Nhiều lô hàng thủy sản xuất khẩu bị trả về: Bài toán cho nuôi trồng an toàn sinh học

Số lượng các lô hàng thủy sản xuất khẩu từ Việt Nam vào thị trường Trung Quốc bị trả về tăng đặt ra yêu cầu cao về nuôi trồng an toàn sinh học…

Lô hàng bị trả về ‘tăng đột biến’

Thanh niên dẫn lời ông Ngô Hồng Phong, Phó cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Bộ NN-PTNT) chia sẻ tại hội nghị phòng chống dịch bệnh thủy sản khu vực phía Bắc do Bộ NN-PTNT tổ chức sáng nay, 19.3, tại Hà Nội.

Ông Phong cho rằng, chất lượng thủy sản xuất khẩu của Việt Nam đã được cải thiện đáng kể thế nhưng ở thị trường xuất khẩu đặc biệt quan trọng là Trung Quốc, vẫn còn nhiều lô hàng bị trả về.

Theo báo cáo Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản, trong 3 tháng đầu năm, số lô hàng thủy sản xuất khẩu sang Trung Quốc bị trả về tăng đột biến. Cụ thể, đã có 15/40 lô hàng vi phạm quy định an toàn thực phẩm bị trả về. Trong khi thống kê cả năm 2020, thị trường Trung Quốc chỉ có 6/14 lô hàng bị trả về.

Cụ thể, thời gian gần đây phía Trung Quốc cảnh báo một số lô hàng tôm đông lạnh, tôm của Việt Nam dù đã xử lý nhiệt nhưng lại bị phát hiện dương tính với bệnh hoại tử dưới vỏ và cơ quan tạo máu (IHHNV), virus đốm trắng (WSSV).

Ở thị trường xuất khẩu đặc biệt quan trọng là Trung Quốc, vẫn còn nhiều lô hàng bị trả về

Phía Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản cũng có văn bản gửi cơ quan kiểm dịch Trung Quốc đề nghị cấp cơ sở khoa học, cơ sở pháp lý cảnh báo bệnh IHHNV, WSSV đối với sản phẩm tôm đã xử lý nhiệt và bằng chứng về đánh giá rủi ro đối với các cảnh báo bệnh IHHNV, WSSV đối với sản phẩm tôm đông lạnh chưa bóc vỏ, bỏ đầu.

Ngoài thị trường Trung Quốc, ông Phong cũng cho biết, một số quốc gia nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam liên tục có những thay đổi trong quy định chứng nhận an toàn thực phẩm đối với sản phẩm thủy sản xuất khẩu.

Cụ thể, tại thị trường Hàn Quốc, các sản phẩm tôm đáp ứng quy định về xử lý nhiệt (tôm nấu chín) theo quy định của nước này thì sẽ được miễn kiểm dịch. Nhưng theo quy định của Hàn Quốc thì thời gian xử lý nhiệt dài lại gây ảnh hưởng đến cảm quan của sản phẩm như yếu tố màu sắc, mùi vị…

“Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản đã có văn bản đề nghị phía Hàn Quốc điều chỉnh quy định này để vừa đảm bảo chất lượng sản phẩm vừa tiêu diệt được virus gây bệnh”, ông Phong nói.

Bên cạnh đó, Hàn Quốc đã bổ sung 5 chỉ tiêu bệnh (DIV1, TiLV, NHP, SAV, AHPND) đối với một số loài, dạng sản phẩm thủy sản xuất khẩu vào nước này phải kèm theo chứng thư chứng nhận kiểm dịch đối với 5 bệnh nói trên. Các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ phải thực hiện quy định mới về tiêu chuẩn an toàn thực phẩm thủy sản xuất khẩu này kể từ ngày 1.8 năm nay.

Khẩn trương xây dựng kế hoạch quan trắc môi trường

Theo bnews.vn, đến nay, tổng diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại gần 1.900 ha, giảm 61% so với cùng kỳ năm 2020. Tuy nhiên, dự báo nguy cơ dịch bệnh trong thời gian tới là rất cao.Tại hội nghị phòng, chống dịch bệnh thủy sản năm 2021 khu vực phía Bắc của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ngày 19/3 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, yếu tố quan trọng nhất quyết định cho phòng chống dịch bệnh thủy sản là nuôi trồng an toàn sinh học.

Bên cạnh đó, để nuôi trồng thủy sản an toàn cũng cần đảm bảo các yếu tố khác như giống, thức ăn, quy trình nuôi, chế phẩm sinh học… Đặc biệt là chế phẩm sinh học đang được sử dụng trong nuôi trồng thủy sản khá nhiều nên Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ chỉ đạo Tổng cục Thủy sản rà soát lại các chế phẩm sinh học, không để người nuôi trồng sử dụng các sản phẩm không hiệu quả mà làm tăng giá thành sản phẩm, các chỉ tiêu không đạt khiến hiệu quả giảm, kéo theo sức cạnh tranh của sản phẩm giảm.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng cho biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang xây dựng để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch quốc gia phòng chống một số bệnh nguy hiểm dịch bệnh thủy sản nuôi giai đoạn 2021-2025. Đây sẽ là căn chứ pháp lý quan trọng để các tỉnh, thành phố bố trí ngân sách, nguồn lực để triển khai.

