Nguyên nhân nào khiến trẻ chậm tăng trưởng chiều cao
Thiếu hormone tăng trưởng ước tính chỉ chiếm khoảng 1/4.000 – 1/10.000 trẻ, nhưng lại là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến chậm tăng trưởng.
Để điều trị và cải thiện chiều cao hiệu quả, trẻ cần được phát hiện thiếu hormon tăng trưởng ngay khi tuổi còn nhỏ
Trên thực tế, không ít các bậc phụ huynh khi thấy trẻ có thể trạng thấp còi thường tự ý mua các thực phẩm chức năng, các loại sữa bổ sung canxi và các chất dinh dưỡng để giúp tăng chiều cao cho trẻ mà không tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Tình trạng này có thể dẫn đến mất cân bằng các chất dinh dưỡng, thừa cân mà chiều cao vẫn không được cải thiện. Do đó, việc tầm soát sớm các yếu tố gây chậm tăng trưởng chiều cao là rất quan trọng, giúp chẩn đoán đúng nguyên nhân và điều trị đúng phương pháp nhằm đạt hiệu quả phát triển chiều cao tối ưu cho trẻ.
Theo BSCKI. Hoàng Khánh Chi – Khoa Nội tiết Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD TPHCM), có nhiều nguyên nhân dẫn đến chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ như thể tạng kém, suy dinh dưỡng, các bệnh lý dị tật bẩm sinh, rối loạn di truyền hoặc nhiễm sắc thể (thiếu GH, loạn sản xương…), trẻ bị suy thận mạn, các bệnh lý nội tiết như suy giáp, thiếu hormone tăng trưởng, suy tuyến yên… Bên cạnh đó, bệnh có thể do bẩm sinh hoặc do chấn thương đầu nặng, u não, nhiễm trùng dạng viêm màng não và viêm não. Cũng có nhiều trường hợp không xác định được nguyên nhân.
Nhận biết sớm chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ em
Video đang HOT
Trong các nguyên nhân gây chậm tăng trưởng ở trẻ, tỉ lệ thiếu hormone tăng trưởng ước tính chỉ chiếm khoảng 1/4.000 – 1/10.000 trẻ, nhưng lại là một trong những nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến chậm tăng trưởng. Để điều trị và cải thiện chiều cao hiệu quả, trẻ cần được phát hiện thiếu hormon tăng trưởng ngay khi tuổi còn nhỏ. Việc tầm soát, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời ở “giai đoạn vàng” sẽ giúp cải thiện quá trình thúc đẩy tăng chiều cao cho trẻ.
Điển hình, khoa Nội tiết tiếp nhận điều trị cho bé N.M.T., ngụ tại Bình Phước. Ở thời điểm khám tại BV ĐHYD TPHCM, bé T. đã 14 tuổi nhưng chỉ nặng 33kg, cao 135cm (so với chuẩn chiều cao trung bình thì bé thiếu đến 28cm). Mỗi năm bé chỉ tăng 1 – 2cm và thậm chí có năm không tăng. Thấy con trai quá thấp bé so với các bạn cùng lớp, chị P. – mẹ bé T. đã đưa bé đi khám ở bệnh viện địa phương và được tư vấn cho bé sử dụng thêm các loại sữa bổ sung canxi cùng một số thực phẩm chức năng giúp tăng chiều cao.
Tuy nhiên, sau một thời gian chị thấy chiều cao của bé vẫn không được cải thiện. Lo lắng về sức khỏe của con, chị đưa bé đến khám tại BV ĐHYD TPHCM. Các bác sĩ chuyên khoa Nội tiết, Nhi, Chẩn đoán hình ảnh, Dinh dưỡng – Tiết chế… đã phối hợp đánh giá các nguyên nhân có thể gây chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ.
Nếu rối loạn hormone tăng trưởng vẫn tiếp diễn, cần điều trị lâu dài cho bé tại chuyên khoa Nội tiết người lớn
Sau khi thực hiện các xét nghiệm tầm soát, các bác sĩ cho biết bé T. bị thiếu hụt hormone tăng trưởng trầm trọng do suy tuyến yên toàn bộ. Tháng 2/2019, các bác sĩ bắt đầu tiến hành tiêm hormone tăng trưởng đồng thời bổ sung các hormone tuyến yên cho bé. Đến giữa tháng 9/2020, chiều cao của bé tăng hơn 18cm, đạt hơn 153cm. Chị H. rất vui mừng khi thấy bé T. lớn nhanh hơn hẳn và đạt tăng trưởng chiều cao như mong muốn.
