Nhật hoàng và đề xuất sửa đổi hiến pháp của thủ tướng
Giới chuyên gia cho rằng mong muốn thoái vị của Nhật hoàng có liên quan đến nỗ lực viết lại hiến pháp của chính phủ Thủ tướng Shinzo Abe.
Nhật hoàng Akihito và Thủ tướng Nhật Shinzo Abe trong một sự kiện ở Tokyo năm 2015. Ảnh: AP
Tháng 8 luôn là khoảng thời gian có ý nghĩa lớn với Nhật Bản. Đây là tháng kỷ niệm vụ Mỹ né.m bo.m nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki, và thất bại của Nhật Bản trong Thế chiến II. Tháng 8 năm nay, người dân Nhật Bản chấn động khi Nhật hoàng Akihito, 82 tuổ.i, có bài phát biểu trên truyền hình tỏ ý muốn thoái vị vì sức khỏe yếu. Nhật Bản là nước quân chủ lập hiến, luật pháp nước này hiện không có quy định về việc thoái vị.
Theo NYTimes, động thái bất ngờ này đặt ra câu hỏi: “Tại sao Nhật hoàng lại bày tỏ mong muốn thoái vị vào lúc này?”. Rõ ràng Nhật hoàng Akihito đang ngày càng lo ngại về tương lai của hệ thống hoàng tộc. Ông lên ngôi vua vào năm 1989, sau khi truyền thông dành sự quan tâm mạnh mẽ đến sức khỏe của cha ông trong vài tháng, và ông cho rằng trong suốt thời gian đó, “ xã hội đi vào bế tắc”. Ông kế vị ngai vàng khi đang để tang cha mình và theo ông, đó là “sự căng thẳng rất nặng nề”. Bằng việc thoái vị, Nhật hoàng hy vọng rằng các hoàng đế trong tương lai sẽ không phải chịu áp lực đó.
Có thể Nhật hoàng Akihito cũng nhận ra rằng đến một lúc nào đó, Nhật Bản sẽ cần phải cho phép phụ nữ nối ngôi vua, giống như thời thế kỷ thứ 6. Ông có thể muốn thúc đẩy mọi người nghiêm túc xem xét lại hệ thống hiện tại như một cách mở đường cho sự thay đổi này.
Trước khi Nhật hoàng Akihito phát biểu trên truyền hình vào tháng 8, đài quốc gia Nhật Bản NHK ngày 13/7 đã đưa tin rằng Nhật hoàng Akihito muốn thoái vị. Thông báo được đưa ra chỉ vài ngày sau khi đảng cầm quyền Dân chủ Tự do (LDP) đán.h bại phe đối lập trong cuộc bầu cử thượng viện. Với đảng liên minh là Komeito, LDP giành được hai phần ba số ghế cần thiết trong quốc hội để đưa đề xuất sửa đổi hiến pháp ra trưng cầu dân ý.
Hiến pháp Nhật Bản hiện hành là văn bản có hiệu lực từ năm 1947, soạn khi Nhật còn được điều hành bởi lực lượng Mỹ sau Thế chiến II. Được biết đến với tên “bản hiến pháp hòa bình”, văn bản này đã từ bỏ quyền phát động chiến tranh của Nhật và xác định Thiên hoàng là “biểu tượng của quốc gia, và cho sự hoà hợp của dân tộc”, chỉ có vai trò trong các nghi thức chứ không giữ bất kì quyền lực chính trị nào. Bản hiến pháp này chưa trải qua bất kỳ lần chỉnh sửa nào kể từ khi được thông qua.
Theo Norihiro Kato, nhà phê bình văn học và giáo sư danh dự tại Đại học Waseda, Nhật Bản, công chúng không thể không suy đoán rằng mong muốn thoái vị của Nhật hoàng có liên quan đến quyết tâm viết lại hiến pháp của chính phủ Thủ tướng Shinzo Abe, đặc biệt là khi một trong những thay đổi được đề xuất sẽ xác định lại vai trò của Nhật hoàng, thay đổi từ một hình ảnh hoàn toàn mang tính biểu tượng trở lại làm nguyên thủ quốc gia, giống như Hiến pháp Meiji năm 1890. Hiện chưa thể suy đoán tác động thực tế của những thay đổi đó.
