Nhiều nước Nam Mỹ hứng chịu hàng triệu tấn khí thải carbon do cháy rừng
Ngày 28/2, Cơ quan Giám sát khí quyển Copernicus (CAMS) cho biết các vụ cháy rừng ở Brazil, Venezuela và Bolivia đã tạo ra lượng khí thải carbon cao nhất được ghi nhận đối với tháng 2 trong hai thập kỷ qua.
Cháy rừng tại Rurrunabaque, Bolivia. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Theo CAMS, tình trạng hạn hán trầm trọng tại trên khắp khu vực Nam Mỹ đã góp phần gây ra các đám cháy thiêu trụi nhiều cánh rừng ở khu vực này trong những tuần gần đây. Lượng phát thải khí carbon do cháy rừng ở Brazil và Venezuela ước tính lần lượt là 4,1 và 5,2 triệu tấn carbon; trong khi tại Bolivia, lượng khí thải này cũng cao kỷ lục ở mức 0,3 triệu tấn carbon. Trước đó, hồi tháng 2/2003, lượng khí thải của mỗi quốc trên lần lượt vào khoảng 3,1, 4,3 và 0,08 triệu tấn.
Nhà khoa học cao cấp Mark Parrington tại CAMS cho biết cơ quan này đã theo dõi sự gia tăng số vụ cháy rừng trong mùa cao điểm. Nhiều khu vực ở Nam Mỹ đang phải hứng chịu tình trạng hạn hán, làm gia tăng nguy cơ xảy ra hỏa hoạn và dẫn đến các đám cháy được quan sát.
Dự báo về thành phần khí quyển của CAMS cũng cho thấy khói đang bao phủ một khu vực rộng lớn trong vùng này và khiến tình trạng ô nhiễm không khí tại các khu vực đông dân cư trở nên nghiêm trọng hơn.
Video đang HOT
Khói bốc lên từ đám cháy rừng Amazon tại Novo Progresso, bang Para, Brazil. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Một số chuyên gia cho rằng sự xuất hiện của hiện tượng thời tiết El Nino là nguyên nhân gây ra đợt hạn hán lịch sử ở lưu vực sông Amazon hồi năm ngoái, dẫn đến các vụ cháy rừng thảm khốc, phá hoại mùa màng và khiến các tuyến đường thủy quan trọng bị thu hẹp lại. Tuy nhiên, một nghiên cứu của các nhà khoa học tại World Weather Attribution (WWA) – tổ chức chuyên đ.ánh giá vai trò của biến đổi khí hậu đối với mô hình thời tiết cực đoan trên thế giới – lại cho thấy rằng biến đổi khí hậu do tình trạng ô nhiễm khí carbon liên quan hoạt động của con người là nguyên nhân chính gây ra tình trạng nêu trên. Chính điều này đã khiến cho nguy cơ xảy ra hạn hán tăng gấp 30 lần trong thời gian từ tháng 6 đến tháng 11/2023.
Năm cháy rừng gây thương vong cao nhất kể từ đầu thế kỷ 21
Theo Cơ sở dữ liệu Sự kiện Khẩn cấp (EM-DAT) do Đại học Công giáo Louvain tại Bỉ quản lý, với hơn 250 người t.hiệt m.ạng, 2023 trở thành năm mà cháy rừng gây thương vong nhiều nhất tính từ đầu thế kỷ 21.
Ngày 23/11/2023, lực lượng cứu hỏa Australia nỗ lực ứng phó với một đám cháy rừng lan nhanh ở ngoại ô thủ phủ Perth của bang Tây Australia trong một đợt nắng nóng gay gắt. Ngọn lửa đã thiêu rụi 10 ngôi nhà, 4 nhà kho và một số ô tô. Ảnh: AFP/TTXVN
Cháy rừng năm nay đã thiêu rụi gần 400 triệu ha rừng trên thế giới và thải ra 6,5 tỷ tấn khí CO2 gây hiệu ứng nhà kính.
