Nguy cơ nào cho Việt Nam khi láng giềng chuyển nước sông Mekong?

Mai Hoàng Minh23:07 20/07/2016

Các chuyên gia môi trường vừa lên tiếng cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn khi 3 nước láng giềng Thái Lan, Lào, Campuchia đẩy mạnh đầu tư cho các dự án thuỷ điện và chuyển nước sông Mekong.

Ảnh minh họa.

Phát biểu trong toạ đàm “Rủi ro tiềm ẩn từ các dự án chuyển nước sông Mê Kông tới ĐBSCL” do Trung tâm Con người và Thiên nhiên tổ chức, ông Nguyễn Nhân Quảng, chuyên gia quản lý lưu vực sông nhận định tình trạng ngập lũ trong mùa mưa và thiếu nước ngọt, hạn hán, nước mặn xâm nhập trong mùa khô có nguy cơ tăng cao dưới tác động của các công trình thuỷ điện trong và ngoài nước cũng như việc triển khai các dự án chuyển nước sông Mekong của Thái Lan, Campuchia. Bên cạnh đó, lượng phù sa đổ về ĐBSCL cũng có khả năng giảm sút, hệ thủy sản, môi trường sinh thái cũng sẽ biến đối do tác động của sử dụng nước thượng lưu.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Hồng Toàn, chuyên gia Uỷ ban sông Mekong Việt Nam cho rằng việc triển khai cùng lúc các dự án thuỷ điện và chuyển nước của Việt Nam cũng như nước láng giềng là rất nguy hiểm bởi 95% lượng dòng chảy vào ĐBSCL là đến từ nước ngoài nên khi lượng dòng chảy giảm, ĐBSCL sẽ phải đối mặt với tình trạng hạn hán, ngập mặn nghiêm trọng hơn trước.

Chuyên gia Nguyễn Hồng Toàn phát biểu trong buổi toạ đàm.

Theo ông Toàn, trong tháng 4, tháng hạn nhất, lưu lượng nước sông Mekong về Việt Nam có thể mất 120 – 400m3/giây do các dự án chuyển nước trong khi lưu lượng nước mùa kiệt trung bình chỉ 1.000m/giây.

Video đang HOT

Còn chuyên gia Trần Xuân Thái – Viện khoa học Thuỷ lợi phân tích nếu triển khai cả thuỷ điện và chuyển nước trên dòng chính trên sông Mekong sẽ làm mất đi 60% lượng phù sa cho ĐBSCL, làm tăng sạt lở.

TS. Đào Trọng Tứ, chuyên gia Mạng lưới sông ngòi Việt Nam cho rằng hiện các nghiên cứu mới tập trung vào tác động của các công trình thuỷ điện mà chưa nói về vấn đề chuyển nước lưu vực sông Mekong trong khi chuyển nước đã và đang là thách thức lớn với ĐBSCL đặc biệt là hiện nay Uỷ ban Sông Mekong đang hoạt động có phần trầm lắng, cơ chế hợp tác với các nước láng giềng lỏng lẻo.

Thời gian qua, Thái Lan đã đối mặt tình trạng hạn hán nghiêm trọng nên đã bơm hàng triệu mét khối nước để tưới cho đồng ruộng nước này và rục rịch triển khai các dự chuyển nước trên một nhánh sông Mekong, bất chấp cảnh báo của giới chuyên gia môi trường về tác động tiêu cực đối với các nước ở hạ nguồn như Việt Nam. Chính phủ Thái Lan còn dự kiến chi 1,8 tỷ USD để thực hiện kế hoạch chuyển nước sông Mekong. Theo đó, nước này đang xây các cửa dọc Huay Luang – một dòng nhánh của sông Mekong và đào 30 hồ trữ nước gần lưu vực sông Mekong từ năm 2015.

Theo Báo Tiền Phong

Cần cơ chế hợp tác chủ động về nguồn nước sông Mê Kông

Lượng nước ngọt từ sông Mê Kông đổ về khu vực ĐBSCL đã tăng lên đáng kể, giúp một số địa phương có thêm nguồn nước chống chọi với hạn hán.