Video đang HOT
Một số chuyên gia cho rằng chính quyền Abe có thể đã bí mật gây áp lực cho NHK để đài đưa tin về mong muốn thoái vị của Nhật hoàng. Pháp luật hiện hành không cho phép vua thoái vị, vì vậy hiến pháp cũng không có quy định về vai trò của Nhật hoàng đã rời ngôi. Lời yêu cầu hàm ẩn của Nhật hoàng Akihito có lẽ chỉ có thể được giải quyết bằng cách sửa đổi hiến pháp, và điều đó có thể cung cấp cho chính quyền Abe cơ hội để thúc đẩy những sửa đổi khác.
Ông Kato thì cho rằng cách giải thích thuyết phục hơn là Nhật hoàng Akihito đã phật lòng bởi những nỗ lực thay đổi hiến pháp của chính quyền Abe, không chỉ chính trị hóa vai trò của Nhật hoàng mà còn bãi bỏ điều khoản hoà bình cấm Nhật Bản tham gia vào các cuộc chiến tranh. Điều đó khiến Nhật hoàng Akihito cố gắng làm chậm tiến độ của họ, có lẽ cho đến sau khi kết thúc nhiệm kỳ của ông Abe năm 2018. Nói cách khác, Nhật hoàng Akihito có thể muốn làm dấy lên một vấn đề hiến pháp cấp bách hơn: Do tuổ.i tác và địa vị của ông, vấn đề thoái vị của ông phải được ưu tiên hàng đầu.
Không thể xác định cách giải thích nào là chính xác, tuy nhiên, có một điều chắc chắn là kể từ khi Nhật hoàng Akihito lên ngôi, ông đã nỗ lực thể hiện sự tôn trọng đối với hiến pháp và thể hiện rõ cam kết của mình đối với hòa bình và hợp tác quốc tế.
“Nếu ông thành công trong nỗ lực cho phép các hoàng đế Nhật Bản thoái vị – đảo lộn quan niệm lâu đời rằng hoàng đế là thiêng liêng và bất khả xâm phạm – ông sẽ chứng minh được rằng các hoàng đế ngày nay giống như mọi công dân khác, họ tuân thủ theo luật pháp và những lý tưởng dân chủ của trật tự thời hậu chiến”, Kato viết.
Phương Vũ
Theo VNE
Cuộc sống không cổ tích của Thái tử phi Nhật Bản
Nếu Nhật hoàng thoái vị, Thái tử phi Masako, người vốn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống hoàng cung, sẽ trở thành hoàng hậu và phải đảm đương trọng trách lớn hơn.
Thái tử Nhật Bản Naruhito và Thái tử phi Masako gặp các vận động viên nước nhà trước thềm Olympic hồi tháng 7. Ảnh: Reuters
Nhật hoàng Akihito, 82 tuổ.i, ám chỉ trong một bài biểu trên truyền hình hồi đầu tuần rằng ông muốn thoái vị vì tuổ.i cao sức yếu.
Thái tử Naruhito, 56 tuổ.i, được coi là sẵn sàng kế vị và đã đảm nhận nhiều nhiệm vụ chính thức hơn trong thời gian qua. Tuy nhiên, vợ ông, Masako Owada, 52 tuổ.i, người từng hai lần từ chối lời cầu hôn trong cuộc tình bắt đầu gần 30 năm trước, đã rất vất vả trong cuộc sống cung đình.
Bà Masako từng theo học Đại học Harvard và miễn cưỡng từ bỏ sự nghiệp ngoại giao để kết hôn. Bà phải chiến đấu với căn bệnh trầm cảm trong hơn một thập kỷ, phải đối mặt với các quy định ràng buộc của cuộc sống hoàng cung và áp lực sinh con trai. Bà ít khi xuất hiện trước công chúng.
Con gái của họ, Aiko, 14 tuổ.i, không thể thừa kế ngai vàng vì pháp luật quy định người kế vị chỉ có thể là nam.
