Nhiều công cụ hiệu quả để can thiệp, kiểm soát dịch bệnh HIV/AIDS
Bên cạnh việc được mở rộng xuống tuyến huyện, hệ thống phòng xét nghiệm khẳng định HIV đang được triển khai thí điểm sử dụng 3 test nhanh tại các tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa.
Người nhiễm HIV tới cơ sở y tế kiểm tra sức khỏe, lấy thuốc theo định kỳ. (Ảnh: Đinh Hương/TTXVN)
Trao đổi về thành tựu, khó khăn và giải pháp để hướng tới mục tiêu sớm kết thúc dịch bệnh AIDS tại Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam được các tổ chức quốc tế đ.ánh giá, như là điểm sáng trên bản đồ phòng, chống HIV/AIDS thế giới.
Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức khi mà hình thái lây nhiễm HIV chuyển sang phần lớn lây truyền qua đường t.ình d.ục và tập trung nhiều hơn trong nhóm nam quan hệ t.ình d.ục đồng giới (MSM) trong những năm gần đây.
Chia sẻ về chủ đề Tháng hành động Quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS “Cộng đồng sáng tạo-Quyết tâm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030,” Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Thu Hương cho biết, việc lựa chọn chủ đề này mang nhiều ý nghĩa vì cộng đồng ở đây bao gồm các Bộ, ngành, đoàn thể từ Trung ương đến địa phương, khu vực tư nhân, các tổ chức xã hội đặc biệt là các nhóm cộng đồng đích gồm người nhiễm HIV và người có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV như: Nam quan hệ t.ình d.ục đồng giới, người chuyển giới nữ, người sử dụng m.a t.úy, người mại dâm, bạn tình của các nhóm trên.
Việc lựa chọn chủ đề “Cộng đồng sáng tạo-Quyết tâm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030″ muốn nhắc nhở rằng: Phòng, chống HIV/AIDS cần sự tham gia của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương, của cả cộng đồng và cần có những cách làm sáng tạo, vì sự hiểu biết của chúng ta về HIV/AIDS đã có nhiều thay đổi.
“Tình hình dịch HIV đã có những thay đổi. Cách tiếp cận, can thiệp liên quan đến dự phòng, điều trị HIV/AIDS cũng đã thay đổi. Chúng ta có nhiều công cụ có hiệu quả hơn để can thiệp, kiểm soát đại dịch này. Chủ đề này khẳng định lại quyết tâm của Việt Nam sẽ kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030,” Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Thu Hương nêu rõ.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Thu Hương, năm 2023, công tác phòng, chống HIV đã có một số kết quả nổi bật. Đó là đã ban hành nhiều văn bản cập nhật liên quan đến công tác phòng chống HIV/AIDS cho phù hợp với tình hình thực tế (Quy định hình thức, quy trình thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính và tiếp cận thông tin người nhiễm HIV; hướng dẫn quy trình, phương pháp giám sát dịch tễ học HIV/AIDS và giám sát các bệnh lây truyền qua đường t.ình d.ục; phê duyệt Đề án duy trì và mở rộng cấp thuốc methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng t.huốc p.hiện và mới đây nhất là Quyết định 24/2023/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực thi hành từ ngày 10/12/2023 thay thế Quyết định 120/2008/QĐ-TTg về việc quy định điều kiện xác định người bị phơi nhiễm với HIV, bị nhiễm HIV do tai nạn rủi ro nghề nghiệp)…
Năm 2023, Cục tăng cường truyền thông về phòng, chống HIV/AIDS và truyền thông tạo cầu cho giới trẻ được đa dạng hóa và đạt hiệu quả cao thông qua nhiều sự kiện truyền thông trong khu công nghiệp, trường học và truyền thông đa phương tiện. Đồng thời tiếp tục triển khai các hoạt động can thiệp giảm hại như phân phát bơm kim tiêm, b.ao c.ao s.u, chất bôi trơn cho các nhóm nguy cơ cao, đặc biệt tập trung nhiều cho nhóm MSM.
Đến nay, xét nghiệm sàng lọc HIV đã bao phủ 100% tuyến huyện tại hơn 1300 cơ sở; xét nghiệm khẳng định HIV đã bao phủ 100% tỉnh, thành phố với 230 phòng xét nghiệm khẳng định.