Trong số những vụ cháy rừng gây thương vong lớn năm nay phải kể đến đợt cháy rừng tại Hawaii trong tháng 8 khiến 97 người t.hiệt m.ạng và 31 người mất tích, cháy rừng cũng cướp đi sinh mạng của 34 người tại Algeria và 26 người tại Hy Lạp hồi tháng 7. Theo bà Pauline Vilain-Carlotti, nhà nghiên cứu về địa lý và cháy rừng, số người t.hiệt m.ạng có nguy cơ tăng trong những năm tới khi "giặc lửa" ngày càng áp sát các thị trấn và thành phố.
Năm 2023, cháy rừng không chỉ bùng phát tại những khu vực dễ xảy ra cháy rừng như Hy Lạp, Italy, Tunisia, Algeria, Bắc Mỹ và Australia, mà cả những khu vực ít xảy ra cháy rừng như Hawaii hay Tenerife.
Tại châu Mỹ, mùa cháy rừng năm nay gây thiệt hại cao nhất trong lịch sử. Cháy rừng đã phá hủy gần 80 triệu ha rừng tại lục địa này tính đến ngày 23/12 vừa qua. Theo Hệ thống Thông tin về cháy rừng toàn cầu (GWIS), con số thiệt hại này cao gấp 1,5 lần so với diện tích của Tây Ban Nha và cao hơn 10 triệu ha so với mức trung bình trong cùng kỳ của năm 2012-2022. Riêng Canada có 18 triệu ha rừng "chìm trong biển lửa".
Trong khi cháy rừng tiếp tục lan rộng, thảm thực vật ít có thời gian để phục hồi, khiến các khu rừng có nguy cơ mất khả năng hấp thụ CO2. Bà Solene Turquety, nhà nghiên cứu tại LATMOS (Phòng thí nghiệm Khí quyển, Môi trường, Quan sát Không gian) của Pháp, cho biết các nghiên cứu gần đây cho thấy cháy rừng làm giảm 10% lượng CO2 hấp thụ của rừng.
Bên cạnh đó, khi cháy rừng xảy ra, cây cối bất ngờ giải phóng toàn bộ lượng CO2 mà chúng đã hấp thụ. Kể từ đầu năm 2023, cháy rừng đã thải ra khoảng 6,5 tỷ tấn CO2.
Theo nguyên tắc, khoảng 80% lượng khí thải carbon do cháy rừng gây ra sẽ được hấp thụ bởi thảm thực vật mọc lại vào mùa sau. 20% còn lại sẽ tích tụ trong khí quyển, gây ra biến đổi khí hậu.
Ngoài khí CO2, cháy rừng cũng gây ra các chất nguy hiểm như CO, tro, carbon hữu cơ. Bà Turquety cho rằng những chất này ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng không khí và trong trường hợp cháy rừng dữ dội nhất có thể phát tán chất gây hại ra xa hàng trăm km. Cháy rừng có tác động trực tiếp đến sức khỏe con người, ngoài việc tàn phá các hệ sinh thái, tài sản và cơ sở hạ tầng.
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature vào tháng 9 vừa qua, dân số tại những nước nghèo nhất thế giới, đặc biệt là tại miền Trung châu Phi, phải hứng chịu tình trạng ô nhiễm không khí do cháy rừng gây ra nhiều hơn so với dân số ở các nước công nghiệp hóa.
Bà Vilain-Carlotti nhận định các đám cháy rừng năm 2023 đã vượt tầm kiểm soát và chứng tỏ các nước còn thiếu năng lực phòng, chữa cháy. Chuyên gia này cho rằng hiện chính phủ các nước nên tập trung vào nỗ lực phòng cháy hơn chống cháy.
Chile gia hạn tình trạng khẩn cấp do cháy rừng Ngày 27/2, Tổng thống Chile Gabriel Boric đã gia hạn 1 tháng tình trạng khẩn cấp để tạo điều kiện viện trợ cho các khu vực bị tàn phá vì cháy rừng ở vùng Valparaiso, miền Trung nước này. Lính cứu hỏa dập lửa tại đám cháy rừng ở Nacimiento, tỉnh Concepcion, Chile ngày 4/2/2023. Ảnh: AFP/TTXVN Theo báo cáo mới nhất của...