Nhật nguy cơ vỡ trận vì Covid-19

Ayako Kajiwara, y tá trưởng tại một bệnh viện ở tỉnh Saitama, lo sợ hệ thống y tế Nhật Bản sẽ không chịu nổi áp lực từ Covid-19.

Kajiwara đã trực tiếp chứng kiến sự vất vả tại các khu chăm sóc tích cực (ICU) đang điều trị cho bệnh nhân Covid-19 nặng. “Thật khó khăn khi chúng tôi nghĩ rằng sức khỏe người bệnh đang cải thiện rồi tình hình đột ngột chuyển biến xấu”, cô cho hay.

Số ca nhiễm nCoV tại Nhật Bản đã tăng vọt trong vài tuần qua, phá hủy mọi hy vọng rằng Tokyo đã kiểm soát được dịch bệnh. Nước này đã ghi nhận gần 9.800 người nhiễm nCoV, so với 243 ca vào ngày 1/3. 190 người đã chết và 193 bệnh nhân đang nguy kịch.

Diễn biến này buộc Thủ tướng Shinzo Abe ban bố tình trạng khẩn cấp toàn quốc, đồng thời hứa cung cấp vật tư y tế như khẩu trang, quần áo bảo hộ và mặt nạ chống giọt bắn tới các bệnh viện đang thiếu trang thiết bị.

Y bác sĩ diễn tập đối phó Covid-19 tại tỉnh Tottori hồi tháng 2. Ảnh: Asahi Shinbun.

Truyền thông Nhật hồi đầu tuần công bố nội dung nghiên cứu mật của Bộ Y tế, trong đó dự đoán số người tử vong vì Covid-19 ở nước này có thể chạm mốc 400.000 nếu không áp dụng các biện pháp như cách biệt cộng đồng. Báo cáo cũng ước tính khoảng 850.000 người có thể cần tới máy thở, cho rằng phần lớn ca tử vong sẽ bắt nguồn từ thiếu thốn máy thở.

Tình trạng khan hiếm thiết bị y tế trở nên rõ ràng khi Thị trưởng Osaka Ichiro Matsui khẩn thiết kêu gọi người dân hỗ trợ áo mưa để làm đồ bảo hộ cho các y bác sĩ chiến đấu với Covid-19. “Một số nhân viên bệnh viện đang dùng túi đựng rác thay đồ bảo hộ”, ông nói.

Lời kêu gọi được đưa ra khi hai hiệp hội y tế khẩn cấp của Nhật Bản phát đi thông báo chung cho biết họ “đã cảm nhận được sự sụp đổ của hệ thống y tế khẩn cấp”. Tỉnh Osaka đến nay đã ghi nhận hơn 1.000 ca nhiễm nCoV, chỉ đứng sau tâm dịch Tokyo.

Giới chuyên gia cho rằng khan hiếm vật tư y tế, số lượng xét nghiệm quá ít và thiếu biện pháp làm việc từ xa có thể gây tình trạng bùng nổ số người mắc Covid-19, khiến hệ thống y tế vỡ trận.

Nhiều cụm dịch đang xuất hiện trong các bệnh viện Nhật Bản. Ngày 12/4, một bệnh viện ở quận Nakano, Tokyo ghi nhận 87 y bác sĩ và bệnh nhân nội trú nhiễm nCoV. Nguy cơ bùng phát các cụm dịch ở bệnh viện rất đáng lo ngại, cho thấy khả năng virus đã lây nhiễm rộng trong cộng đồng.

“Điều quan trọng là tiến hành xét nghiệm ở xa bệnh viện và các phòng khám. Số lượng xét nghiệm quá ít ở Nhật đã dẫn tới lây lan bệnh trong cộng đồng. Y bác sĩ không được chuẩn bị bởi họ không nắm được tình trạng của bệnh nhân”, Kenji Shibuya, giám đốc Viện Sức khỏe Cộng đồng tại Đại học King’s College ở London, Anh, nêu quan điểm.

Giới chức Tokyo và Osaka đã phải chuyển bệnh nhân có triệu chứng nhẹ tới các khách sạn để giảm tải cho bệnh viện, nhiều tỉnh khác dự kiến sớm áp dụng biện pháp này. Hayakawa hy vọng điều này sẽ nhanh chóng diễn ra tại Yokohama.

Chuyên gia gây mê Mio Shin cho biết cô phải gánh thêm phần việc của đồng nghiệp sau khi người này tiếp xúc với bác sĩ nghi nhiễm nCoV tại một bệnh viện khác.

“Nhiều bác sĩ phải làm việc theo ca ở những bện viện khác nhau. Tôi cảm thấy hàng loạt phòng khám đang bị quá tải vì mất nhân lực sau khi họ tiếp xúc với bệnh nhân Covid-19 mà không biết. Càng nhiều người chăm sóc bệnh nhân nhiễm nCoV thì càng ít người điều trị những căn bệnh khác. Tôi không nghĩ người dân hiểu được điều này”, Shin nói.