TS BS. Trần Quang Nam – Trưởng khoa Nội tiết BV ĐHYD TPHCM khuyến cáo, tốc độ tăng trưởng sẽ dừng khi tuổi xương được 14 – 15 tuổi ở bé trai và 15 – 16 tuổi ở bé gái. Lúc này các sụn xương sẽ đóng lại, việc điều trị hormone tăng trưởng sẽ không còn tác dụng. Do đó việc tầm soát, chẩn đoán và điều trị đúng thời điểm là rât quan trọng. Ở giai đoạn đầu, trẻ sẽ được điều trị tại chuyên khoa Nội tiết Nhi bằng hormone tăng trưởng. Khi đến độ tuổi thiếu niên, trẻ sẽ được đánh giá lại tình trạng rối loạn hormone tăng trưởng. Nếu rối loạn hormone tăng trưởng vẫn tiếp diễn, cần điều trị lâu dài cho bé tại chuyên khoa Nội tiết người lớn.
Nếu bỏ qua “giai đoạn vàng” phát triển, việc điều trị sẽ không còn tác dụng, trẻ sẽ thấp hơn nhiều so với chiều cao lẽ ra có thể sẽ đạt được khi trưởng thành. Điều này có thể ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống cũng như tâm lý sau này của trẻ. Vì vậy, các bậc phụ huynh nên liên tục theo dõi tốc độ tăng trưởng của con theo biểu đồ tăng trưởng. Nếu thấy chiều cao của con thấp hơn trung bình, nên đưa trẻ đến khám chuyên khoa Nội tiết và chuyên khoa Nhi để được tầm soát các nguyên nhân chậm tăng trưởng chiều cao, đặc biệt là bổ sung hormone tăng trưởng trong trường hợp có chỉ định để phát triển chiều cao cho trẻ càng sớm càng tôt.
Điều trị Parkinson giai đoạn nặng
Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, mỗi năm, khoa thần kinh tiến hành theo dõi và điều trị cho gần 3.000 trường hợp người bệnh Parkinson, số lượng người bệnh đến khám có xu hướng ngày càng tăng nhanh.
Parkinson là một trong những bệnh thoái hóa hệ thần kinh, tiến triển nặng dần theo thời gian với các dấu hiệu thường gặp run khi nghỉ, đơ cứng, cử động chậm, rối loạn dáng đi và thăng bằng, gây khó khăn cho các hoạt động sinh hoạt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Hiện nay vẫn chưa có phương pháp nào có thể chữa lành hoặc làm chậm tiến triển của bệnh. Tuy nhiên, nhiều phương pháp điều trị có hiệu quả trong việc cải thiện triệu chứng của bệnh, giúp người bệnh Parkinson có chất lượng sống tốt hơn.
Kích thích não sâu, giảm triệu chứng bệnh
Tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, mỗi năm, khoa thần kinh tiến hành theo dõi và điều trị cho gần 3.000 trường hợp người bệnh Parkinson, số lượng người bệnh đến khám có xu hướng ngày càng tăng nhanh. Ở giai đoạn đầu, việc điều trị cho người bệnh Parkinson chủ yếu dùng thuốc.
Trong khoảng 4-5 năm đầu tiên sau khi khởi phát bệnh, thuốc thường phát huy hiệu quả suốt cả ngày. Tuy nhiên, khi bệnh Parkinson tiến triển nặng hơn, hiệu quả của thuốc không kéo dài cho đến liều kế tiếp (còn gọi là hiện tượng "dao động vận động").
TS.BS Trần Ngọc Tài, Phó trưởng khoa Thần kinh, Trưởng đơn vị rối loạn vận động, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
Khi thuốc hết tác dụng, các triệu chứng của bệnh như run, chậm vận động, đi lại khó khăn có thể xuất hiện trở lại. Khi người bệnh uống liều thuốc kế tiếp, các triệu chứng lại cải thiện và khoảng thời gian hiệu quả tốt này được gọi là giai đoạn "bật", trong khi khoảng thời gian mà triệu chứng nặng lên được gọi là giai đoạn "tắt".
