Nhà không đứng được giữa Thủ đô
Căn hộ ở nhà số 44 Hàng Buồm ấy đặc biệt bởi những thông tin về nó: dài 2,64m, ngang 2,5m, cao 1,19m, người ở trong nhà ấy không bao giờ đứng thẳng được. Chính xác, đó là một căn buồng nằm trên gác xép trong một trong những con ngõ tối ngòm, nhỏ hẹp nhất phố cổ.
Hộp diêm 6,6m2
Dẫn khách đi được một đoạn, chủ nhân căn nhà, anh Hoàng Văn Xuân (49 t.uổi) dừng lại. Qua ánh sáng hắt từ cửa thông gió một nhà dọc đường đi, tôi thấy một cánh tay gân guốc bám chặt vào những mấu sắt cắm chặt vào bờ tường dựng đứng một bên hành lang, bàn chân leo lên, tay kia nâng một miếng gỗ ra, ánh sáng hắt xuống mặt tôi. Đó là lối đi lên nhà vợ chồng anh, lối đi ngay trên lối đi tập thể tối tăm này. “Cô để dép ở dưới, bám c.hặt t.ay vào không ngã đấy” – anh Xuân nói với xuống.
Vừa ló đầu lên khỏi ô vuông leo lên phòng nhà anh là khoảng không gian nhỏ đến mức chỉ vừa lọt đúng một cái nhìn: một chiếc tivi cũ thô treo trên tường, xô gạo, một chiếc quạt, một nồi cơm điện và tủ quần áo nằm dọc trên một rãnh chạy dài theo chiều dài của căn phòng… Cái hộp diêm ấy khi chưa lấy vợ là chỗ ngủ của bốn anh em anh Xuân. Ngày xưa nền nhà chỉ là trần ximăng lám nhám, trải chiếu chứ chưa có t.iền lát đá hoa như sau này. Căn nhà bề ngang chỉ 2,5m nhưng có đến ba người ở.
Hỏi nhà chật như vậy ngủ sao, anh Xuân chỉ sáu viên gạch là bề ngang của căn nhà, bảo: “Đây, chỗ ngủ là sáu ô vuông này đây, mỗi người hai ô vuông (30cm/viên) là vừa khít, nằm muốn cựa quậy cũng khó, phải nằm im như tượng, như người nằm trong quan tài. Khi thằng Thủy được 3 t.uổi, vợ chồng tôi định đẻ thêm nhưng thôi. Nhà chật chội quá, mới một đứa đã chật cứng chỗ ngủ”.
Lối đi lên nhà anh Xuân là những mấu sắt cắm vào bờ tường dựng đứng
15 năm không thể đứng vươn vai
Video đang HOT
Chợt nhớ đến lời người đàn ông giữ xe đầu ngõ “Nhà vợ chồng nó độc nhất vô nhị ở Hà Nội đấy, chả bao giờ đứng được”, tôi lấy ngay sợi thước dây ra đo. Nhà chỉ cao 1,19m. Bởi cái chiều cao chưa đến 1,2m ấy, những thói quen sinh hoạt ở căn nhà này rất lạ. Cởi áo hay mặc áo phải quỳ xuống còn thay quần, mặc quần phải nằm ngửa ra sàn. “Ngay cả tôi quỳ chùng đầu gối mà đầu còn chạm trần nhà thì bảo đứng làm sao được”, anh Xuân vừa nói vừa quỳ xuống, dựng lưng thẳng lên để minh chứng cho khách thấy chiều cao có một không hai của ngôi nhà mình. Dù đã chùng đầu gối nhưng tóc anh vẫn chạm trần nhà.
Con trai anh, Hoàng Xuân Thủy, 15 t.uổi nhưng chỉ cao 1,4m. “Suốt 15 năm nay không bao giờ đứng vươn vai lên được thì làm sao nó cao được hở cô! Thằng bé lại đang t.uổi ăn t.uổi lớn mà cứ như “ép khuôn” thế này bảo cao thêm cũng khó. Nhà chật chội, ngay cả cái cầu thang lên nhà cũng phải chôn dựng đứng vào tường, khi còn nhỏ, cháu đi lên đi xuống ngã mấy lần mới quen”, anh Xuân rầu rĩ nói.
