Nhiều nhà thương đã không còn yên bình

Bà Nga, 65 tuổi, lăn qua lăn lại suốt buổi trưa không sao chợp mắt được. Sau mổ ruột thừa hai ngày, vết mổ khá đau, nhưng điều khiến bà khó ngủ chính là tiếng khoan máy mà vài công nhân ở khoa bên cạnh đang làm lại nền nhà.

Tình cảnh diễn ra tại một bệnh viện ở quận Tân Bình, TP.HCM cuối năm qua. Đi kèm với tiếng rú rít, giựt giựt làm rung lắc nền nhà của mũi khoan là bụi bay tứ tán dù người ta đã cố gắng che chắn.

Một góc bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM nhìn từ trên cao. Đây là một trong vài bệnh viện công lập hiếm hoi còn giữ lại mảng xanh yên bình cho bệnh nhân.

Một người thợ của nhóm thi công nói: “Không còn cách nào khác, chúng tôi phải tranh thủ làm vào ngày thường vì cuối tuần nhân viên nghỉ, phòng đóng cửa không làm được”.

Bệnh viện xây vài chục năm, hư hỏng nhiều chỗ, không sửa không được, nhưng sửa chữa thì ảnh hưởng đến bệnh nhân, những người cần thoải mái, yên tỉnh để phục hồi sức khoẻ sau cơn bệnh.

Đó là ngày thường, cuối tuần bệnh viện cũng chưa hẵn yên bình. Tại một bệnh viện trung ương ở quận 5, TP.HCM, cứ mỗi cuối tuần hình ảnh dập dìu người thân vào thăm bệnh nhân lại được tái hiện.

Ở một phòng bệnh của lầu 6, bà M., 67 tuổi, ngụ tại Bến Tre, vừa mổ khối u phổi xong. Cuối tháng qua lên thăm bà là sui gia, con gái, con trai, con dâu, con rể, cháu chắt gần chục người. Nhưng phòng bệnh đâu chỉ có người thân của bà M. mà còn có người thân của những bệnh nhân khác. Họ vô tư nói chuyện, cười đùa như tại nhà riêng của mình, không quan tâm đến nhu cầu được nghỉ ngơi của những bệnh nhân khác.

Một bệnh nhân nữ nằm trong góc phòng, sát cửa sổ, mới mổ bướu cổ được một ngày, nói: “Tưởng cuối tuần được yên tĩnh, nào ngờ phòng bệnh cũng ồn ào như những ngày khác”.

Bệnh viện được gọi là nhà thương, nơi người bệnh có nhu cầu được chữa lành thể xác lẫn tinh thần, nhưng điều này dường như ngày càng trở nên hiếm hoi trong thời buổi ngày nay, khi những người làm quản lý ưu tiên cho việc tăng nguồn thu bệnh viện, mà bỏ qua những nhu cầu cơ bản của bệnh nhân.

Không chỉ đánh mất không gian tinh thần, không ít bệnh viện còn đánh mất cả không gian vật chất. Bác sĩ N., nguyên giám đốc một bệnh viện trên đường Nguyễn Trãi, quận 5, TP.HCM, cho biết khi thiết kế khu chữa bệnh mới cách đây chục năm, ông muốn làm một công viên nhỏ trồng nhiều cây xanh thoáng đãng ngay khuôn viên cạnh góc ngã tư để bệnh viện thân thiện và an bình. Nhưng ý tưởng này chỉ tồn tại trên giấy tờ, vì thực tế từ đó đến nay người ta tận dụng chỗ đất làm bãi giữ xe hơi cho cư dân sống gần đó. Vậy là hình ảnh một bệnh viện được thiết kế hài hoà, thoáng đãng, an lành của cộng đồng người Hoa ngày nào, giờ chỉ còn lại trong ký ức, vì bệnh viện ngày nay chật chội, ngột ngạt với những khối bêtông vô hồn.

Thời bệnh viện tự chủ tài chính, bệnh viện công lập đứng trước áp lực phát triển nguồn thu, nên có lẽ không nhiều lãnh đạo bệnh viện chú ý đến không gian cho bệnh nhân, vì thế khẩu hiệu “Bệnh viện thân thiện” đơn thuần chỉ là những nụ cười hay chào mời của đội ngũ tiếp tân, chứ không phải là một không gian xanh thân thiện cần thiết dành cho bệnh nhân.

Nếu nhà quản lý y tế tiến hành một khảo sát về tiêu chí “yên tĩnh” hay “không gian xanh” ở các bệnh viện, có lẽ họ sẽ nhận được những kết quả rất đáng buồn, vì phần lớn không gian các bệnh viện giờ đã bị “băm nát” để tận dụng làm kinh tế. Nhưng điều này không đúng, vì nhiều nghiên cứu cho thấy không gian xanh trong bệnh viện sẽ giúp bệnh nhân mau lành bệnh hơn.

Năm 1984, nhà tâm lý môi trường người Mỹ Roger Ulrich công bố nghiên cứu trên tạp chí Science, cho thấy những bệnh nhân phẫu thuật túi mật ở bệnh viện Pennsylvania, nếu nằm giường cạnh cửa số nhìn ra ngoài công viên xanh sẽ lành bệnh trung bình nhanh hơn một ngày, ít dùng thuốc giảm đau và cũng ít biến chứng sau mổ hơn so với bệnh nhân nằm giường cạnh tường.

Năm 1993, Ulrich và cộng sự cũng thực hiện một nghiên cứu khá thú vị, ông cho 160 bệnh nhân sau mổ tim của bệnh viện đại học Uppsala (Thuỵ Điển) nằm trong phòng hồi sức tích cực, chọn lựa ngẫu nhiên những góc nhìn xuyên qua các cửa sổ giả sáu dạng khung cảnh khác nhau. Kết quả cho thấy những bệnh nhân nhìn thấy cảnh cây xanh và nước chảy, sẽ ít lo lắng và ít cần thuốc giảm đau hơn so với những người nhìn thấy tranh trừu tượng, hình ảnh rừng già hoặc không có hình ảnh nào.

Nghiên cứu cũng cho thấy bệnh viện thoáng đãng, có không gian xanh cũng giúp nhân viên y tế giảm stress và hiệu suất làm việc cao hơn. Nhưng bao nhiêu lãnh đạo bệnh viện chú ý đến những khía cạnh nhỏ này? Liệu những vụ bạo hành nhân viên y tế hay bệnh nhân nhảy lầu tự sát trong bệnh viện thời gian qua có liên quan ít nhiều đến sự ngột ngạt, chật chội, thiếu vắng bình yên và tính thân thiện của không gian bệnh viện?

Năm qua sau khi tham quan một bệnh viện ở quận 5, TP.HCM, một lãnh đạo sở Y tế TP.HCM phải thán phục vì bệnh viện thật yên tĩnh, không có những ồn ã phát ra từ những chiếc loa thường thấy ở các bệnh viện công lập. Bệnh viện không rộng rãi, nhưng người ta cũng tranh thủ trồng thêm những hàng cây dọc theo tường rào. Phải chăng đây là một trong nhiều lý do mà bệnh viện này được người dân chọn lựa hiện nay?

Theo Châu Giang ( Thế Giới Tiếp Thị)