Nguyên nhân thúc đẩy Ukraine tái cơ cấu lực lượng xe tăng

Ukraine đang tái cấu trúc toàn bộ lực lượng xe tăng , mở ra kỷ nguyên chiến tranh mới nhấn mạnh tới sự linh hoạt và khả năng thích nghi.

Một chiếc xe tăng M1A2 Abrams đang khai hoả. Ảnh: PAP/TTXVN

Trong bối cảnh chiến trường Ukraine liên tục biến đổi, xe tăng, biểu tượng một thời của sức mạnh quân sự, đang dần nhường chỗ cho những đơn vị cơ giới linh hoạt hơn. Theo tờ báo trực tuyến EP (euromaidanpress.com) ở Ukraine, sự xuất hiện của thiết bị bay không người lái (UAV) góc nhìn thứ nhất (FPV) đã buộc quân đội Ukraine phải “tái cấu trúc” các lữ đoàn xe tăng , định hình một kỷ nguyên mới của chiến tranh trên bộ với sự tham gia của xe tăng.

Chiến trường Ukraine đang chứng kiến một sự chuyển dịch chiến thuật đáng kể. Các lữ đoàn xe tăng, từng là mũi nhọn của quân đội Ukraine, đang dần “biến mất” để nhường chỗ cho những lữ đoàn cơ giới mới, phù hợp hơn cho các trận chiến trên bộ khốc liệt. Đây không chỉ là một sự thay đổi về tổ chức mà còn là minh chứng cho sự thích nghi của Kiev trước thực tế chiến tranh hiện đại.

Tái cấu trúc lữ đoàn: Ít xe tăng hơn, nhiều xe bộ binh hơn

Ví dụ điển hình là Lữ đoàn Xe tăng số 1, đơn vị thứ ba trong số năm lữ đoàn xe tăng của Ukraine trải qua quá trình cải tổ. Sau khi tái tổ chức, lữ đoàn này chỉ còn hai tiểu đoàn xe tăng với 31 xe, giảm một tiểu đoàn so với trước đây. Tuy nhiên, họ đã bổ sung thêm một tiểu đoàn cơ giới thứ hai, trên lý thuyết bao gồm 31 xe chiến đấu bộ binh. Điều này cho thấy ưu tiên chuyển từ sức mạnh hỏa lực tập trung của xe tăng sang sự linh hoạt và khả năng chiến đấu bộ binh cơ giới hóa.

Lý do đằng sau sự thay đổi này rất rõ ràng: những chiếc xe tăng to lớn, cồng kềnh và dễ bị phát hiện ngày càng trở nên dễ bị tổn thương trước sự hiện diện dày đặc của các UAV cỡ nhỏ. Nhóm phân tích Frontelligence Insight của Ukraine giải thích: “Thời gian ngắn từ lúc phát hiện đến giao chiến, nhờ hệ thống giám sát UAV thời gian thực và tốc độ cao của UAV tấn công FPV, đã tạo ra một môi trường đầy thách thức với các phương tiện thiết giáp truyền thống trên chiến trường”.

Trước Lữ đoàn Xe tăng số 1, hai lữ đoàn khác là Lữ đoàn Xe tăng sso 17 và Lữ đoàn Xe tăng số 5 cũng đã được tái tổ chức vào cuối năm 2023, giảm số lượng xe tăng để trở thành các lữ đoàn cơ giới hạng nặng. Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp diễn khi quân đội Ukraine đang áp dụng cơ cấu quân đoàn mới, với khả năng mỗi quân đoàn trong số 13 quân đoàn dự kiến sẽ chỉ có một tiểu đoàn xe tăng riêng. Các lực lượng này có thể được lấy biên chế từ việc “giải thể” một số lữ đoàn xe tăng hiện có, đồng thời giảm quy mô các tiểu đoàn xe tăng trong các lữ đoàn cơ giới, cơ giới hóa và lữ đoàn sơn cước. Điều này có thể cắt giảm một nửa số tiểu đoàn xe tăng của Ukraine, nhưng đồng thời tăng lượng xe tăng dự bị để thay thế tổn thất do UAV gây ra.

Sự thích nghi bắt buộc

Lữ đoàn Xe tăng số 1 đã tham gia một số trận chiến khốc liệt của cuộc xung đột Nga – Ukraine từ năm 2014 và đặc biệt là trong chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine vào năm 2022. Tại thành phố Chernihiv, cách Kiev 100 km về phía Bắc, lữ đoàn này đã có một chiến thắng mang tính quyết định, dù bị Tập đoàn quân Binh chủng hợp thành số 41 của Nga áp đảo về quân số và trang bị.

Các nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh (RUSI) có trụ sở ở London đã tiết lộ những lợi thế quan trọng của Lữ đoàn Xe tăng số 1: hệ thống nạp đạn tự động trên xe tăng T-64 và khả năng tác chiến được huấn luyện tốt của kíp lái Ukraine. Trong những trận giao tranh tầm gần ở Chernihiv, “với các cuộc giao tranh tầm gần, nơi vũ khí của họ (Ukraine) có hỏa lực mạnh, và hệ thống nạp đạn tự động nhanh hơn trên T-64, đã cho phép kíp xe tăng Ukraine gây bất ngờ đối với các đơn vị Nga”.

Lữ đoàn trên đã giữ vững Chernihiv suốt 6 tuần, dù bị bao vây, và sau đó đã phát động tấn công, giải phóng đường cao tốc M01 nối Chernihiv với Kiev khi quân Nga rút lui. Đây là minh chứng cho khả năng chiến đấu và thích nghi của họ.

Tuy nhiên, những thành công đó không thể thay đổi xu hướng chung. David Kirichenko, nhà phân tích tại Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu ở Washington, D.C., đã tuyên bố vào tháng 9 năm ngoái rằng đây là “kỷ nguyên mới của xe tăng thận trọng”. Ông Kirichenko nhận định: “Nhìn chung, số lượng xe tăng được triển khai ra tiền tuyến ít hơn, đặc biệt là so với năm 2023. Vì vậy, chúng ta vẫn đang trong thời đại của xe tăng thận trọng”.

Dù UAV FPV không khiến xe tăng trở nên lỗi thời, nhưng chúng buộc kíp lái phải hoạt động cực kỳ thận trọng – hầu hết thời gian ẩn náu và chỉ thỉnh thoảng mới xuất hiện để bắn vài phát đạn. Xe tăng đang đảm nhận vai trò thứ yếu, hỗ trợ cho bộ binh và xe bọc thép, trong một kỷ nguyên mà sự hiện diện của UAV là không thể tránh khỏi.