Cũng vì nhà quá chật nên nồi cơm điện ngoài “nhiệm vụ” nấu cơm còn được dùng để luộc rau, nấu canh. Chỉ khi ninh xương, kho thịt, kho cá… vợ chồng anh mới xuống bếp than ở sân tập thể và rửa rau, rửa bát, vo gạo là làm ở dưới bể nước công cộng.
Nhà chỉ có ba vách tường, phía còn lại thông thống nhìn thẳng qua gác xép của nhà em trai anh Xuân. Mọi sinh hoạt riêng tư với nhà bên cạnh ngăn cách bằng mảnh vải mỏng và chiếc tủ quần áo lùn nằm ngang. Đã gần 12h trưa – cái giờ yên tĩnh để nghỉ ngơi – căn phòng của anh ngập đủ thứ tạp âm: tiếng tivi, tiếng băng đĩa với những bài hát rên rỉ hoặc giật đùng đùng, tiếng nói chuyện í ới, cả âm thanh ồn ào của đường phố cũng dội vào. Thanh âm nọ chồng lên thanh âm kia, lộn xộn và ong hết cả đầu.
“Sợ nhất là tầm chiều, đi làm về mệt mà nằm trong cái phòng này thì ngốt không chịu được. Mùi thức ăn xào nấu, mùi than tổ ong và tiếng ồn ào đủ mọi thứ linh tinh phát ra” – anh Xuân bức xúc bảo. Cuộc nói chuyện tạm gián đoạn bởi mùi hăng hắc của than tổ ong nồng loang khắp phòng dù đã bật quạt vù vù. Anh Xuân phân trần: “Ở trong ngõ này người ta bán bún chả, xôi thịt, xôi gà nên cao điểm vào buổi chiều giờ nấu nướng có đến 10 bếp than, chưa kể 2-3 bếp than bên cạnh để cấy (mồi) than. Còn liên tục thì lúc nào cũng không dưới năm bếp than. Tôi lo sớm muộn cũng bị ho lao”.
Câu chuyện lại bị ngưng giây lát khi một mảng vôi rơi xuống lả tả. Ngước lên nhìn lớp vôi trần nhà lởm chởm sùi lên từng vẩy nham nhở, bong tróc, anh Xuân giải thích: “Lại có người đi guốc nện gót mạnh quá đấy. Mỗi khi có người trên gác đi guốc mạnh là lớp sơn bả ra, rơi xuống người từng miếng rất bẩn, bụi”.
Ngay bên trên trần nhà là sân thượng, nơi người ta rửa chén bát, nấu nướng và cả một cống sinh hoạt. “Nước thấm xuống suốt ngày, nhất là trời mưa, nước thoát không kịp thì đọng thành giọt như mái gianh. Ở đây tầm 1-2h sáng ở trên người ta đi vệ sinh nghe rõ cả tiếng nước chảy. Lớp bêtông của cái trần này rất mỏng nên ở trên đêm người ta đi lại, buổi sáng người ta rửa chén bát, ly cốc đặt xuống cũng nghe rõ mồn một. Mùa mưa thì khổ không kể xiết, nằm nghe tiếng mưa rơi lộp độp cả đêm không ngủ nổi” – anh Xuân kể.
Anh Xuân xem tivi
Gà trống nuôi con
Khi chúng tôi đến, chị Xuyến – vợ anh Xuân – đã về quê sau ca phẫu thuật u xơ tử cung. “Mới mổ xong, đau quá, không thể leo lên nhà được nên cô ấy phải về quê. Cô ấy mang hết ảnh con về quê để đỡ nhớ con. Giờ bố con tôi phải sống cảnh gà trống nuôi con thế này…” – anh Xuân phân trần.
Bất ngờ, gương mặt người đàn ông chợt rúm ró, giọng nghẹn lại. Mãi anh mới lấy lại được bình tĩnh, nói như mếu: “Nhà cửa chật chội quá, cô ấy đã chịu đựng mười mấy năm nay… Ở cái ngõ này đã mấy cặp bỏ nhau cũng chỉ vì nhà cửa quá chật chội. Từ khi mẹ cháu bỏ về quê, thằng Thủy sa sút tinh thần lắm, mặt lúc nào cũng buồn buồn. Nhiều lần đang ngủ, nó khóc, bảo nhớ mẹ quá. Nghe mà mình tủi thân, thương con chảy nước mắt, cứ an ủi nó rằng mẹ về dưỡng bệnh rồi về lại với bố con mình”.