Trong chuyến công tác mới đây đến đập Tiểu Loan và Cảnh Hồng trên sông Mê Kông qua tỉnh Vân Nam (còn gọi là sông Lan Thương) do Bộ Ngoại giao Trung Quốc tổ chức, phóng viên Đài TNVN có bài viết liên quan đến thông tin về quy trình vận hành, xả nước đập thủy điện thượng nguồn ở Trung Quốc và cơ chế hợp tác, cung cấp thông tin giữa các nước lưu vực sông Mê Kông - Lan Thương trong việc đối phó với hạn hán, mặn xâm nhập khu vực hạ du của dòng sông này.

Trên dòng sông Lan Thương qua tỉnh Vân Nam, Trung Quốc đã hoàn thành 6 đập thủy điện gồm: Công Quả Kiều, Tiểu Loan, Mạn Loan, Đại Triều Sơn, Ngọa Trát Độ và Cảnh Hồng.

Cảnh Hồng là con đập cuối cùng trên sông Lan Thương tính đến thời điểm hiện nay xả nước qua phát điện vào sông Mê Kông qua Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam.

Mặt trước của đập Tiểu Loan - nơi nước xả xuống đập Cảnh Hồng phía hạ du

Ông Đường Thanh Đệ, Phó giám đốc Nhà máy thủy điện Cảnh Hồng cho biết, đập thủy điện Cảnh Hồng xây dựng tháng 7/2013, phát điện vào tháng 6/2008, với 5 tổ máy phát điện, tổng công suất 1.750 MW. Đập nước Cảnh Hồng độ cao 108m, chiều ngang 746m, dung tích trữ nước khoảng 1,2 tỷ m3.

Ông Đường Thanh Đệ nói: "Về mặt điều hành, quy chế vận hành của đập Cảnh Hồng chủ yếu là dựa theo yêu cầu của cấp trên và tình hình sử dụng điện, cũng như tình hình nước đến từ thượng nguồn. Cơ chế vận hành chia thành 2 giai đoạn, mùa khô và mùa lũ. Cơ chế này được vận hành hợp lý tùy thuộc vào lưu lượng nước về từ thượng nguồn bởi vì trên đập nước Cảnh Hồng còn có một số đập nước khác".

Báo cáo của Nhà máy thủy điện Cảnh Hồng cho thấy, trong thời gian từ 15/3 đến 31/5 vừa qua, đập Cảnh Hồng đã xả nước qua phát điện vào sông Mê kông theo 3 giai đoạn, với tổng lượng nước xả đạt khoảng 12,6 tỷ m3, gấp 1,96 lần so với lượng nước tự nhiên, và gấp 1,4 lần so với lượng nước điều tiết thông thường. Theo ông Vương Hồng Minh, đại diện Cục Khoa học và Công nghệ, Vụ hợp tác quốc tế thuộc Bộ Thủy lợi Trung Quốc đang phối hợp với các nước hạ nguồn trong đó có Việt Nam để đánh giá tình hình xả nước lần này.

Trong khuôn khổ hợp tác, các nước lưu vực sông Mê kông - Lan Thương đang ở mức nhóm công tác chung với các cuộc họp hàng năm. Nếu gặp vấn đề khẩn cấp, Bộ trưởng của 6 nước sẽ nhóm họp. Trong khuôn khổ hợp tác cứ 2 năm sẽ tổ chức hội nghị cấp cao giữa lãnh đạo Mê kông - Lan Thương.

Ông Vương Hồng Minh cho biết: "Phía Trung Quốc với thái độ cởi mở đối với việc hợp tác về nguồn nước tài nguyên với 6 nước. Đã có cơ chế đối thoại Trung Quốc - Myanmar và 4 nước Ủy hội Mê Kông. Đồng thời cũng có cơ chế hợp tác Lan Thương - Mê kông, trong đó lấy hợp tác về nguồn tài nguyên nước là một trong những trọng điểm và sẽ tiếp tục trao đổi về vấn đề này".

Ông Paradis Someth, chuyên gia thuộc Phòng Kế hoạch Phát triển Lưu vực của Ủy hội sông Mê Kông cùng tham gia chuyến công tác chia sẻ: hiện nay, Trung Quốc mới chỉ cung cấp cho Ủy hội sông Mê Kông thông tin về mực nước, quy trình vận hành xả nước của các đập thủy điện của mình trên phần sông Lan Thương trong mùa lũ, còn trong mùa khô thì chưa có, hoặc chỉ trong trường hợp khẩn cấp mới thông tin.