Bên cạnh việc được mở rộng xuống tuyến huyện, hệ thống phòng xét nghiệm khẳng định HIV đang được triển khai thí điểm sử dụng 3 test nhanh tại các tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa. Xét nghiệm nhiễm mới đã được triển khai tại 35 tỉnh, thành phố trên cả nước.
Thành viên Nhóm CAB hỗ trợ các khách hàng trong công tác phòng chống HIV/AIDS. (Ảnh: PV/Vietnam )
Video đang HOT
Về công tác điều trị methadone, chương trình tiếp tục duy trì, mở rộng và nâng cao chất lượng điều trị. Tính đến 30/9/2023, chương trình methadone đã được triển khai tại 382 cơ sở điều trị của 63 tỉnh, thành phố, điều trị cho 50.851 bệnh nhân, tính đến 20/10/2023 có 2.291 bệnh nhân được cấp phát thuốc methadone mang về nhà.
Tính đến 30/9/2023, đã có 219 cơ sở điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) triển khai cung cấp dịch vụ PrEP (nhà nước và tư nhân) tại 29 tỉnh, thành phố. Số khách hàng được tiếp cận với dịch vụ PrEP là 60.020 khách hàng (đạt 109% so với chỉ tiêu 55.000 khách hàng vào năm 2023).
Cả nước hiện có 534 cơ sở điều trị HIV/AIDS, trong đó 506 cơ sở đang điều trị thuốc ARV bảo hiểm y tế. Tính đến 14/9/2023, cả nước có 177.009 bệnh nhân đang điều trị ARV, trong đó 2.748 bệnh nhân t.rẻ e.m, 174.261 bệnh nhân người lớn. Hiện đang mở rộng điều trị ARV qua bảo hiểm y tế, phấn đấu tỷ lệ bệnh nhân điều trị ARV có tải lượng virus HIV dưới ngưỡng ức chế đạt 95% trở lên. Để tự chủ tài chính, đã chuyển đổi điều trị ARV từ nguồn viện trợ sang nguồn bảo hiểm y tế và huy động y tế tư nhân cung cấp các dịch vụ phòng, chống AIDS.
Hoạt động ứng dụng công nghệ trong quản lý và giám sát dịch HIV được đẩy mạnh. Đến nay, hệ thống quản lý thông tin HIV/AIDS (HIV-INFO) phiên bản 4.0 và phần mềm quản lý điều trị PREP, ARV, cung ứng thuốc (HMED) đã được triển khai cho 63 tỉnh.
Hiện nay, ở nước ta, ước tính có khoảng 250.000 người nhiễm HIV, trong đó 88% người biết tình trạng nhiễm HIV, 80% người biết tình trạng nhiễm HIV được điều trị ARV và 98,4% người được điều trị ARV có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.
Chia sẻ về những khó khăn trong công tác phòng chống HIV/AIDS, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Thu Hương cho biết, HIV/AIDS hiện vẫn là vấn đề sức khỏe công cộng quan trọng, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam.
Dịch HIV vẫn đang diễn biến phức tạp, có xu hướng gia tăng nhiễm mới nhất là nhóm thanh thiếu niên trẻ. Nhóm nam quan hệ t.ình d.ục đồng giới đang được cảnh báo là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam hiện nay.
Bên cạnh đó, sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV và sự hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS trong cộng đồng dân cư còn thấp, đã và đang là rào cản trong việc tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS của người nhiễm HIV và các nhóm đích nguy cơ cao.
Một số địa phương chưa phê duyệt đề án đảm bảo tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS và chưa phê duyệt định mức chi chương trình mục tiêu y tế.
Để hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Thu Hương cho rằng, trước hết cần đảm bảo tài chính, phấn đấu đáp ứng đủ nhu cầu kinh phí cho phòng, chống HIV/AIDS. Định hướng ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước các cấp tập trung cho các hoạt động dự phòng, can thiệp giảm hại, giám sát dịch.
Bên cạnh đó, cần mở rộng điều trị HIV/AIDS do Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả; tiếp tục huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn viện trợ quốc tế cho phòng, chống HIV/AIDS và tăng cường sự tham gia của các cá nhân, tổ chức, khu vực tư nhân tham gia đầu tư và cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS./.
HIV có thể làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường
Những người nhiễm HIV có nhiều khả năng mắc bệnh đái tháo đường cao hơn những người không nhiễm HIV...