Người đàn ông gạt nước mắt, bảo: “Cô xem, nhà chật lại còn nghèo. Vợ tôi làm tạp vụ thuê theo giờ, bữa đực bữa cái, một buổi được trả 50.000 đồng t.iền công. Tôi chạy xe ôm, khi vắng khách thì đi dọn nhà, bưng bê đồ đạc cho người ta. Thương nhất là đời con mình. Khi thằng Thủy học lớp 3, nó bảo muốn tổ chức sinh nhật nhưng không dám mời bạn bè về nhà. Tôi cho cháu mấy chục nghìn bảo đi mua mấy gói bim bim rủ bạn đi ra phố chơi”.
Thủy đang học lớp 10 Trường dân lập Văn Hiến (Hai Bà Trưng, Q.Hoàn Kiếm). Đã 10 năm nay em đi bộ hàng nửa tiếng đến trường.
“Thương nhất là trưa nắng nó đi bộ về nhà cũng phải 12h15, mặt mũi đỏ bừng, mồ hôi mồ kê đầy người. Cháu nó học hành chán lắm, thi thiếu điểm nhiều quá mới phải vào dân lập, một tháng đóng hết 1,6 triệu đồng. Nhưng được cái cháu học tin học rất tốt. Ở cái nơi như thế này cô bảo làm sao học hành tử tế như con cái nhà người ta được. Muốn mua cái bàn học xếp nhỏ cho con có chỗ học hành đàng hoàng nhưng học xong để vào đâu! Giày dép còn phải để dưới lối đi. Từ lọ đường, mắm muối, dầu… phải để ở đây, bàn học để đâu! Được cái cháu hát hay lắm. Nó là cây văn nghệ của lớp, của trường. Cô cứ gọi điện thoại liên tục xin cho cháu đi tập mãi” – anh Xuân kể, giọng vui hơn một chút.
Theo 24h
Phố cổ HN: Nghiêng người đi trong ngõ
Ở phố cổ Hà Nội có khá nhiều ngõ ngách chật hẹp. Nhưng mọi sinh hoạt dân phố đều lệ thuộc vào những cái ngõ siêu nhỏ này.
Người béo phải nghiêng, người cao phải cúi
"Ở cái ngõ này người béo phải đi nghiêng, người cao phải cúi" - bà Nguyễn Thị Huệ (68 t.uổi), một cư dân của ngõ 24 Hàng Điếu, cho biết. Con ngõ ấy nơi hẹp nhất chỉ 49,5cm, chỗ rộng nhất 61,5cm, nơi thấp nhất 1,68m. Ngõ không dài nhưng phần phía trong không có ánh sáng trời nên 24/24 tối mù mịt, muốn đi vào trong ngõ phải bật đèn từ ngoài. Đã thế có đoạn lại trồi lên mấy bậc ximăng, đi ban ngày bật đèn pin không cẩn thận vẫn ngã dúi dụi.
"Trước nó rộng được 70cm, vách bằng liếp hơn 20 năm. Năm 2004 người ta lấy lại tường, xây tường con kiến nên mới chật như thế", bà Huệ cho hay. Ngõ nhỏ đến mức bế cháu nhỏ phải bế thẳng, nếu bế bên hông phải đi nghiêng song song với bờ tường. Đang đi mà có người ở ngoài muốn vào phải nhường nhau một người đi trước. Ngõ hẹp đến nỗi khi có việc dắt xe đạp ra phải ép sát lưng vào tường, phải lách, phải nhích từng chút một. "Đánh vật với nó ít nhất 10 phút mới ra được dù ngõ chưa đến 20m", bà Huệ chia sẻ.