Giới chức Nhật Bản đã tập trung vào kiểm soát các cụm dịch kể từ khi báo cáo ca nhiễm nCoV đầu tiên hồi tháng 2, thay vì xét nghiệm diện rộng như Hàn Quốc. Nhật Bản đến nay mới tiến hành gần 101.000 xét nghiệm trên tổng số 126 triệu dân, so với hơn 546.000 xét nghiệm trên 51 triệu dân của Hàn Quốc.

Các chuyên gia nghi ngờ số ca nhiễm thực sự đã cao gấp nhiều lần các thống kê của chính phủ.

Tokyo chọn cách xét nghiệm nhằm xác định bệnh nhân cần chăm sóc y tế khẩn cấp để ngăn bệnh viện quá tải. Nước này có thể tiến hành tối đa 12.000 xét nghiệm mỗi ngày, nhưng chỉ thực hiện khoảng 6.000-7.000 xét nghiệm/ngày trong thực tế, theo phát ngôn viên Bộ Y tế Nhật Bản.

Nhân viên một nhà hàng tại Yokohama trước giờ mở cửa hôm 9/4. Ảnh: AFP.

Hiệp hội Y khoa Tokyo hôm 15/4 thông báo sẽ thành lập thêm 20 điểm xét nghiệm mới. Eiji Kusumi, bác sĩ chuyên ngành bệnh truyền nhiễm, cho biết ông đã đăng ký làm việc tại đây. “Khi những người có triệu chứng nhẹ được xét nghiệm, chúng ta sẽ thấy số ca dương tính tăng lên”, bác sĩ Kusumi nói.

Chính phủ Nhật nhiều lần nhấn mạnh sự tin tưởng vào chiến thuật xét nghiệm. “Chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào các cụm dịch vì chưa thấy số ca nhiễm nCoV tăng vọt”, phát ngôn viên Bộ Y tế Nhật cho hay.

Tuy nhiên, giới chức y tế chưa truy được nguồn gốc của một số trường hợp dương tính. Khi thủ đô Tokyo báo cáo số ca mới kỷ lục với 197 người nhiễm hôm 11/4, các quan chức thành phố đã không thể xác định nguồn lây của 152 người, tương đương 77% số ca.

Nhân viên y tế phải phỏng vấn những người nhiễm virus để xác định cách họ lây bệnh, nhưng nCoV có thể tồn tại trên nhiều bề mặt như tay nắm cửa hoặc công tắc điện, gây khó khăn cho quá trình điều tra dịch tễ.

“Rất khó kiểm soát và theo dõi dịch bệnh tại các thành phố lớn do có nhiều đường lây truyền khác nhau”, Shibuya nêu quan điểm. Ông cho rằng chiến thuật của Nhật có thể hiệu quả trong giai đoạn đầu khi tỷ lệ lây nhiễm còn thấp và giới hạn, nhưng nó cần được xem xét lại khi bắt đầu xuất hiện lây nhiễm cộng đồng và hệ thống y tế có nguy cơ quá tải.

Takayuki Miyazawa, nhà virus học tại Đại học Kyoto, cho rằng chính quyền cần trung thực với người dân về tình hình trong tương lai gần, đặc biệt là nỗ lực cách biệt cộng đồng và làm việc từ xa.

“Các chính trị gia mang tới quá nhiều hy vọng khi nói rằng người dân chỉ cần chịu đựng cho đến khi tình trạng khẩn cấp được dỡ bỏ ngày 6/5. Mọi người nghĩ rằng dịch bệnh sẽ kết thúc vào thời điểm đó, nhưng họ chưa hiểu thực tế rằng chúng ta phải luôn cảnh giác với nCoV”, tiến sĩ Miyazawa nói.

Y tá trưởng Kajiwara cho biết bệnh viện của cô đã thành lập khu ICU riêng cho bệnh nhân Covid-19 từ đầu tháng 4, nhưng nó chỉ có 6 giường và đang điều trị cho ba bệnh nhân. Cô sợ rằng bệnh viện sẽ sớm quá tải nếu số người nhiễm nCoV tiếp tục tăng lên.

Nhật Bản hiện đạt tỷ lệ 7 giường ICU/100.000 cư dân, chỉ bằng một phần năm so với Mỹ. Họ cũng chỉ có 22.000 máy thở trên cả nước, trong đó 40% đã được sử dụng từ cuối tháng 2.

Kajiwara và các đồng nghiệp đang làm mọi cách để chăm sóc bệnh nhân, nhưng hiểu rằng nhiều người sẽ không thể sống sót và bản thân các y bác sĩ cũng gặp nguy cơ lây nhiễm nCoV. “Tôi muốn giữ hy vọng. Trải nghiệm này khiến tôi nhận ra rằng người dân Nhật đã sống quá thoải mái và coi nhiều thứ là điều tất nhiên. Giờ đây mọi người đang dần nhận ra những gì họ cần và những gì thật sự quan trọng”, Kajiwara nói.

Vũ Anh