Một nghiên cứu cho thấy, người nhiễm HIV tăng nguy cơ mắc đái tháo đường gấp 4 lần so với người không nhiễm HIV. Bệnh đái tháo đường là một vấn đề sức khỏe phổ biến hiện nay. Có nhiều nguyên nhân khiến bạn dễ mắc bệnh này, bao gồm t.iền sử gia đình, thừa cân và lớn t.uổi... nhưng một số người nhiễm HIV mắc bệnh đái tháo đường ở độ t.uổi trẻ hơn mặc dù không bị thừa cân...
Nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường ở người nhiễm HIV
Ngày nay do chẩn đoán và điều trị HIV tốt hơn nên người nhiễm HIV có thể sống lâu hơn. Một số ước tính cho thấy trung bình những người được điều trị HIV sớm có thể sống lâu như những người không nhiễm HIV. Khi những người nhiễm HIV sống lâu hơn, cũng làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường như những người khác.
HIV làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2.
Tuy nhiên, có một số nguyên nhân khiến người nhiễm HIV tăng nguy cơ mắc đái tháo đường hơn, đó là:
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị HIV có thể gây ra lượng đường trong m.áu cao (tăng đường huyết). Những người dùng một số loại thuốc này có thể tăng đường huyết và mắc bệnh đái tháo đường cao hơn. May mắn thay, các loại thuốc điều trị HIV mới hơn dường như không có nguy cơ này.
- Một số loại thuốc dùng để điều trị HIV có thể khiến người bệnh tăng cân. Tăng cân làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, do đó có thể khiến người nhiễm HIV có nguy cơ cao mắc đái tháo đường hơn.
- Nhiều người nhiễm HIV cũng bị nhiễm viêm gan C. Viêm gan C cũng có liên quan đến bệnh đái tháo đường.
- Người nhiễm HIV bị viêm do n.hiễm t.rùng. Tình trạng viêm này có thể đóng một vai trò trong sự phát triển của bệnh đái tháo đường.
Do đó, người nhiễm HIV nên kiểm tra lượng đường trong m.áu trước khi bắt đầu điều trị HIV và kiểm tra thường xuyên để đảm bảo đường huyết luôn ở mức khỏe mạnh.
Nếu bạn bị nhiễm HIV có lượng đường trong m.áu cao hoặc mắc đái tháo đường, có thể ảnh hưởng đến việc điều trị, vì có thể cần phải tránh một số loại thuốc điều trị HIV gây tăng đường huyết.
Một số loại thuốc thông dụng trị đái tháo đường như metformin có thể vẫn kiểm soát được lượng đường trong m.áu, nhưng những người nhiễm HIV có thể không đáp ứng với việc điều trị đái tháo đường giống như những người không nhiễm HIV.
Một số loại thuốc dùng để hạ đường huyết cũng có thể tương tác với các phương pháp điều trị dùng để kiểm soát HIV và có thể gây tăng cân hoặc các tác dụng không mong muốn khác. Do đó, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ để biết cách hạn chế những rủi ro này và tìm ra sự kết hợp các phương pháp điều trị phù hợp.
Phòng chống bệnh đái tháo đường như thế nào?
Đái tháo đường là một căn bệnh phát triển khi lượng đường trong m.áu quá cao. Glucose đến từ sự p.hân h.ủy của thực phẩm chúng ta ăn và là nguồn năng lượng chính của cơ thể.
Theo thời gian, bệnh tiểu đường có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm bệnh tim, đột quỵ, bệnh thận, các vấn đề về mắt và tổn thương thần kinh.
Các triệu chứng của bệnh đái tháo đường có thể bao gồm:
Cơn khát tăng dần Đi tiểu thường xuyên Cơn đói tăng lên Giảm cân bất thường Mệt mỏi Mờ mắt Ngứa ran hoặc tê ở tay hoặc chân Vết thương không lành...
Những người có triệu chứng của bệnh đái tháo đường nên đi xét nghiệm bệnh. Nếu bạn bị nhiễm HIV và lo lắng về bệnh đái tháo đường, nên trao đổi với bác sĩ về nguy cơ này và những gì bạn có thể làm để bảo vệ sức khỏe.
Bạn có thể thực hiện các bước sau để giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2:
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Nếu bạn thừa cân, hãy giảm cân và duy trì cân nặng đó.
- Ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh và hạn chế thực phẩm giàu chất béo, đường và muối.
- Liên tục di chuyển: Đặt mục tiêu dành 30 phút hoạt động thể chất vào hầu hết các ngày trong tuần.
- Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ...
