Nhau tiền đạo ở phụ nữ mang thai và hướng điều trị

Nhau tiền đạo xảy ra khi nhau thai che đi phần mở của cổ tử cung trong những tháng cuối của thai kỳ.

Tình trạng này có thể gây chảy máu nghiêm trọng trước hoặc trong khi chuyển dạ.

1. Nhau tiền đạo là gì?

Nhau tiền đạo là thuật ngữ y tế để chỉ nhau thai nối với mặt trước của tử cung. Nhau thai phía trước sẽ nằm giữa mặt trước của dạ dày và thai nhi. Hầu hết thời gian, trứng đã thụ tinh sẽ làm tổ ở mặt sau của thành tử cung. Nếu thay vào đó nhau thai bám vào phần dưới của tử cung, nó có thể che phủ một phần hoặc toàn bộ phần mở bên trong hoặc “cửa sổ” của cổ tử cung. Khi nhau thai che phủ cổ tử cung trong những tháng cuối của thai kỳ, tình trạng này được gọi là nhau tiền đạo.

Dựa vào vị trí bám, nhau tiền đạo được phân chia thành 4 loại:

Nhau tiền đạo bám thấp: Bờ bánh nhau bám vào đoạn dưới tử cung, chưa đến lỗ trong cổ tử cung;

Nhau tiền đạo bám mép: Bờ bánh nhau bám đến bờ lỗ trong cổ tử cung;

Nhau tiền đạo bán trung tâm: Bánh nhau che kín một phần lỗ trong cổ tử cung;

Nhau tiền đạo trung tâm: Bánh nhau che kín hoàn toàn lỗ trong cổ tử cung, chiếm tỷ lệ 20-30% các trường hợp.

Các dạng nhau tiền đạo.

2. Nhau tiền đạo có ảnh hưởng thế nào đến việc mang thai?

Vị trí của nhau thai không ảnh hưởng đến thai kỳ hoặc thai nhi trừ khi nhau thai chặn cổ tử cung, được gọi là nhau tiền đạo. Thai phụ bị nhau tiền đạo sẽ cần phải ở lại bệnh viện để theo dõi và có khả năng phải sinh bằng phương pháp mổ lấy thai.

Tuy nhiên, sự khác biệt trong thai kỳ có nhau thai phía trước là rất nhỏ. Do vị trí của bánh nhau ở phía trước của thai nhi, thai phụ có nhau tiền đạo có thể không cảm thấy chuyển động của thai nhi mạnh mẽ như một phụ nữ có nhau thai phía sau, đặc biệt là sớm hơn trong thai kỳ khi thai nhi nhỏ hơn.

Trong trường hợp thai phụ cần chọc ối, nhau tiền đạo có thể khiến bác sĩ tiến hành xét nghiệm khó khăn hơn một chút. Chọc ối là một thủ thuật lấy mẫu nước ối bao quanh em bé. Bác sĩ sẽ phân tích chất lỏng để tìm các dấu hiệu bất thường. Khi bác sĩ thực hiện xét nghiệm này bằng cách đưa một cây kim vào tử cung qua bụng của người phụ nữ. Vị trí của bánh nhau ở phía trước tử cung có thể khiến việc này trở nên khó khăn hơn.

Hầu hết thai phụ bị nhau tiền đạo sẽ khiến khung chậu không hoạt động được. Điều này cần phải kiêng quan hệ tình dục, hạn chế kiểm tra sản khoa để phát hiện tình trạng giãn nở và có thể hạn chế các bài tập làm căng cơ sàn chậu.

3. Các triệu chứng liên quan đến nhau tiền đạo

Phụ nữ mang thai trên 35 tuổi đễ bị nhau tiền đạo.

Triệu chứng chính của nhau tiền đạo là đột ngột chảy máu từ âm đạo từ nhẹ đến nặng. Bất kỳ hiện tượng chảy máu nào cũng có thể là do vấn đề với nhau thai và cần được bác sĩ kiểm tra. Các triệu chứng cụ thể có thể bao gồm: Bà bầu cảm thấy có các cơn co hoặc đau nhói. Có dấu hiệu chảy máu trong nửa sau của thai kỳ rồi ngừng và chảy máu lại sau vài ngày hoặc vài tuần sau đó; Chảy máu sau khi giao hợp.

Các yếu tố nguy cơ đối với sự phát triển của nhau thai tiền đạo bao gồm:

Vị trí bất thường của thai nhi, bao gồm ngôi mông (ngôi thai ngược) hoặc ngôi ngang (nằm ngang trong bụng mẹ) Các cuộc phẫu thuật trước đây liên quan đến tử cung: sinh mổ, phẫu thuật cắt bỏ u xơ tử cung, nong và nạo… Mang song thai hoặc đa thai Sảy thai trước Nhau thai lớn Tử cung có hình dạng bất thường Mang thai trên 35 tuổi Hút thuốc lá

4. Nhau tiền đạo được chẩn đoán như thế nào?

Thông thường, những dấu hiệu đầu tiên của nhau tiền đạo sẽ xuất hiện trong lần siêu âm định kỳ 20 tuần. Những dấu hiệu ban đầu này không nhất thiết phải là nguyên nhân khiến thai phụ lo lắng, vì nhau thai thường nằm thấp hơn trong tử cung trong thời gian đầu của thai kỳ.