Người bệnh cũng có thể xuất hiện các cử động không tự ý (như xoắn vặn, xoay) được gọi là loạn động. Những cử động này có thể gây khó chịu và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.
Ở giai đoạn muộn, bác sĩ có thể điều chỉnh liều và thời gian uống thuốc của người bệnh để giảm thời gian "tắt" và loạn động. Nhưng khi thuốc không còn kiểm soát được các triệu chứng của người bệnh, bác sĩ có thể tư vấn cho người bệnh thực hiện kích thích não sâu (DBS) giúp giảm bớt các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống hàng ngày. Phương pháp này cũng được yêu cầu khi người bệnh bị rối loạn vận động do tác dụng phụ của thuốc levodopa.
Đây là một loại phẫu thuật não trong đó một dây điện mỏng, nhỏ và cách điện (được gọi là điện cực) được đặt vào trong phần sâu của não. Điện cực được kết nối với một dụng cụ giống như máy tạo nhịp tim được đặt dưới da ở vùng ngực. Dụng cụ này dẫn truyền các tín hiệu điện tới một vùng trong não giúp kiểm soát vận động. Sự kích thích đối với vùng não này có thể cải thiện giai đoạn "tắt" và giảm loạn động.
Cần thực hiện ở trung tâm có uy tín
Sau phẫu thuật kích thích não sâu, bác sĩ cần phải điều chỉnh kích thích thông qua máy kích thích thần kinh và điều chỉnh thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất. Thông thường sự điều chỉnh tối ưu đạt được sau phẫu thuật khoảng 3-6 tháng. Phương pháp này được đánh giá là thủ thuật an toàn, tuy nhiên cũng tiềm ẩn những nguy cơ như xuất huyết, đột quỵ trong lúc phẫu thuật hoặc các tác dụng phụ nhẹ và thoáng qua do sự kích thích như tăng cân, khó tìm từ, giảm chất lượng lời nói...
Do đó, người bệnh cần được thực hiện tại một trung tâm phẫu thuật thần kinh chuyên sâu để được tư vấn, đánh giá trước mổ và điều trị sau mổ một cách chính xác nhằm đạt hiệu quả điều trị tối ưu.
Mới đây nhất, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đã thực hiện phẫu thuật kích thích não sâu cho người bệnh tên N.M.P. (63 tuổi, ngụ tại Đà Nẵng). Ông P. mắc bệnh Parkinson đã hơn 13 năm, hiện đang điều trị bằng thuốc levodopa với liều lượng 300mg (5 lần mỗi ngày). Ông P. còn được bổ sung thuốc đồng vận dopamine và thuốc chống ảo giác.
Tuy nhiên, mỗi cữ thuốc chỉ có tác dụng trong khoảng 2-3 giờ. Khi hết thuốc hết tác dụng, chân của ông P. cứng đờ không đi lại được, khi thêm liều thuốc có thể đi lại tốt nhưng bị ảo giác, hoang tưởng. Dù bác sĩ đã ngưng đồng vận dopamine nhưng tình trạng ảo giác vẫn còn.
Sau khi tái khám tại Khoa Thần kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, bác sĩ chẩn đoán người bệnh bị tác dụng phụ của thuốc levodopa, tư vấn phẫu thuật đặt điện cực kích thích não sâu để giảm liều thuốc uống, cải thiện triệu chứng vận động. Người bệnh được phẫu thuật kích thích não sâu vào tháng 7-2020, đến nay tình trạng sức khỏe ổn định hơn, hết ảo giác, hoang tưởng, giảm thiểu triệu chứng "bật - tắt" và giảm lượng thuốc levodopa chỉ còn 100mg (3 lần mỗi ngày).
Dịch bệnh của trẻ nhỏ "tấn công" người lớn Những loại dịch bệnh tưởng chừng chỉ xảy ra đối với trẻ nhỏ nhưng hiện đã "lấn sân" sang người lớn, do chủ quan nên không ít trường hợp mức độ nhiễm bệnh nặng hơn, điều trị khó hơn Ca người lớn mắc bệnh tay chân miệng (TCM) vừa được Bệnh viện (BV) Đại học Y Dược TP HCM ghi nhận là một...