Căn nhà bà Huệ trước là hầm trú máy bay. Vì nhà quá nhỏ nên khi con dâu bà sinh đứa thứ hai, vợ chồng người con út đã xin về nhà ngoại bên phố Khâm Thiên. "Thoắt cái đã 14-15 năm. Ngày đám cưới nó tôi phải mượn nhà người bạn ở 37 Hàng Điếu, mượn luôn cả lối đi dọc phố lấy chỗ đặt bàn" - bà Huệ trầm ngâm hồi tưởng.
Ngõ 24 Hàng Điếu chỉ vừa khít một người đi - Ảnh: My Lăng
Kỷ lục con ngõ nhỏ nhất thuộc về ngõ 34 Hàng Da với chỗ rộng nhất 60cm, nơi hẹp nhất chỉ có 46cm do lồi ra một cột chống ximăng. "Năm 1980, người ta đục bớt một góc cái bờ tường lồi ra ấy, vừa đúng chỗ tầm tay để dắt xe đạp ra chứ nó nhỏ quá, không ngồi lên xe mà đi được" - ông Lê Thanh Bình (45 t.uổi), một người dân trong số nhà 34 Hàng Da, cho biết.
"Ở ngõ tôi, tất cả những ai có xe đều đưa hết ra vỉa hè khóa lại, cũng phải đến 10 chiếc. Được cái ở đây rất an ninh, lại gần bar, có người thức đêm bán hàng nước và taxi đỗ nhiều, mười mấy năm nay chưa bao giờ mất xe" - anh Hoàng Văn Xuân, một người dân ở ngõ 44 Hàng Buồm, cho biết.
Cũng có người không dám đi xe tay ga xịn, phải đổi xe khác. Đó là câu chuyện có thật của anh Ngô Văn Tín ở ngõ 80 Đồng Xuân. "Ngày mới về đây tôi đi xe Dylan, ở được 2-3 ngày tôi phải bán rẻ đi mua xe Dream. Người ở đây hạn chế xe tay ga, chỉ mua xe rẻ t.iền. Xe tay ga vào đây hay bị sứt sát. Đến cái xe máy nhỏ còn phải tháo núm, bẻ bớt một bên gương, đi vừa khít hai vai", anh Tín chia sẻ.
Tắt điện là không nhìn thấy nhau
Ít ai ngờ phía trên tầng hai của căn biệt thự cổ ở 14-16 ngõ Gạch lại là những căn phòng bằng gỗ, ván ép đã mấy chục năm nay, đêm cũng như ngày, chìm trong bóng tối ảm đạm, hun hút. Bật đèn pin từ điện thoại để dẫn chúng tôi vào thăm nhà, bà Nguyễn Thị Nga (55 t.uổi) bảo: "Những nhà ở trên gác này ai cũng mua điện thoại có đèn pin để lên cầu thang, ngày cũng như đêm. Nhà lúc nào cũng phải có điện 24/24. Tắt điện là không nhìn thấy nhau".
Hai cánh cửa nhà bà Nga chỉ mở được một bên (rộng 40cm), vừa đủ để một người đi vào. Nếu mở thêm một cánh nữa thì chướng ra lối đi chung. "Dân phố cổ ở chật chội vậy đấy. Ngày cưới tôi, nhà trai nhà gái đứng hết ở ngoài, chỉ một số đại biểu vào, nháo nhào một tí rồi về", bà Nga vừa bước vào nhà vừa nói.
Sáu người, 14m2. Gác xép thì mọt, trở mình một cái là ẽo ọt. Mẹ chồng và mấy mẹ con bà Nga nằm ngủ ngay dưới sàn gỗ, là chỗ đi lại hằng ngày. Bề ngang chỗ ngủ chưa được 2m, xoạc chân là hết. "Mẹ chồng tôi đã 85 t.uổi. Hằng tháng mới tắm gội cho cụ một lần vì cụ mắt kém, đi lên đi xuống cầu thang rất nguy hiểm. Mùa hè ở đây nóng như cái lò, nóng hơn ngoài đường, phải đổ hết ra đường tránh nóng. Đêm một người phải hai quạt. Tôi muốn gắn cái điều hòa nhưng không lẽ lại treo máy điều hòa lên liếp" - bà Nga than thở.