Nhau thai thường tự điều chỉnh, khoảng 10% thai phụ có nhau thai nằm thấp ở tuần thứ 20 sẽ có nhau thai nằm thấp trong lần siêu âm tiếp theo. Chỉ 0,5% sẽ có nhau thai tiền đạo vào cuối thai kỳ.

Nếu thai phụ gặp bất kỳ hiện tượng ra máu nào trong nửa sau của thai kỳ, các bác sĩ sẽ theo dõi vị trí của nhau thai bằng một trong những phương pháp:

Siêu âm qua ngả âm đạo: Bác sĩ đặt một đầu dò bên trong âm đạo để quan sát bên trong ống âm đạo và cổ tử cung của bạn. Đây là phương pháp được ưa chuộng và chính xác nhất để xác định nhau tiền đạo.

Siêu âm qua ổ bụng: Kỹ thuật viên chăm sóc sức khỏe đặt gel lên bụng của bạn và di chuyển một thiết bị cầm tay được gọi là đầu dò xung quanh bụng của bạn để xem các cơ quan vùng chậu. Sóng âm thanh tạo ra hình ảnh trên màn hình giống như TV.

MRI (chụp cộng hưởng từ): Quá trình quét hình ảnh này sẽ giúp xác định rõ ràng vị trí của nhau thai.

5. Điều trị nhau tiền đạo

Một ca mổ cấp cứu sản phụ bị nhau tiền đạo trung tâm cài răng lược tại Bệnh viện Sản nhi Phú Thọ.

Các bác sĩ sẽ quyết định cách điều trị nhau tiền đạo dựa trên các yếu tố như lượng máu chảy ra, giai đoạn mang thai, tình trạng sức khoẻ thai nhi và vị trí của nhau thai và thai nhi. Trong đó lượng máu chảy ra là yếu tố chính mà bác sĩ cân nhắc khi quyết định cách điều trị tình trạng này.

Trướng hợp ít hoặc không chảy máu: Đối với những trường hợp nhau tiền đạo ít hoặc không ra máu, bác sĩ có thể sẽ đề nghị thai phụ nghỉ ngơi vùng khung chậu. Điều này có nghĩa là hạn chế đưa bất cứ thứ gì vào âm đạo khi mang thai để ngăn ngừa các biến chứng y tế. Thai phụ cũng sẽ được yêu cầu tránh quan hệ tình dục và tập thể dục. Nếu ra máu trong thời gian này, thai phụ nên đi khám càng sớm càng tốt.

Trường hợp chảy máu nhiều: Trong trường hợp ra máu nhiều, bác sĩ và thai phụ nên lên lịch sinh mổ càng sớm càng tốt vì thời điểm sinh nở an toàn – tốt nhất là sau 36 tuần. Nếu cần phải lên lịch mổ sớm hơn, thai nhi có thể được tiêm corticosteroid để tăng tốc độ phát triển của phổi.

Trường hợp chảy máu không kiểm soát được: Trong trường hợp này, các bác sĩ sẽ phải tiến hành mổ lấy thai khẩn cấp.

6. Các biến chứng của nhau tiền đạo

Khi chuyển dạ, cổ tử cung sẽ mở để thai nhi di chuyển vào ống âm đạo để chào đời. Nếu nhau thai nằm trước cổ tử cung, nó sẽ bắt đầu tách ra khi cổ tử cung mở ra, gây chảy máu trong khiến phải bác sĩ phải lập tức mổ cấp cứu cho thai phụ ngay cả khi thai nhi non tháng vì chậm trễ có thể ảnh hưởng đến tính mạng thai phụ.

Sinh ngả âm đạo cũng tiềm ẩn quá nhiều rủi ro cho thai phụ, có thể bị băng huyết nặng trong quá trình chuyển dạ, sinh nở hoặc sau khi sinh vài giờ đầu.

7. Khi nào đến gặp bác sĩ?

Thai phụ bị nhau tiền đạo phải đi khám thường xuyên để theo dõi.

Tất cả phụ nữ mang thai bị nhau tiền đạo nên đi khám bác sĩ thường xuyên trong suốt thai kỳ. Thai phụ nên đến bệnh viện ngay lập tức nếu nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

Chảy máu âm đạo, cảm thấy các cơn co thắt nhanh hoặc liên tục. Đau bụng, đau lưng dữ dội và đặc biệt là cảm nhận được sự giảm chuyển động của thai nhi.

Thai phụ nên tham khảo ý kiến bác sĩ về bất kỳ lo lắng nào về thai kỳ hoặc các dấu hiệu của các vấn đề liên quan đến nhau thai. Chăm sóc trước khi sinh thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa hoặc quản lý các biến chứng tiềm ẩn.