"Các thành viên hoàng tộc thường giành được tình cảm của người dân qua các hoạt động với công chúng", Kenneth Ruoff, giáo sư tại Đại học bang Portland, nói. Nhật hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko được nhiều người yêu mến vì họ giúp đỡ những người thiệt thòi và nỗ lực hàn gắn vết thương Thế chiến II ở nước ngoài.
Thái tử Naruhito đã nói rõ ông sẽ tiếp tục công việc của cha mình để nhắc nhở mọi người về tầm quan trọng của hòa bình. "Nếu ông Naruhito cũng tích cực tham gia các hoạt động như vậy, chắc chắn ông ấy cũng sẽ được tôn kính như cha mình. Tuy nhiên, trường hợp của bà Masako thì khó đoán hơn".
Bảo vệ
Thái tử Naruhito luôn hết lòng bênh vực và bảo vệ bà Masako. Năm 2004, ông gây bất hòa với cơ quan chịu trách nhiệm tổ chức các hoạt động của hoàng tộc khi tuyên bố bà Masako đã hoàn toàn kiệt sức khi cố gắng thích ứng với cuộc sống hoàng gia.
Ông Naruhito tiếp tục lên tiếng bảo vệ vợ trong những năm sau đó, khi các tờ báo địa phương chỉ trích vợ ông lơ là nhiệm vụ. Năm 2008, ông đề nghị mọi người cảm thông khi nói rằng: "Masako đang nỗ lực hết sức với sự giúp đỡ của những người xung quanh".
Nhật hoàng có nhiệm vụ chính thức là tham gia các nghi lễ tôn giáo và khai mạc quốc hội, đồng thời gian gia các hoạt động phúc lợi xã hội.
Hình ảnh Nhật hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko mặc trang phục giản dị, ngồi nói chuyện với nạ.n nhâ.n thiên tai tại các trung tâm sơ tán đã in dấu trong trí nhớ công chúng. Họ cũng nhiều lần đến thăm trung tâm cho người khuyết tật và người già.
Midori Watanabe, một nhà báo và là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Bunka Gakuen, cho rằng ở vùng nông thôn hay với những người cao tuổ.i, sự xuất hiện của cặp đôi hoàng gia luôn được trân trọng một cách đặc biệt.
"Điều quan trọng là hai người phải đi với nhau", Watanabe nói. "Ông ấy (Naruhito) đã hứa sẽ bảo vệ bà ấy cả đời", bà nói thêm. "Tôi nghĩ rằng bà ấy sẽ cố gắng vì ông ấy".
Miiko Kodama, giáo sư danh dự tại Đại học Musashi, cho rằng khi bà Masako trở thành hoàng hậu, bà có thể sẽ vui vẻ hơn, giống như mẹ chồng mình.
Hoàng hậu Michiko, mẹ chồng của bà Masako, là thường dân đầu tiên kết hôn với một người thừa kế hoàng gia. Trong những ngày đầu gia nhập hoàng tộc, bà gầy đi rất nhiều và cũng phải chịu nhiều áp lực. Tuy nhiên, bà sau đó trở thành hoàng hậu xuất hiện trước công chúng nhiều nhất trong lịch sử Nhật Bản.
"Khi bà Masako trở thành hoàng hậu, địa vị cao hơn sẽ đồng nghĩa với việc tiếng nói của bà có trọng lượng hơn", Kodama nói.
"Tôi nghĩ rằng khi có ít người gây áp lực cho bà ấy hơn, nhiều triệu chứng bệnh của bà sẽ thuyên giảm".
Phương Vũ
Theo VNE
Thông điệp của Nhật hoàng và cái phao cho Thủ tướng Shinzo Abe Thông điệp của Nhật hoàng Akihito có thể không giúp ông thoái vị, nhưng chắc chắn nó sẽ tạo ra những đổi thay theo hướng tích cực cho đất nước Nhật Bản. Ngày 8/8, Nhật hoàng Akihito lần thứ hai có bài phát biểu trước thần dân, trong đó có ý định thoái vị vì cảm thấy không đủ sức khoẻ để hoàn...