Con trai bà Nga năm nay 25 t.uổi, làm nhân viên lái xe điện. Anh đã có người yêu được hai năm nhưng chưa dám dẫn bạn gái về nhà. "Có lần nó hỏi tôi: mai này con lấy vợ lễ gia tiên ở đâu. Tôi bảo làm lễ ở nhà gái thôi. Tôi động viên con: lấy vợ rồi mẹ thuê nhà cho ở... Khổ, nhà cửa thì bé tin hin. Cái cầu thang bê một mâm cơm lên phải lượn lách. Ngày 28 tết năm đầu tiên về đây tôi bị trượt chân vì cầu thang gỗ ọp ẹp, sẩy thai đứa đầu lòng".
Rửa chén bát ngay tại lối đi chung là hình ảnh quen thuộc ở rất nhiều con ngõ trong phố cổ (ảnh chụp ở 14-16 ngõ Gạch) - Ảnh: My Lăng
Chuyện tang ma ở ngõ nhỏ
Ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày chưa phải là đỉnh điểm cho cái sự chật chội, ngột ngạt ở phố cổ. Khổ sở nhất là khi có người cần cấp cứu hay tang ma.
"Vừa rồi ông Thạch cấp cứu lúc nửa đêm, xe bệnh viện đến đậu ngoài đường nhưng cáng cứu thương không sao lọt vào được, hàng xóm cõng ra cho kịp chứ không thì nguy", anh Hoàng Văn Xuân kể. Còn ông Nguyễn Trọng Hào, ngõ 51 Hàng Bạc, cho biết: "Cấp cứu phải dùng cáng nhỏ. Còn không vào được thì phải cõng ra đường. Bị ốm chưa sợ bằng trong nhà có người c.hết. Con ngõ nhỏ đến cái xe đạp mini phải vừa dắt vừa lách mới vào được thì khênh áo quan đi làm sao lọt. Cho nên gia đình nào có ông bà trên 80 t.uổi, ốm nặng, con cháu phải đưa ngay đến bệnh viện. Khi mất là đưa về nhà tang lễ Phùng Hưng chứ để trong nhà, mất, liệm rồi đưa thế nào ra ngoài được. Lúc đầu có gia đình có người mất trong nhà, phải quấn lại rồi chờ nhà tang lễ đến, loay hoay mãi mới đưa ra ngoài được. Sau lần đó, những hộ gia đình ở đây đều rút kinh nghiệm".
Trên bờ tường ngay góc cầu thang của ngôi biệt thự cổ số nhà 14-16 ngõ Gạch vẫn còn dấu vết rất đặc biệt. Đó là một mảng tường hình chữ nhật đứng được trám lại bằng gạch, ngay góc cầu thang dẫn lên những hộ gia đình trên tầng hai. Bờ tường đó là một phần nhà anh Nguyễn Văn Khánh ở tầng trệt. "Ngày ấy trên tầng hai và gác ba còn nhiều ông bà già. Khi có người mất đưa áo quan xuống rất vất vả vì bị kích một phần ở chỗ gấp khúc của cầu thang. Nhà anh Khánh có một phía tường nằm áp vào cầu thang nên khi anh ấy xây nhà, những người trên gác đấu tranh mãi. Cuối cùng anh ấy cũng đồng ý. Đáng lẽ phải xây tường vuông vức nhưng có một khoảng chừa ra, che lại bằng ván liếp, như là tường nhà bị bom rơi trúng một lỗ hổng để lượn áo quan xuống không bị kích. Nghĩ cũng áy náy với nhà anh ấy vì mỗi lần như thế là anh ấy phải tháo miếng ván liếp ra, áo quan đưa vào cả một khoảng trong nhà người ta..." - bà Nga cho biết. Bây giờ người già trên gác không còn nữa. Nhà anh Khánh đã xây kín lại. Nhưng dấu vết của lần trám ấy vẫn còn hằn rõ trên bờ tường.
Theo 24h
Phố cổ Hà Nội: Sống trong "địa đạo" "Ngõ chung kiểu cha chung không ai khóc nên không ai cắm bóng điện. Ngõ không có chỗ vấp nên cứ thế mà đi. Nhìn quen rồi. Người mới đến không dám đi vào vì tối quá", anh Thành (ngõ 94 Hàng Buồm) giải thích về con ngõ tối hun hút không ánh sáng dù là ngày hay đêm nơi mình ở. Những...
