Nhận biết một số tác hại của thuố.c

Bất kỳ một loại thuố.c nào đều có thể gây ra các tác dụng phụ, có thể từ nhẹ đến nặng. Khi dùng thuố.c người bệnh cần nhận biết được để ứng phó, xử lý thích hợp. Một số bất lợi sau thường gặp khi dùng thuố.c.

Bất lợi trên đường tiêu hóa

Do hầu hết các thuố.c đều được hấp thu qua hệ tiêu hóa, nên tác dụng phụ thường gặp nhất của thuố.c là các vấn đề tiêu hóa, bao gồm buồn nôn, nôn, táo bón, tiêu chảy và viêm loét đường tiêu hóa (viêm loét thực quản, viêm loát dạ dày – tá tràng…).

Mặc dù buồn nôn và nôn không phải là những tác dụng phụ nghiêm trọng nhưng tiềm ẩn các nguy cơ gây ra các vấn đề y tế khác như mất nước và làm tổn thương thực quản (gây loét thực quản dẫn tới những biến chứng khó lường).

Các thuố.c thường gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa có thể kể đến là thuố.c chống viêm không steroid (diclofenac, phenybutazol, indomethacin, ibuprofen, meloxicam, entodolac, tenoxicam…) là những thuố.c đứng đầu về việc gây hại cho hệ tiêu hóa.

Mặc dù chúng có tác dụng chống viêm, hạ sốt, giảm đau rất hiệu quả nhưng cũng có thể gây viêm loét và chả.y má.u, thậm chí là làm thủng dạ dày, ruột vô cùng nguy hiểm. Biến chứng xảy ra phụ thuộc vào thời gian sử dụng thuố.c, nồng độ và sự kết hợp thuố.c.

Thứ hai là thuố.c ức chế phâ.n hủ.y serotonin. Đây là một loại thuố.c dùng để điều trị bệnh trầm cảm, tác dụng phụ nghiêm trọng nhất là tai biến chả.y má.u tiêu hóa (chả.y má.u dạ dày).

Thứ ba là thuố.c kích thích tiêu hóa chiết xuất từ men của dạ dày, tụy. Đây là loại thuố.c mang đến hiệu quả tích cực đối với những người bị các chứng bệnh như viêm tụy hay viêm dạ dày mạn tính.

Nhưng nếu dùng quá liều, loại thuố.c này sẽ làm tăng nguy cơ gây ra viêm loét bởi lớp niêm mạc đã bị tiêu hủy, đồng thời có thể gây ra biến chứng nặng như thủng và chả.y má.u dạ dày.

Hình ảnh viêm loét dạ dày – tá tràng.

Thứ 4 là kháng sinh đường uống (metronidazol, erythromycin, cephalosporin, spiramycin, tetracyclin…), các loại thuố.c thuộc nhóm này có khả năng tiê.u diệ.t các loại vi khuẩn gây bệnh, nhưng cũng tiê.u diệ.t luôn cả những khuẩn có lợi gây ra rối loạn hệ tiêu hóa (đi ngoài,…), đặc biệt là ở người già và tr.ẻ e.m hoặc có thể gây buồn nôn, nôn…

Thuố.c gây chóng mặt, mất ý thức

Một số loại thuố.c có thể gây ra tác dụng phụ là chóng mặt và nôn. Ví dụ như khi dùng các thuố.c trị bệnh mạn tính như thuố.c chống trầm cảm, thuố.c điều trị tăng huyết áp… Các loại thuố.c này ức chế sự chuyển hóa men trong cơ thể và dẫn đến chóng mặt hoặc nếu dừng thuố.c một cách đột ngột cũng có thể gây ra tình trạng này.

Biểu hiện của chóng mặt có thể là cảm thấy choáng, mất phương hướng hoặc mất cân bằng, hoặc mất ý thức trong một thời gian ngắn… Đây là những tác dụng phụ mà người dùng phải hết sức cảnh giác…

Tổn thương da do thuố.c

Đây là biểu hiện của dị ứng thuố.c mà người bệnh dễ dàng nhận biết. Các biểu hiện trên da thường xuất hiện sau khi uống thuố.c là:

Mày đay: Là các sẩn đỏ phù nề, ngứa nhiều. Sau khi dùng thuố.c từ 5-10 phút, thậm chí là vài ngày, trên da nổi ban.

Mày đay cấp diễn biến trong khoảng 1 tuần, kéo dài hơn 3 tuần là đã chuyển thành mạn tính. Những thuố.c hay gây dị ứng dạng này là kháng sinh, đặc biệt là penicillin, captopril và các thuố.c ức chế men chuyển khác, thuố.c chống viêm giảm đau không steroid (NSAIDs)…

Ban đỏ: Là dạng ban sẩn hoặc ban dạng sởi, nhỏ như đầu đinh ghim ở thân mình và có thể liên kết lại với nhau tạo thành mảng, người bệnh thường ngứa, thời gian xuất hiện sau dùng thuố.c thường khoảng một tuần và tồn tại đến một vài tuần. Những thuố.c hay gây dị ứng dạng này là: ampicillin, amoxycillin, cotrimoxazole, carbamazepine, cefaclor…

Viêm da bong vảy: Dạng tổn thương này tuy ít gặp (với biểu hiện đỏ da bong vảy và ngứa toàn thân), nhưng bệnh có thể tiến triển nặng và có thể đ.e dọ.a đến tính mạng người bệnh.

Dạng này thường xuất hiện sau dùng thuố.c khoảng 1 tuần và tồn tại trong 3 – 4 tuần sau đó. Các thuố.c hay gây dị ứng dạng này là: allopurinol, thuố.c chống sốt rét, giảm đau, hạ nhiệt, carbamazepine, penicillin, streptomycin, chloramphenicol, tetracyclin và sulfonamide.

Phù Quincke: Là tình trạng phù cục bộ, có thể do kháng sinh, vắc-xin, huyết thanh, các thuố.c chống viêm không steroid… Sau khi dùng thuố.c, phù thường xuất hiện nhanh ở những vùng da mỏng như môi, cổ, quanh mắt, bụng, các chi, bộ phận sin.h dụ.c…

Kích thước phù Quincke thường to, có khi bằng bàn tay, nếu ở gần mắt làm cho mắt híp lại, ở môi làm môi sưng to, biến dạng. Màu da vùng phù bình thường hoặc hơi hồng nhạt, đôi khi phối hợp với mày đay.

Khiến da nhạy cảm ánh nắng: Khi dùng một số loại thuố.c như: thuố.c ức chế men chuyển, NSAIDs, quinolone, nalidixic acid, phenothiazine, tetracycline, griseofulvin, amiodarone, sulfonamide và thiazide thì da trở nên tăng nhạy cảm với ánh sáng và dễ bị tổn thương khi gặp ánh nắng như:

Da đỏ giống bị bỏng, sạm da, đen da hoặc mất sắc tố da… Vị trí thường gặp là ở các vùng da hở (mặt, cổ, mu bàn tay, mu bàn chân). Mức độ tổn thương phụ thuộc vào liều thuố.c sử dụng và thời gian tiếp xúc với ánh nắng.

theo Sức khỏe đời sống