Nhật Bản cấp tập ngăn nhện độc từ căn cứ Mỹ lan ra bên ngoài

Nhật Bản chuẩn bị hàng loạt phương án nhằm ngăn chặn nguy cơ loài nhện có nọc độc từ căn cứ quân sự của Mỹ có thể lan ra môi trường bên ngoài.

Một con nhện thuộc loại redback (Ảnh: Reuters).

Hơn 3.500 con nhện có nọc độc, bao gồm cả loài black widow và redback, đã bị tiêu diệt tại một căn cứ quân sự của Mỹ ở miền Tây Nhật Bản. Con số này khiến cư dân và giới chức địa phương lo ngại về kịch bản sinh vật ngoại lai thoát ra gây ảnh hưởng tới môi trường bên ngoài.

Số nhện này bị phát hiện từ tháng 7 đến tháng 10 tại Căn cứ Không quân Thủy quân Lục chiến Mỹ ở Iwakuni , bao gồm 3 loài có nọc độc đã được biết đến.

Vụ việc đã khiến chính quyền địa phương yêu cầu hành động khẩn cấp để ngăn chặn sự xâm lấn lan rộng ra ngoài phạm vi căn cứ.

Các chuyên gia tin rằng những con nhện này có thể đã đến Nhật Bản theo các chuyến bay của Thủy quân Lục chiến Mỹ hoặc Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản, lực lượng cũng sử dụng căn cứ này.

Tổng cộng 3.506 con nhện bị bắt đã làm dấy lên lo ngại mới về khả năng kiểm soát sinh vật ngoại lai của Nhật Bản, khi ngày càng nhiều loài xâm lấn xuất hiện tại các khu vực đô thị.

“Người dân địa phương đã gửi yêu cầu đến thành phố Iwakuni về các biện pháp ngăn chặn nhện lan ra ngoài căn cứ”, ông Kaku Yamamoto, quan chức của Sở Môi trường thành phố, cho biết.

“Thành phố và tỉnh Yamaguchi đã yêu cầu căn cứ tiêu diệt hoàn toàn lũ nhện và dọn cỏ gần hàng rào biên giới”, ông nói thêm.

Các chuyên gia từ thành phố, tỉnh và chính phủ trung ương cùng chịu trách nhiệm khảo sát môi trường sống dọc theo hàng rào căn cứ, với các cuộc kiểm tra được tiến hành hàng tuần. Cư dân địa phương cũng được hướng dẫn cách phòng tránh bị nhện cắn, phương pháp tiêu diệt nhện, và cách xử lý y tế nếu bị nhện cắn.

Loài redback có nguồn gốc từ Australia, nhưng lần đầu được phát hiện tại cảng Osaka năm 1995. Giới chức tin rằng chúng đã “đi nhờ” trên tàu hàng từ Australia. Trong những năm sau đó, các quần thể tương tự được tìm thấy tại nhiều cảng biển khác trên khắp Nhật Bản.

Hiện loài redback đã xuất hiện ở cả 47 tỉnh của Nhật Bản, thường sống ở nơi tối và ấm, đặc biệt hoạt động mạnh từ mùa xuân đến cuối thu, thường ẩn náu trong mái nhà hoặc bên trong máy bán hàng tự động.

Con cái của loài này, dù chỉ dài khoảng 1cm, có thể tiêm độc tố thần kinh, trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây liệt hoặc tử vong ở người già và trẻ nhỏ. Các triệu chứng gồm đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, đổ mồ hôi và đau cơ.

Loài black widow được phát hiện lần đầu ở Iwakuni cách đây khoảng 20 năm, có nọc độc nhưng không hung hăng, và trường hợp bị cắn rất hiếm khi gây tử vong. Đội đặc nhiệm của quân đội Mỹ tại căn cứ cũng báo cáo phát hiện brown widow, loài nhện lần đầu được ghi nhận tại Nhật Bản năm 1995.

Tổng cộng đơn vị diệt trừ của quân đội Mỹ đã bắt được 3.506 con nhện ngoại lai, trong đó có 1.446 con cái.

“Các chuyến bay đến Iwakuni từ châu Mỹ, Đông Nam Á, Thái Bình Dương hay nơi nào khác đều có thể mang theo chúng”, ông Koichi Goka, Trưởng nhóm nghiên cứu sinh vật ngoại lai thuộc Viện Nghiên cứu Môi trường Quốc gia Nhật Bản, cho biết.

Ông nói thêm: “Cả ba loài đều có nọc độc, nhưng không hung dữ, vì vậy rủi ro đối với con người là tương đối thấp”.

Theo ông Goka, những loài xâm lấn này đang từng bước bám rễ tại Nhật Bản, dù có khả năng ít ảnh hưởng đến hệ sinh thái bản địa. Chúng chủ yếu sống trong khu vực đô thị và ngoại ô, nên cơ hội phá vỡ hệ sinh thái tự nhiên là tương đối thấp.

Ông Goka cho rằng redback gần như đã không thể bị tiêu diệt hoàn toàn, nhưng vẫn có hy vọng kiểm soát black widow và grey widow.

“Redback thì đã quá muộn, chúng đã có mặt khắp Nhật Bản. Nhưng các loài khác vẫn có thể kiểm soát được”, ông nói.

Tuy nhiên, chiến dịch diệt trừ quy mô lớn tốn kém và không phải lúc nào cũng hiệu quả, vì thuốc trừ sâu không diệt được trứng nhện, vốn được bảo vệ trong kén tơ. Hơn nữa, rất khó tuyển người làm công việc này vì ai cũng sợ bị nhện cắn.

Một loài khác cũng gây lo ngại là kiến lửa, vốn đang lây lan nhanh ở Nhật Bản. Một ổ kiến lửa được phát hiện tại cảng Niigata ngày 26/9, lần đầu tiên trong tỉnh.

Do kiểm tra hàng hóa không thể phát hiện hết kiến lửa trên tàu chở container, hải quan Nhật Bản đã huấn luyện một đội chó Beagle đặc nhiệm để đánh hơi loài kiến. Beagle được coi là lý tưởng nhờ khứu giác cực nhạy, có thể phát hiện ổ kiến ngay cả khi nằm trong container kín.

Theo báo Yomiuri, nhà chức trách Nhật Bản rất lạc quan sau khi thấy Beagle thành công trong nhiệm vụ tương tự ở Đài Loan; đội chó nghiệp vụ này sẽ được triển khai đầu năm tới.