Nguyên nhân, xử trí táo bón ở bé

Có không ít nguyên nhân dẫn đến táo bón ở bé, tùy độ tuổi.

Nguyên nhân táo bón ở bé còn bú mẹ (dưới 2 tuổi)

Táo bón là tình trạng bé đi đại tiện phân quá ít, rắn và khô hoặc khoảng cách giữa hai lần đi ngoài quá lâu. Đối với bé, số lần đại tiện hàng ngày khác nhau theo từng lứa tuổi.- Đối với bé dưới 1 tuổi: Thường đi đại tiện 2-3 lần một ngày. Nếu bé chỉ đi một lần/ngày nhưng phân mềm dẻo, khối lượng bình thường thì vẫn không gọi là táo bón.

- Ngược lại, đối với ở bé lớn đi đại tiện một lần/ngày, có khi “đi” 2-3 lần/ngày nhưng phân rắn và ít thì vẫn gọi là táo bón.

- Chủ yếu là do sai lầm trong chế độ ăn uống: Ăn chưa đủ số lượng hàng ngày (ăn thiếu, ăn ít) Ăn sữa bò dễ bị táo bón hơn bú sữa mẹ Mẹ bị táo bón, con bú cũng dễ bị táo bón Bé uống ít nước, ăn ít hoa quả, ít rau xanh.

- Do giảm trương lực ruột trong bệnh còi xương , suy dinh dưỡng , thiếu máu.

- Do tổn thương thực thể ở đường tiêu hóa: Các dị tật bẩm sinh ( phình đại tràng , giãn đại tràng ). Táo bón thường bắt đầu sớm ngay sau khi sinh và thường kéo dài hàng tháng Bé bị nứt hậu môn (hoặc bị trĩ), nên khi đi ngoài bị đau gây co thắt hậu môn.

Nguyên nhân táo bón ở bé lớn

- Yếu tố tinh thần: Bé sợ bẩn, sợ thối nên không đi ngoài bé đi mẫu giáo sợ cô không dám xin phép đi ngoài.

- Do chế độ ăn uống: Uống ít nước, không chịu ăn rau và hoa quả.

- Do dùng thuốc: Kháng sinh, giảm ho có codein.

Khi bé đã bị táo bón, không nên cho ăn carrot, hồng xiêm, táo.

Cách xử trí

Nếu táo bón mới xảy ra, cần điều chỉnh lại chế độ ăn cho bé:

- Cho bé ăn đủ số lượng, uống nhiều nước trong ngày.

- Cho bé ăn nhiều rau xanh có tính chất nhuận tràng như rau khoai lang (mồng tơi, rau dền, củ khoai lang). Khi nấu bột và cháo phải băm nhỏ, cho bé ăn cả cái. Cho bé ăn các loại quả như chuối tiêu (đu đủ, bưởi, cam, quít, thanh long…).

- Có thể dùng khoai lang sống gọt vỏ, rửa sạch đem giã nhỏ, vắt lấy nước cho bé uống.

- Do bé ăn sữa bò bị táo bón: Nên pha sữa loãng hơn bình thường một chút, có thể pha thêm 1 thìa cafe nước quả (cam, quít…) vào cốc sữa cho bé hoặc dùng nước cháo pha sữa cho bé từ 6 tháng trở lên.

- Mẹ bị táo bón cho con bú thì phải điều trị táo bón cho mẹ: Ăn nhiều rau quả, uống nhiều nước.

- Xoa bụng cho bé theo khung đại tràng từ phải qua trái ngày 3-4 lần vào khoảng cách giữa 2 bữa ăn để kích thích làm tăng nhu động ruột.

Đối với bé lớn:

- Tập thói quen ăn nhiều rau trong bữa ăn: Thái nhỏ nấu canh, luộc rau cho bé ăn trước. Bé lứa tuổi mẫu giáo cần 100-150g rau/ngày. Cho bé ăn cả múi các loại quả: cam, quít, bưởi ăn đu đủ, chuối tiêu, thanh long.

- Vệ sinh đại tiện đóng một vai trò quan trọng: Tập cho bé đi đại tiện đúng giờ quy định, nên chọn sau bữa ăn vì lúc này nhu động ruột hoạt động tăng, tránh bắt bé ngồi bô hoặc toilet quá lâu.

- Các trường hợp táo bón do nứt hậu môn: Rửa sạch hậu môn bôi dung dịch nitrat bạc 2%.

- Điều trị các bệnh: Còi xương, suy dinh dưỡng, thiếu máu nếu có.

- Cho bé uống dầu Parafin: 5-10ml (bé còn nhỏ) 10-20ml (bé lớn) vào buổi sáng.

- Khi đã dùng các biện pháp trên không có kết quả thì mới dùng thuốc và thụt tháo. Dùng nước ấm có pha Glyxerin: 30-100ml (bé dưới 1 tuổi), 100-250ml (bé trên 1 tuổi).

Những trường hợp phải cho bé đi bệnh viện

- Táo bón kéo dài trên một tuần, thay đổi chế độ ăn không có tác dụng.

- Táo bón sau khi bé mới sinh, bụng trướng.

- Táo bón ảnh hưởng đến tiêu hóa: Kém ăn, gầy sút, suy dinh dưỡng kèm theo nôn.

Theo SKDS