vốn bị toà án của quân đồng minh kết án gây ra các tội ác chiến tranh không phải là “tội phạm chiến tranh” nếu chiểu theo luật trong nước.

Tuyên bố trên có thể chọc giận hai nước láng giềng Trung Quốc và Hàn Quốc vốn chịu nhiều nỗi đau từ thời phát xít Nhật trong Thế chiến II. Bên cạnh đó, tân thủ tướng Nhật còn cho rằng sự phát triển quân sự nhanh chóng của Trung Quốc những năm gần đây và việc mở rộng hoạt động của hải quân nước này gây ra mối đe doạ nghiêm trọng cho khu vực, một quan điểm chắc chắc không thể khiến Bắc Kinh thấy dễ chịu.

Theo