Nhân tố mới giúp châu Âu độc lập với khí đốt Nga

Cơ hội mới đang mở ra đối với Israel khi EU tìm cách ngừng nhập khẩu khí đốt từ Nga.

Ngoại trưởng Hy Lạp Nikos Dendias (giữa), Ngoại trưởng Israel Yair Lapid (trái) và Ngoại trưởng Síp Ioannis Kasoulidis bắt tay nhau tại một cuộc họp báo sau cuộc họp ba bên ở Athens, Hy Lạp, ngày 5/4/. Ảnh: EPA

Trang tin Euractiv.com ngày 12/4 bình luận rằng, khi châu Âu tìm cách loại bỏ nhiên liệu hóa thạch của Nga sau cuộc xung đột với Ukraine, Israel hy vọng sẽ giúp lấp đầy khoảng trống bằng khí đốt từ các nguồn dự trữ ngoài khơi của mình.

Theo các quan chức và chuyên gia Israel, nước này có thể xây dựng một số đường ống, có khả năng qua Hy Lạp hoặc Thổ Nhĩ Kỳ, hoặc tăng lượng khí đốt đến Ai Cập để được hóa lỏng và vận chuyển tới châu Âu.

“Chúng tôi có khả năng và chúng tôi sẽ cố gắng làm hết sức có thể”, Bộ trưởng Năng lượng Israel Karine Elharrar nói về tiềm năng bán khí đốt cho châu Âu với Hiệp hội các nhà báo quốc phòng Pháp.

Trong khi các nước EU đang chia rẽ về thời điểm để loại bỏ năng lượng của Nga, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết khối hy vọng sẽ giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Nga vào năm 2027.

Do đó, EU đang tìm kiếm các nước thứ ba khác để thay thế việc cung cấp khí đốt của Nga cho châu Âu.

“Cuộc xung đột ở Ukraine có thể làm thay đổi cấu trúc của thị trường năng lượng châu Âu và Trung Đông. Chúng tôi hiện đang đánh giá triển vọng hợp tác kinh tế, với trọng tâm là thị trường năng lượng”, Ngoại trưởng Israel Yair Lapid nêu rõ.

Trong nhiều năm, Israel đã nỗ lực tạo ra các tuyến đường xuất khẩu khí đốt nhưng gặp không ít khó khăn. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi khi mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ gần đây đã tan băng sau hơn một thập kỷ rạn nứt.

Ankara đã bày tỏ sự quan tâm đến một đường ống mới và Bộ trưởng năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến ​​sẽ đến Israel trong những tuần tới.

Theo nhà lập pháp đối lập Yuval Steinitz, người từng là Bộ trưởng Năng lượng của Israel cho đến năm ngoái, một đường ống đến Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tiêu tốn 1,5 tỷ USD và mất 2-3 năm để xây dựng.

Ông Steinitz nói: “[Israel] chắc chắn có thể là một nhân tố quan trọng trong việc tạo ra sự độc lập và phong phú hơn các nguồn cũng năng lượng cho châu Âu”.

Trong những năm đóng băng về mặt ngoại giao với Thổ Nhĩ Kỳ, Israel đã ký một hiệp định với Hy Lạp và Cyprus (Síp) vào năm 2020 nhằm xây dựng đường ống EastMed xuyên qua lãnh thổ của họ từ Israel đến châu Âu.

Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ phản đối dự án và một quan chức ngoại giao cấp cao của Mỹ tuần trước cho biết nó quá tốn kém và mất quá nhiều thời gian để xây dựng.

Với việc Hy Lạp và đối thủ trong khu vực là Thổ Nhĩ Kỳ đang cạnh tranh trở thành tuyến đường trung chuyển khí đốt, Israel sẽ phải thận trọng nếu muốn duy trì và củng cố các liên minh trong khu vực.

Elai Rettig, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Bar-Ilan ở Tel Aviv, cho biết Israel cần “cân bằng” giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp, đồng thời “liên tục trao đổi với cả hai bên và trấn an họ rằng bên này không gây thiệt hại cho bên kia”.

Mặc dù vậy, theo ông Steinitz, Israel có thể xuất khẩu qua Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập cùng lúc vì nước này có “đủ khí đốt để xuất khẩu qua ba kênh”.

Trong quá khứ, lượng khí đốt chính được tìm thấy ở phía đông Địa Trung Hải, với tổng trị giá gần 1.000 tỷ mét khối (bcm), đã biến Israel từ một nước nhập khẩu khí hóa thạch thành một nước xuất khẩu. Hiện nước này đang bán lượng nhỏ khí đốt từ hai mỏ lớn ngoài khơi là Leviathan và Tamar cho Ai Cập và Jordan.

Ông Steinitz cho biết trong ba thập kỷ tới, Israel sẽ còn khoảng 600 bcm để xuất khẩu.

Mỏ Leviathan của Israel, nơi sẽ là nguồn xuất khẩu khí đốt sang châu Âu, được điều hành bởi các tập đoàn Israel-Mỹ, bao gồm NewMed Energy của Israel và Chevron của Mỹ. Giám đốc điều hành NewMed Energy, Yossi Abu gần đây đã tuyên bố tham vọng “đưa khí đốt của Israel đến châu Âu và châu Á”.

Theo Orit Ganor, Giám đốc thương mại quốc tế về khí đốt tự nhiên tại Bộ năng lượng Israel, đường ống EastMed “cũng có thể là một lựa chọn”.