“Trên cơ sở này, các tỉnh sẽ bố trí nguồn lực, xây dựng hệ thống đội ngũ thú y thủy sản để giám sát phòng chống dịch bệnh từ đó tuyên truyền cho người nuôi triển khai các quy trình nuôi chuẩn. Từ đó, từng bước xây dựng các vùng nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, đáp ứng được yêu cầu thị trường.”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

Ao nuôi tôm nước lợ của nông dân tại huyện Mỹ Xuyên (tỉnh Sóc Trăng)

Hiện Cục Thú y mới đánh giá cấp chứng nhận an toàn dịch bệnh 5 cơ sở. Chi cục Chăn nuôi và Thú y Ninh Thuận đã đánh giá và cấp chứng nhận an toàn dịch bệnh cho 6 cơ sở sản xuất tôm giống.

Chi cục Chăn nuôi và Thú y Quảng Bình đã đánh giá và công nhận an toàn dịch bệnh cho Công ty cổ phần chăn nuôi C.P. Việt Nam – chi nhánh Quảng Bình. Ngoài ra, một số chi cục chăn nuôi và thú y địa phương đang phối hợp các doanh nghiệp để đẩy mạnh việc xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh, giám sát dịch bệnh chủ động theo quy định.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng cho biết, do việc xây dựng vùng nuôi trồng thủy sản an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh là rất khó nên trước mắt Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tập trung hỗ trợ, hướng dẫn cho các doanh nghiệp lớn. Từ các doanh nghiệp này kỳ vọng sẽ tạo ra sức lan tỏa ra các vùng, hộ nuôi để họ thấy được hiệu quả, giá trị mang lại trong việc xây dựng vùng an toàn và làm theo.

Theo Cục Thú y, năm 2020, tổng diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại là hơn 46.200 ha, gấp 1,9 lần so với năm 2019; ngoài ra có khoảng 10.274 lồng, bè, vèo, bể nuôi bị thiệt hại. Riêng tôm nuôi nước lợ bị thiệt hại là gần 43.340 ha; trong đó, trên 6.800 ha bị thiệt hại do bệnh, trên 33.000 ha bị thiệt hại nhưng không rõ nguyên nhân do địa phương không lấy mẫu kiểm tra hoặc nếu có nhưng không xác định được nguyên nhân.

Từ đầu năm đến ngày 15/3, tổng diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại gần 1.900 ha, giảm 61% so với cùng kỳ năm 2020; ngoài ra có khoảng 105 lồng, bè, vèo, bể nuôi thủy sản bị thiệt hại.

Tuy đầu năm diện tích nuôi trồng bị thiệt hại do dịch bệnh có giảm nhưng theo ông Nguyễn Văn Long, Phó cục trưởng Cục Thú y, dự báo diện tích tôm nuôi tiếp tục bị thiệt hại có thể tăng mạnh và nguy cơ dịch bệnh trong thời gian tới là rất cao. Bởi, người nuôi tôm bắt đầu tăng thả nuôi, trong khi đó các điều kiện bất lợi của thời tiết như giao mùa, hạn hán, bão và lũ lụt tại một số tỉnh, xâm nhập mặn,.. tiếp tục diễn biến phức tạp.

Bên cạnh đó, các loại mầm bệnh nguy hiểm như bệnh hoại tử gan tụy, bệnh đốm trắng…. còn lưu hành ở nhiều vùng nuôi, có thể xâm nhập và gây bệnh cho tôm. Các yếu tố bất lợi về thời thiết, môi trường… có thể tác động xấu làm tôm chậm lớn, kém phát triển, sức đề kháng yếu, tạo thuận lợi cho mầm bệnh phát triển, gây bệnh cho tôm.

Do đó, các địa phương cần có giải pháp khắc phục như quản lý mùa vụ nuôi, có ao lắng để trữ nước sử dụng khi cần thiết, chỉ thả giống khi bảo đảm điều kiện nuôi và sử dụng con giống có nguồn gốc rõ ràng, bảo đảm chất lượng, nghiên cứu điều chỉnh quy trình nuôi phù hợp, tổ chức giám sát chủ động dịch bệnh, lấy mẫu đối với những diện tích bị thiệt hại để xác định nguyên nhân, áp dụng các biện pháp tổng hợp phòng, chống dịch bệnh.

Để đảm bảo mục tiêu phát triển thủy sản năm 2021, ông Trần Công Khôi, Phó trưởng Vụ Nuôi trồng thủy sản, Tổng cục Thủy sản cho rằng, các địa phương cần phối hợp với Tổng cục Thủy sản và các ngành chức năng nắm bắt tình hình, thời tiết khí hậu để rà soát, điều chỉnh và xây dựng lịch thời vụ thả giống phù hợp với từng địa phương, vùng sinh thái để tăng cường giảm thiểu thiệt hại.

Các địa phương cần thực hiện việc quan trắc, cảnh báo môi trường, dịch bệnh tại các vùng nuôi trọng điểm để kịp thời khuyến cáo người dân, thực hiện tốt các giải pháp kỹ thuật, giảm thiểu tối đa thiệt hại cho người nuôi. Đối với những địa phương chưa xây dựng và phê duyệt kế hoạch quan trắc môi trường cần khẩn trương tham mưu xây dựng và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để triển khai.

Địa phương tổ chức kiểm tra, kiểm soát điều kiện cơ sở sản xuất và chất lượng giống, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, quản lý tốt chất lượng vật đầu tư vào và kiểm soát điều kiện nuôi nhằm đảm bảo chất lượng , an toàn thực phẩm thủy sản. Đồng thời, kiên quyết xử lý các hành vi trục lợi, ép giá, gian lận thương mại, thông tin sai sự thật… làm mất ổn định sản xuất.

Đặc biệt là khuyến khích và có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, người nuôi tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi, tối ưu hóa chuỗi sản xuất để giảm giá thành sản phẩm; cấp giấy xác nhận (mã số) cơ sở nuôi; chứng nhận đủ điều kiện đối với các cơ sở sản xuất thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản./.