Ủy hội Sông Mê kông đang phối hợp Bộ Thủy lợi Trung Quốc để đánh giá hiệu quả đợt xả nước này. Báo báo sẽ được gửi cho các nước thành viên trong Ủy hội trước khi công bố, dự kiến trong tháng 7/2016.

Ông Paradis Someth nói: "Hiện nay, Trung Quốc và các nước thành viên Ủy hội sông Mê Kông đang cùng hợp tác. Tôi rất hy vọng việc hợp tác tiếp tục được tăng cường và chặt chẽ hơn. Trong thời gian tới chúng tôi mong muốn được chia sẻ thông tin nhiều hơn. Thông qua nội dung bản báo cáo đánh giá chung giữa Trung Quốc và Ủy hội sông Mê Kông, đây cũng là khởi đầu từ phía Trung Quốc cung cấp thông tin trong mùa khô".

Dịp này, bà Trần Thị Bích Vân, Vụ Phó Vụ Thông tin Báo chí Bộ Ngoại giao Việt Nam dẫn đầu đoàn phóng viên khảo sát tình hình xả nước tại đập Cảnh Hồng bày tỏ, Việt Nam mong muốn tăng cường hơn nữa cơ chế hợp tác Lan Thương - Mê Kông để sử dụng nguồn nước hiệu quả hơn trước những tác động của biến đổi khí hậu.

Bà Vân nói: "Chúng tôi đánh giá cơ chế đem lại kết quả bước đầu hỗ trợ các nước hạ du sông Mê Kông ứng phó biến đổi khí hậu. Chúng tôi mong rằng, trong thời gian tới cơ chế hợp tác giữa các nước Mê kông - Lan Thương có những hoạt động thiết thực và trách nhiệm hơn để hỗ trợ cho các nước hạ lưu sông Mê Kông ứng phó với biến đổi khí hậu, đồng thời thông qua đó cũng là kênh để trao đổi thông tin giúp cho các nước ở hạ lưu sông Mê Kông phát triển bền vững và sử dụng nguồn nước hiệu quả nhất".

Vào tháng 3/2016, theo đề nghị của Việt Nam, Trung Quốc và Lào đã thực hiện xả nước tại các đập thủy điện trên thượng nguồn sông Mê Kông để hỗ trợ Đồng bằng sông Cửu Long ứng phó với tình trạng hạn hán và mặn xâm nhập do ảnh hưởng của hiện tượng thời tiết El Nino.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, lượng nước ngọt từ sông Mê Kông đổ về khu vực ĐBSCL đã tăng lên đáng kể, giúp một số địa phương có thêm nguồn nước chống chọi với hạn hán và đẩy mặn.

Cũng vào tháng 3 vừa qua, tại Hải Nam, Trung Quốc đã diễn ra Hội nghị Cấp cao Hợp tác Mê Kông - Lan Thương lần thứ nhất với chủ đề "Cùng chung dòng sông, cùng chung tương lai".

Hội nghị đã thông qua Tuyên bố chung Tam Á "Vì một cộng đồng chung tương lai hòa bình và thịnh vượng giữa các nước Mê kông - Lan Thương" và khẳng định cam kết của sáu nước đối với hòa bình, ổn định và phát triển bền vững tại tiểu vùng Mê kông, đồng thời đề ra các định hướng lớn cho hợp tác Mê Kông - Lan Thương./.

Theo VOV

Mỹ viện trợ bổ sung cứu trợ hạn hán, xâm nhập mặn ở ĐBSCL Theo tin từ TLSQ Mỹ tại TP.HCM, Đại sứ Ted Osius ngày 5.7 công bố Washington vừa thông qua khoản viện trợ khẩn cấp bổ sung trị giá 500.000 USD để hỗ trợ người dân Việt Nam bị ảnh hưởng bởi thiên tai. Việt Nam hứng chịu đợt hạn hán và xâm nhập mặn nghiêm trọng nhất trong nhiều thập niên "Khoản viện...