Nhiều loại ký sinh trùng tưởng tuyệt chủng bất ngờ xuất hiện lại ở Việt Nam

Tỷ lệ người Việt mang ký sinh trùng không thuyên giảm, nhiều loại tưởng tuyệt chủng ở nước ta bất ngờ xuất hiện trở lại.

Anh T.Đ.T. (21 tuổi, trú tại Yên Bái) đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội) thăm khám trong tình trạng sốt, chóng mặt, nôn, ngứa nhiều, tê cứng, mẩn đỏ và phát ban ở da. Dưới da ở đùi, mặt cẳng tay, bụng, lưng đều có hình ảnh giun sán ký sinh trùng di chuyển.

Bệnh nhập viện theo dõi với chẩn đoán nhiễm giun rồng. Bệnh phẩm sau đó đã được chuyển lên Khoa Vi sinh và Sinh học phân tử để định danh, kết hợp với lâm sàng xác định nhiễm Dracunculus sp (giun rồng).

Trước đây, anh T. từng ăn gỏi cá và có biểu hiện ngứa khắp người. Anh gãi đến trầy xước da, gây áp- xe mủ.

Khi mới xâm nhập cơ thể, giun rồng không gây ra triệu chứng ngay. Khoảng 1 năm sau, khi giun cái bắt đầu di chuyển và phát triển trong các mô dưới da, người bệnh có thể xuất hiện dấu hiệu sốt nhẹ, chóng mặt, nôn, buồn nôn, tiêu chảy, mẩn đỏ, tê cứng và ngứa tại chỗ giun khu trú.

Sau đó, vết thương sưng tấy vỡ ra tiết dịch vàng, tại ổ tổn thương phát hiện một đoạn giun màu trắng (thường là phần đầu con giun). Nếu không có tác động, con giun thường tự chui ra ngoài sau 3-6 tuần.

Anh T. đang được bác sĩ theo dõi. Ảnh: BVCC.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cho biết giun rồng là loại ký sinh trùng trước đây chưa từng xuất hiện ở Việt Nam mà chỉ gặp ở châu Phi và một số nước khác. Tuy nhiên, gần đây, nước ta đã ghi nhận ca mắc.

Ngoài ra, tình trạng ký sinh trùng tại Việt Nam có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là ký sinh trùng từ thú cưng, các loại sán do thực phẩm chưa nấu chín.

Trước đây, một số ký sinh trùng hiếm có ở Việt Nam nhưng hiện nay tỷ lệ lưu hành không hề nhỏ, điển hình như giun lươn. Theo bác sĩ Cấp, loại ký sinh trùng này tồn tại mạn tính, người bệnh không để ý. Khi người dân có bệnh lý khác phải sử dụng thuốc, giun lươn bắt đầu bùng phát gây nhiễm trùng kéo dài, nhiễm trùng huyết. Nếu bác sĩ không rõ bệnh lý này, phương pháp điều trị nhiễm trùng đơn thuần sẽ không đem lại hiệu quả.

Ký sinh trùng có thể xâm nhập vào cơ thể người qua nhiều đường khác nhau như nước bị ô nhiễm, thức ăn, chất thải, đất và máu. Một số loại có thể lây truyền qua quan hệ tình dục, vật mang mầm bệnh như muỗi mang ký sinh trùng sốt rét, từ động vật sang người như Toxocara canis (giun đũa chó), Toxocara cati (giun đũa mèo), giun móc chó mèo…

Nhiễm ký sinh trùng gây ra những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và chẩn đoán kịp thời. Bệnh nhân có thể chậm lớn, suy dinh dưỡng, thiếu máu, hoa mắt, chóng mặt, tiêu chảy, ho sốt, mẩn ngứa…

Trường hợp nặng gây tắc ruột, viêm loét đường tiêu hóa, tắc mật, sỏi mật, viêm đường mật, áp-xe gan, u gan, áp-xe phổi, tràn dịch màng phổi… Nếu ký sinh trùng trú ngụ ở mắt sẽ gây hạn chế thị lực hoặc mù lòa; trú ngụ ở não gây động kinh, co giật, hôn mê.

Bác sĩ Cấp chỉ ra 3 thói quen khiến người dân đối mặt với nguy cơ nhiễm ký sinh trùng:

1. Ăn thực phẩm chưa nấu chín như các món nộm, tái, gỏi chế biến từ cá, tôm, thịt mang ký sinh trùng; ăn sống một số rau thủy sinh như rau cần, ngổ.

2. Không quản lý phân thải ra môi trường dẫn tới gia tăng ký sinh trùng.

3. Nuôi chó mèo nhưng không xổ ký sinh trùng, trứng bám vào lông. Người bế chó, mèo vô tình đưa nguồn lây vào thực phẩm dẫn tới nhiễm ký sinh trùng. Ngoài ra, các loại vật nuôi còn chứa ký sinh trùng trên cơ thể như bọ, ve, rận có thể lây sang người.